قرص دوفاستون چیست و چه کاربردی دارد؟

قرص 10 میلی گرمی دوفاستون با نام تجاری Duphaston و نام دارویی دیدروژسترون Dydrogesterone تولید شده و به منظور درمان انواع بیماری‌هایی که در اثر فقدان پروژسترون ظاهر می‌شوند، تجویز می‌شود. هرچند این دارو بیشتر برای درمان اختلالات قاعدگی، قاعدگی دردناک، آمنوره ثانویه (دوره‌های قاعدگی قطع شده یا نامنظم)، سندرم پیش از قاعدگی و خونریزی‌های غیر طبیعی رحم در حین چرخه قاعدگی مصرف می‌شود اما افراد اطلاعات دارویی بالایی از قرص دوفاستون ندارند. به همین دلیل در این نوشتار درباره کاربرد، تداخلات دارویی و عوارض جانبی قرص دوفاستون نوشته‌ایم. با خبرنامه همراه باشید.

اطلاعات دارویی قرص دوفاستون

قرص دوفاستون 10 میلی ‌گرمی حاوی دیدروژسترون، ترکیبی برگرفته از هورمون پروژسترون است. پروژسترون در طول مرحله دوم پریود، به وسیله تخمدان تولید می‌شود. این ماده در پوشش داخلی رحم یعنی آندومتر فاز تکثیر را به تشریح تبدیل می‌کند و باعث متوقف شدن رشد آندومتر که در جواب به استروژن در دوره اول پریود ضخیم شده است، می‌شود. اگر در طول دوره قاعدگی بارداری رخ دهد، پروژسترون با ترشح هورمون‌ها و پروتئین‌های مورد نیاز از جنین در این دوره محافظت می‌کند. در غیر این صورت سطح استروژن و پروژسترون کاهش یافته و اندومتر از هم می‌پاشد و قاعدگی رخ می‌دهد. دیدروژسترون موجود در قرص دوفاستون باعث تنظیم دوران قاعدگی می‌شود که بر خلاف پروژسترون طبیعی به راحتی جذب شده و می‌تواند به شکل قرص و در غلظت نسبتا کم، در حالی که پروژسترون طبیعی توسط دستگاه گوارش به خوبی جذب نمی‌شود، مصرف شود. همچنین این قرصدر صورت عدم وجود پروژسترون در بدن و به دلیل اختلالات قاعدگی و اندومتریوز تجویز می‌شود.

کاربرد قرص دوفاستون

قرص 10 میلی گرمی دوفاستون برای درمان اندومتریوز، ناباروری و سقط جنین تجویز می‌شود. همچنین مصرف این قرص برای کاهش اثر تحریک هورمون استروژن بر آندومتر و پیشگیری از ابتلا به سرطان آندومتر نیز موثر است. برخی اوقات پزشک این قرص را برای تحریک رشد پستان و کاهش تولید تستوسترون نیز پیشنهاد می‌کند.

درمان اندومتریوز

افزایش پروژسترون با استروژن به منظم شدن دوران قاعدگی کمک می‌کند. اگر در حین پریود بارداری نیز رخ دهد، پروژسترون موجود در آندومتری با کمک تخمدان‌ها تولید شده و مانع افزایش استروژن می‌شود. اما به شروع ترشح هورمون‌ها و سایر پروتئین‌های مورد نیاز برای حفظ بارداری کمک می‌کند تا خطر سقط جنین کاهش یابد. در نتیجه سطح پروژسترون نیز کاهش پیدا می کند و اندومتر از بین می‌رود. اندومتریوز یعنی رشد بافت آندومتر در خارج از رحم که توقف رشد آن باعث کاهش علائمی مانند درد و خونریزی می‌شود.

درمان مشکلات قاعدگی

چرخه قاعدگی طبیعی به تعامل چند هورمون مانند هورمون‌های پروژسترون و استروژن که به وسیله تخمدان و دیگر هورمون‌ها و غده هیپوفیز ترشح می‌شوند، بستگی دارد. اگر هر یک از این هورمون‌ها در مقادیر مناسب تولید نشوند چرخه قاعدگی مختل شده و باعث ایجاد مشکلاتی مثل آمنوره و خونریزی غیر طبیعی رحمی در این دوره می‌شود. هدف مصرف قرص دوفاستون نیز منظم کردن چرخه قاعدگی است که با بازگرداندن هورمون‌ها به میزان طبیعی آن، منجر به منظم شدن آن می‌شود.

قرص دوفاستون برای درمان جایگزینی هورمون

از قرص دوفاستون که نوعی استروژن است برای درمان جایگزینی هورون نیز استفاده می‌شود. زیرا به کاهش علائم دوران یائسگی زنان مثل تعریق شبانه، بی خوابی، گرگرفتگی، خشکی واژن، سردرد، تغییر خلق و خو، عدم تمرکز و از دست دادن انرژی کمک می‌کند. شما همچنین می توانید در مورد 13 مکمل برای کنترل علائم دوران یائسگی نیز مطالعه نمایید.

تنظیم هورمون‌های زنانه

قرص دوفاستون حاوی بخشی از هورمون پروژسترون است و به همین دلیل از آن به عنوان هورمون درمانی برای تقویت صفات زنانه مانند رشد پستان و کاهش تولید تستوسترون استفاده می‌شود.

مقدار و نحوه مصرف

قرص دوفاستون را باید 1 یا دو بار در روز با یک لیوان آب و همراه با غذا مصرف کرد. دوز مصرفی دارو و فاصله زمانی مصرف دوفاستون به روش درمان بیماری بستگی دارد. هرگز بدون تجویز پزشک دوفاستون مصرف نکنید. پزشک ممکن است دوره مصرف این دارو را از 5 تا 1 ماه تعیین کند.

شیوه مصرف این دارو برای منظم کردن پریود است که به مدت 10 شب از شب 16 دوره قاعدگی شروع شده و 3 تا 10 روز بعد از قطع آن دوران قاعدگی شروع خواهد شد. بعد از قطع این دارو امکان بارداری نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین پزشک ممکن است مصرف آن را 5 روز، یک ماه یا 10 شب از شب 14 یا 16 پریود تعیین کند. گاهی نیز بیمار نیاز دارد تا هر ماه و در دوران قاعدگی، این قرص را با تجویز پزشک مصرف کند.

اگر زمان مصرف قرص دوفاستون را فراموش کردید، بلافاصله مصرف کنید اما اگر زمان قرص بعدی رسیده، لزومی ندارد قرص قبلی را مصرف کنید. هرگز دو قرص دوفاستین را با هم مصرف نکنید.

چه کسانی نباید قرص دوفاستون مصرف کنند؟

این گروه از افراد نباید قرص دوفاستون مصرف کنند:

· افرادی که به دیدروژسترون یا دیگر قرص‌های دوفاستون حساسیت دارند.

· زنانی که با خونریزی غیرطبیعی از واژن به دلایلی نامشخص مواجه هستند.

· افراد مبتلا به اختلالات ترومبوتیک

· زنانی که سقط فراموش شده دارند

· زنان دارای سابقه سرطان پستان، سرطان آندومتر

· افراد دارای سابقه بیماری کبد در خانواده

· افراد دارای سابقه ترومبوز، همان لخته خون یا سکته مغزی

· افراد مبتلا به بیماری کبد

· کارسینوم اعضای تناسلی یا پستان

احتیاط کنید

مصرف قرص دوفاستون منجر به خونریزی های نامنظم در دوران قاعدگی می‌شود اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید، میزان مصرف دارو را افزایش دهید. با این حال قبل از هر اقدامی ابتدا با پزشک صحبت کنید.

تداخلات دارویی

اگر قرص های دوفاستون مثل دیدروژسترون و بروموکریپتین را هم زمان با هم مصرف کنید، با ترشح بیش از حد رو به رو خواهید شد. همچنین مصرف همزمان قرص دوفاستون با داروهایی چون ریفامپین، فنی توئین و کاربامازپین که القا کننده فعالیت آنزیم‌های کبدی هستند، اثربخشی دارو را کاهش می‌دهد.

عوارض جانبی قرص دوفاستون

برخی از عوارض جانبی مصرف قرص دوفاستون عبارتند از:

· آمبولی ریوی

· لکه بینی

· حالت تهوع

· استفراغ

· درد سینه

· خونریزی نامنظم

· سرگیجه

· کاهش وزن

· خارش

· جوش صورت و بدن

· تغییر در اشتها

· ورم نمودن قوزک پا

· ترومبوز شبکیه

· ترومبوفلبیت

· ریزش مو

· چاقی

همچنین باید یادآور شویم که این قرص ها باعث بارداری نمی‌شوند.

شرایط نگهداری

همه داروها چه شربت یا قرص باید از دسترس کودکان دور نگهداشته شوند. قرص دوفاستون نیز از این امر مستثنی نیست. اگر تاریخ مصرف قرص گذشته نباید آن را مصرف کنید. دارو را در مکانی خشک و سرد با دمای زیر 30 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.