مقام‌های محلی در ولایت جوزجان افغانستان به‌تازگی اعلام کردهاند که پس از کشته شدن قاری حکمت، رهبر گروه داعش در شمال این کشور، تنش‌ها میان داعشیان ازبکستانی و قاری حبیب‌الرحمان که به تازگی به عنوان مسئول گروه داعش معرفی شده، اوج گرفته است. به گفته این مقام‌ها، در نتیجه درگیری میان این دو گروه، دو داعشی ازبکستانی کشته شده‌اند.
قاری حکمت، رهبر گروه تروریستی داعش در شمال افغانستان روز جمعه گذشته(۱۷ حمل) در نتیجه حمله هوایی نیروهای حمایت قاطع ناتو در شهرستان درزاب ولایت جوزجان کشته شد.
مقام‌های در ولایت جوزجان تأکید می‌کنند که گزارش‌های رسیده از شهرستان «درزاب» حاکی از اختلاف شدید میان صفوف این تروریست‌ها است و بسیاری از آنها از جمله اعضای ازبکستانی این گروه تروریستی، قاری رحمان را به عنوان فرمانده جدید خود نمی‌پذیرند.
نیروهای حمایت قاطع در شمال افغانستان کشته شدن قاری حکمت را یک «دست‌آورد بزرگ» خوانده و تأکید دارند که او مسئولیت بسیاری از حملات هراس‌افگنانه را در جوزجان به عهده داشته است.
از سویی هم قول اردوی 209 شاهین قاری حکمت‌الله را «رهبر» گروه داعش خوانده و گفته که نقش او در انسجام جنگجویان گروه داعش در شمال افغانستان برجسته بوده است. مقام‌های این قول اردو، تأکید کردهاند که کشته‌شدن قاری حکمت، تأثیر منفی بر جنگجویان این گروه گذاشته و روحیه نیروهای امنیتی افغانستان را بالا برده است.
از سویی هم مقام‌ها در وزارت دفاع افغانستان تأکید می‌کنند که کشته شدن یک مقام ارشد داعش سبب شده که نیروهای این گروه، برخی محلات را ترک کنند. به گفته آنان، با کشته شدن این مقام ارشد داعش در شمال، این گروه در یک سردرگمی به سر می‌برد و زمان می‌برد تا بر سر تعیین یک رهبر دیگر، توافق کنند.
شهرستان درزاب در جوزجان به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی داعش در شمال افغانستان محسوب می‌شود و به گفته مقامات محلی، تروریست‌های خارجی برخی کشورها از جمله کشورهای آسیای مرکزی در صفوف این گروه تروریستی در درزاب و مناطق مجاور آن حضور دارند.
اختلاف میان رهبران و اعضای داعش در افغانستان تاکنون در چند مرحله به کشتار داخلی در این گروه تروریستی منجر شده است.
خطر ایجاد «جزایر» داعش در شمال
شماری از آگاهان امور امنیتی منطقه‌یی حضور گروه‌های تروریستی و داعش را در افغانستان، تهدیدی جدی برای منطقه می‌دانند و تأکید دارند که باید کشورهای منطقه برای حل این معضل، با یکدیگر دست همکاری دهند.
«الیگ استولپوسکی»، کارشناس مسایل امنیتی منطقه می‌گوید که متأسفانه بر اثر تبلیغات گسترده‌یی که با استفاده از فضای مجازی و فن‌آوری‌های جدید به نفع داعش انجام شده، هنوز هم هزاران نفر از جوانان به این گروه تروریستی به عنوان یک پروژه جذاب نگاه می‌کنند؛ بنابراین داعش از روش‌های جدید فعالیت در مناطق مختلف کار خواهد گرفت.
این آگاه بخش امنیتی تأکید می‌کند که یکی از مسایل مهم دیگر، این است که عده‌یی از بازیگران جهانی و منطقه‌یی با خروج کامل داعش از صحنه موافق نیستند. به گفته او، حضور داعش در افغانستان به ویژه در ولایت‌های هم‌مرز با آسیای مرکزی، جدی شده است.
آقای استولپوسکی گفته است: «با این وجود احتمالا حامیان داعش و تروریسم بین‌المللی اقدام به اعزام جنگجویان با تجربه به افغانستان خواهند کرد تا حضور این گروه تروریستی به اصطلاح پررنگ‌تر شود. در این راستا روی اقوام غیرپشتون که عمدتا در مناطق هم‌مرز با آسیای مرکزی سکونت دارند، توجه زیادی صورت خواهد گرفت.»
بنابراین به گفته این آگاه امور امنیتی، بروز «جزایر داعشی» و اردوگاه‌های آماده‌سازی تروریست‌ها در مناطق شمالی افغانستان بعید نخواهد بود، به ویژه این‌که در حال حاضر تعداد اعضا و طرفداران داعش در افغانستان بیش از 5 هزار نفر برآورد می‌شود.
استولپوسکی تصریح کرده است که حضور داعش در افغانستان اهداف مختلفی را دنبال می‌کند که مهم‌ترین آن اعمال فشارهای روزافزون علیه روسیه، چین و کشورهای آسیای مرکزی می‌باشد. در چنین شرایطی، تشدید همکاری‌های امنیتی کشورهای منطقه و همسایه‌های افغانستان، می‌تواند مانع نفوذ تروریسم به آسیای مرکزی و فراتر از آن شود.
داعشیان شمال چه کسانی اند؟
مقام‌های محلی در ولایت جوزجان می‌گویند که داعشیان در ولایت‌های شمالی بیشتر شامل ازبکستانی‌ها، تاجیکستانی‌ها، ترکمنستانی‌ها و چچنی‌ها اند و به تازگی شهروندان الجزایز و فرانسه نیز به درزاب این ولایت آمده و فعالیت خود را شروع کردهاند.
به گفته مقام‌های محلی ولایت جوزجان، در حدود ۱۲ تبعه الجزایر و چهار شهروند فرانسه، شامل دو زن و دو مرد، تنها در شهرستان درزاب حضور دارند.
افغانستان مدعی است که داعش از بیرون مرزهای این کشور آمده و خاستگاه داخلی ندارد. وزارت دفاع افغانستان می‌گوید اعضای گروه داعش «با درنظرداشت بازی‌های استخباراتی که استخبارات پاکستان ادامه می‌دهد، با لباس مردم افغانستان از سرحدات آن کشور راهنمایی شده و آنها را به خاطر عمق استراتژیک خود به افغانستان می‌آورند.»
محمد رادمنش، معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان به خبرنامه گفت: «این‌ها را رهنمایی می‌کنند و در افغانستان به‌خاطر همان عمق استراتژیکی که قبلا پاکستان در مورد افغانستان داشت و تغییر نداده، به افغانستان آورده و در این‌جا تجهیز و تسیلح می‌سازند. به‌خاطر این‌که پروژه‌های قاچاق سلاح، معادن و مواد مخدر فعال شود تا تهدیدی متوجه مردم و دولت افغانستان شود.»
پیش از این گزارش‌هایی از حضور شهروندان خارجی در صف داعش در درزاب ولایت جوزجان وجود داشت. اکنون مقام‌های محلی جوزجان بار دیگر از حضور ده‌ها شهروند خارجی در درزاب خبر داده و تأکید دارند که این افراد از کشورهای عراق و سوریه به افغانستان آمده و به جنگجویان داعش آموزش‌های تروریستی می‌دهند.
بر اساس گفته‌های مقام‌های محلی جوزجان، در حال حاضر شمار جنگجویان خارجی داعش در این ولایت به ۳۰۰ نفر می‌رسد.
البته گروه داعش برای گسترش نفوذ و حضور خود در شمال افغانستان، در شرایطی که امکانات و تجهیزات خوبی در اختیار دارند، تلاش کردهاند قسمتی از طالبان محلی و هم‌چنین مردم محلی را به صورت مسالمت‌آمیز و یا با زور، جذب کنند.
نگاه کشورهای خارجی به حضور داعش در شمال افغانستان
حضور داعش در افغانستان به ویژه در شمال این کشور، شماری از کشورها را نگران ساخته است. بعضی از این کشورها برای مهار داعش در افغانستان حتی دست به دامن طالبان شده و با این گروه در پی ایجاد روابط نزدیک برآمده‌اند.
کشورهای آسیای میانه از جمله تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرغیزستان و فراتر از این کشورها، روسیه، از جمله کشورهایی هستند که نگران حضور داعش در افغانستان می‌باشند.
ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه برای افغانستان از حضور گسترده داعش در این کشور هشدار داده و گفته است که حدود بیش از ۱۰ هزار جنگجوی داعش در افغانستان حضور دارند که اکثراً از کشورهای سوریه و عراق آمده‌اند.
آقای کابلوف گفته که حضور داعش در افغانستان رو به گسترش است و جنگجویان این گروه پس از شکست در سوریه و عراق به دلیل عملیات‌های نظامی جداگانه از سوی ائتلاف به رهبری ایالات متحده و ارتش سوریه تحت حمایت روسیه، به افغانستان آمده‌اند.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، تاکنون حدود ۹ هزار نفر از کشورهای آسیای میانه به صف داعش پیوسته و در عراق و سوریه برای این گروه جنگیده‌اند. اکنون این کشورها نگران بازگشت این جنگجویان زخم خورده‌اند.
البته نیروهای ناتو و هم‌چنین حکومت افغانستان این آمار روسیه را اغراق‌آمیز می‌خوانند. رییس‌جمهور افغانستان تعداد نیروهای داعش در افغانستان را بیش از دو هزار تن عنوان می‌کند.
در کنار نگرانی این کشورها، سازمان پیمان امنیت جمعی که یک سازمان فعال نظامی و چند منظوره در حوزه آسیای میانه و قفقاز است نیز از حضور داعش در شمال افغانستان ابراز نگرانی کرده است.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز گفته که مرزهای افغانستان اصلی‌ترین تهدید برای امنیت و ثبات آسیای میانه است و گسترش این گروه در مرزهای مشترک افغانستان با کشورهای تاجیکستان و ترکمنستان نگران‌کننده می‌باشد.
روسیه برای رفع نگرانی‌های خود از تهدیداتی که داعش متوجه این کشور ساخته، تأیید کرده که با طالبان در افغانستان ارتباط برقرار کرده، زیرا داعش تهدید مشترک برای مسکو و طالبان است.
در کنار این، چین نیز از حضور داعش در افغانستان نگران است. این کشور می‌داند که شماری از جنگجویان اویغور مخالف دولت چین در خاک افغانستان و در مناطقی که داعش فعالیت دارد، حضور دارند. چین اویغورها را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند.
با همه این نگرانی‌ها، حکومت افغانستان می‌گوید به هیچ کسی اجازه نمی‌دهد که از خاک این کشور علیه کشورهای منطقه و هیچ کشور دیگر استفاده کند.
سرکوب؛ استراتژی افغانستان در برابر داعش
افغانستان و امریکا پس از آن‌که داعش در شرق افغانستان فعالیت‌های گسترده‌یی را شروع کرد، برای سرکوبی این گروه چندین عملیات نظامی را راه‌اندازی نمود. افزون بر این، افغانستان از پاکستان و کشورهای دیگر نیز خواست که در راستای نابودی تروریزم، کابل را حمایت کنند.
در ماه ثور سال گذشته خورشیدی، مقام‌های افغانستان اعلام کردند که داعش در مرحله حساسی قرار گرفته و شماری از فرماندهان آنان نیز کشته شده‌اند. پیش از آن در ماه دلو سال 1395 خورشیدی قدم‌شاه شهیم، رییس پیشین ستاد ارتش افغانستان اعلام کرد که در یک سال نزدیک به ۲ هزار جنگجوی داعش در نبرد با نظامیان افغانستان کشته شده‌اند.
در ماه اسد سال ۱۳۹۵ حافظ سعید، رهبر شاخه خراسان گروه داعش همراه با سه تن از همکارانش در نتیجه یک عملیات ارتش افغانستان در شهرستان اچین ولایت ننگرهار کشته شد. ابو عثمان ازبک، قاری عمران پنجابی، ذبیح‌الله چچنی، قاری امان باجوری، ملا عبیدالله اورکزی و قاری عزیزالله کنری در نتیجه عملیات نیروهای افغانستان در ماه حوت همین سال کشته شدند.
در بهار سال گذشته خورشیدی، امریکا بزرگ‌ترین بمب غیرهسته‌ای خود را به نام «مادر بمب‌ها» بر مخفی‌گاه‌های داعش در شهرستان اچین ننگرهار پرتاب کرد. پس از آن وزارت دفاع افغانستان اعلام کرد ۴ تونل بزرگی که داعش از آن به‌عنوان پناهگاه استفاده می‌کرد، تخریب شده و ۹۶ عضو داعش کشته شده‌اند.
در کنار این، نیروهای افغانستان «عملیات شاهین ۲۵» را نیز در همین سال(1395) برای نابودی داعش انجام دادند. حضرت حسین مشرقی‌وال، سخنگوی فرمانده پولیس ولایت ننگرهار در آن زمان گفته بود که در عملیات شاهین ۲۵، ۱۹۸ داعشی کشته و ۶۱ تن دیگرشان زخمی شده‌اند.
در ماه‌های اخیر نیز چندین عملیات نظامی علیه گروه داعش در ولایت جوزجان راه‌اندازی شده است. مقام‌های وزارت دفاع افغانستان می‌گویند که نیروهای ارتش اخیرا سلسله‌حملات «پیش‌زمینه‌یی» را راه‌اندازی کردهاند و در آینده ممکن است به هدف تصفیه ولسوالی درزاب، عملیات‌های دیگری راه‌اندازی شود. آنان تأکید می‌کنند که ده‌ها موضع گروه داعش تاکنون هدف قرار گرفته و عملیات‌ها ادامه دارد.
در ۱۱ جدی سال گذشته، فرمانده پولیس جوزجان گفت که در پی دو حمله‌ی هوایی بر مواضع گروه داعش در ولسوالی درزاب، ۲۶ عضو این گروه، از جمله سه فرانسوی و چهار شهروند ازبکستان کشته و ۲۴ تن دیگر زخمی شده‌اند.
در اوایل حمل امسال نیز جنرال جان نیکلسون، فرماند مأموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان گفت، نیروهای ویژه افغانستان و امریکا با هدف قرار دادن مراکز داعش، ظرفیت این گروه را در استفاده از جنگجویان خارجی در شمال افغانستان از بین برده‌اند.
جنرال جان نیکلسون گفته بود: «ما هر روز در پی داعش هستیم و علیه این گروه اقدام می‌کنیم؛ در هیچ‌جا پناهگاه امنی برای گروه‌های تروریستی وجود نخواهد داشت و حمله‌های هوایی علیه آنها ادامه می‌یابد و ما آنها را در هر گوشه افغانستان که باشند، شکار خواهیم کرد.»
تداوم نگرانی
با وجود نگرانی‌های جدی در مورد حضور داعش در شمال افغانستان، اما رییس‌جمهور غنی گفته است که داعش در فرار و نابودی است.
محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در نشست تاشکند برای صلح افغانستان گفت که آمار دقیق حضور جنگجویان داعش در افغانستان، 2 هزار تن است که بیشتر آنها در ولایت‌های کنر و ننگرهار فعالیت دارند. آقای غنی گفت که نیروهای امنیتی افغانستان تاکنون بیش از ۱۰۰۰ تن آنان را کشته‌اند.
با وجود این اظهارات آقای غنی، اما مقام‌های محلی نگرانی شدیدشان را از حضور گروه داعش در شمال بیان کردهاند. آنان تأکید می‌کنند که داعش بر درزاب و قوش‌تپه ولایت جوزجان و در مناطق شرقی افغانستان حضور گسترده دارد.
پس از ظهور داعش در افغانستان، شورای امنیت ملی این کشور داعش را به‌عنوان تهدیدی جدی معرفی کرد. اکنون که به گفته مقامات افغانستان این گروه رو به نابودی است، بازهم حکومت افغانستان داعش را در کنار طالبان برای منطقه، جهان و افغانستان یک تهدید می‌خواند.
با این حال، حکومت افغانستان همچنان مدعی است که این کشور در خط مقدم جنگ با ترویزم قرار دارد و به نیابت از کشورهای جهان در برابر آنان می‌جنگد. انتظار حکومت افغانستاناین است که کشورهای منطقه و جهان، مبارزه نظامیان افغانستان در برابر تروریزم را درک کرده و این کشور را در امر مبارزه با تروریزم، همکاری کنند.
افزودن دیدگاه