عملیات ارتش افغانستان زیر نام ” قهر سیلاب” این بار بلندپایه ترین چهرهای داعش را در افغانستان نابود کرد. حافظ سعید، رهبر شاخه خراسان گروه داعش، در نتیجۀ این عملیات در یکی از بخش های ولسوالی اچین ولایت ننگرهار با بیست و سه تن از همراهانش کشته شدند. ولسوالی اچین، از پایگاه های محکم داعش در شرق افغانستان پنداشته می شود.
شیرین آغا، سخنگوی قول ارودی 201 سیلاب – واحد ارتش که رهبری عملیات قهر سیلاب را به دوش دارد – به خبرنامه تأیید کرد که حافظ سعید، رهبر شاخه خراسان گروه داعش” در نتیجۀ یک عملیات مشترک ارتش افغانستان و نیروهای هوایی سربازان خارجی در 26 جولای 2016 در ولایت شرقی ننگرهار کشته شده است.”
شیرین آغا افزود که ” فرمانده قول ارودی 201 سیلاب این مساله را با شماری از خبرنگاران در ولسوالی اچین نیز تأیید کرده است.”
همزمان با این یک منبع امنیتی در کابل به خبرنامه تأیید میکند که حافظ سعید، رهبر شاخه خراسان داعش، در شرق افغانستان کشته شده است. به گفتۀ این منبع ” بله. این خبر دقیق است. حافظ سعید در ننگرهار کشته شده.”
به گفتۀ قول ارودی 201 سیلاب، عملیات برای کشتن حافظ سعید بر بنیاد اطلاعات موثق استخباراتی ارتش افغانستان طرح و تنظیم شده بود.
حافظ سعید 13 روز پیش همراه با ملا انس مسوول بخش استخدام گروه داعش، در قریه تختوی ولسوالی ننگرهار هدف قرار گرفته است. شیرین آغا می گوید “این که حافظ سعید در افغانستان دفن شده باشد، در این باره چیزی زیادی نمیدانیم. او آماج حملههای مرگبار هوایی و توپ خانهیی قرار گرفته است و شاید حتا جسد وی نیز جمع نشده باشد.”
سخنگوی فرماندهی قول اردوی 201 سیلاب همچنان به خبرنامه گفته است که در جریان عملیات ارتش ملی افغانستان در بخشهای از ننگرهار، تاکنون بیش از 10 فرمانده برجسته داعش بشمول جنگل پاچا و سعد اماراتی، معاون عملیاتی گروه داعش در افغانستان از پا در آمده اند. به گفتۀ این سخنگوی ارتش، نیروهای امنیتی مستقر در ننگرهار تاکنون صدها داعشی را در بخش های مختلف این ولایت کشته اند.
پیشتر، جنرال ریچارد نیکولسن فرمانده مأموریت قاطع ناتو گفته بود که شمار جنگجویان داعش از ماه جنوری سال روان میلادی تاکنون به 1500 تن کاهش یافته است. وی گفته بود که سال گذشته، جنگجویان این گروه تروریستی در افغانستان به 2500 – 3000 هزار تن می رسید.
همزمان با این اظهارات مقامات محلی در شرق افغانستان دولت وزیری معاون سخنگوی ارتش افغانستان، در باره مرگ حافظ سعید، ظاهرن با احتیاط صحبت می کند. آقای وزیری به خبرنامه گفت که ” نظر به گفتهای فرمانده قول ارودی 201 سیلاب، حافظ سعید کشته شده است. اما هنوز ما این مساله را تأیید کرده نمیتوانیم و همزمان رد هم نمیکنیم. بررسیهای ما در این باره آغاز شده است. تیم های استخباراتی ما برای پیدا کردن عمق مساله دست به کار شده اند.”
اما خبر کشته شدن حافظ سعید رهبر داعش در افغانستان از ناوقتهای دیشب به این سو میان خبرنگاران خبرگزاریهای معتبر جهان دست به دست میشود. شماری از خبرنگاران خبرگزاریهای جهان در صفحات تویتر شان نوشته اند که منابع امنیتی شان مرگ حافظ سعید را تأیید کرده اند. یکی از این خبرنگاران از زبان منابع امنیتی نوشته است که حافظ سعید، در پی کشته شدناش در اچین ننگرهار، در همان جا به خاک سپرده شده است.
Just confirmed with reliable source that Isis leader in Afpak Saed khan killed in a drone attack , big blow for Isis Afpak branch .
— Sami Yousafzai (@Samiyousafzai) August 8, 2016
Afghan officials claimed that IS leader for Afghanistan and Pakistan Hafiz Sayed killed n US drone strike in Nangarhar province today.
— Hafizullah Maroof (@HafizMaroof1) August 8, 2016
#AFG Sources :" #ISIS leader Hafiz Saeed& #ISIS recruitment leader Mullah Anas killed in a US drone strike in Achin'sTakhtu village (1/2)
— BILAL SARWARY (@bsarwary) August 8, 2016
در همین حال سال گذشته در ماه جولای2015 میلادی خبر کشته شدن حافظ سعید در افغانستان نیز دست به دست شده بود. آن زمان ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان به رسانهها گفته بود که اطلاعات استخباراتی در باره پناهگاه حافظ سعید را این نهاد فراهم کرده و سربازان امریکایی عملیات هوایی را انجام داده است. اما این خبرها بعدا از سوی داعش و ناتو رد شد که گویا حافظ سعید در هلمند کشته شده باشد.
پپامد مرگ حافظ سعید
حافظ سعید رهبر قبیله اروکزی مربوبط به پشتونهای مناطق قبایلی پاکستان و از چهرههای به شدت ضد شیعی در آن کشور بود. او از فرماندهان برجستۀ طالبان پاکستانی فعال در افغانستان نیز بود. اما بعدها، در اختلافاتی که با طالبان پاکستانی پیدا کرد، در هلمند از این گروه جدا شد و به داعش پیوست. او پس از بیعت با گروه داعش، به عنوان والی خراسان و یا رهبر شاخه خراسان گروه داعش لقب گرفت.
در پی کشته شدن سعد اماراتی، از چهرههای مهم داعش در افغانستان، حالا مرگ حافظ سعید ضربۀ مهلکی بر پیکر داعش در این کشور خواهد بود. به گفتۀ آگاهان داعش در نبود یک رهبری واحد و قوی مانند حافظ سعید، توان فعالیتهای منظم را در افغانستان از دست خواهد داد. این مساله، در میان مدت احتمالن سبب بی باوری و ترس میان جنجگویان این گروه گردد و روحیه جنگجویان داعش را پایین خواهد آورد. از سوی هم، این احتمال وجود دارد که نیروی جنگی گروه داعش در افغانستان، از ترس حملات بی وقفه دولت افغانستان و مأموریت قاطع، با گروه های مانند طالبان یک جا شود؛ مسالهای که می تواند حتا به نابودی کامل داعش در افغانستان بیانجامد.
اما نگرانی های جدی دیگر نیز در باره داعش در افغانستان وجود دارد. حمایت کشورهای منطقه به ویژه پاکستان از این گروه های تروریستی یکی از این نگرانی ها در افغانستان است. مقام های افغان و آگاهان در داخل این کشور بارها گفته اند که داعش از سوی پاکستان حمایت میشود. حتا چند روز پیش گزارش های نشر گردیده که هشتاد درصد جنجگویان داعش که در افغانستان می جنگند، پاکستانی اند. در صورت دخیل بودن دست پاکستان در مساله داعش در افغانستان، این قصه از یک سو پیچیده می شود و از سوی دیگر، این کشور در صورت چنین حمایتی، به این زودی حاضر نخواهد بود داعش در افغانستان نابود شود.
چنانچه پاکستان مشکل رهبری طالبان را نیز پس از مرگ مرموز ملا عمر، زیرکانه حل نمود. به این جهت، شاید اکنون راه حلی برای انتخاب رهبری جدید برای داعش هم پیدا کند.
مرگ حافظ سعید، به گونۀ قطع به معنای مرگ داعش نخواهد بود. اما واضح است که با کشته شدن شماری از چهرههای کلیدی این گروه در افغانستان در پی عملیات های زمینی و هوایی نیروهای افغان و خارجی، بعید است که این گروه به این زودیها توان انجام فعالیتهای کلان و گسترده را در افغانستان داشته باشد.
اتحاد طالب و داعش در ننگرهار
بر بنیاد گزارش وال استریت ژورنال، داعش برای کاهش فشارهای روز افزون نیروهای ارتش بر این گروه، در شماری از بخشهای شرقی افغانستان بشمول ننگرهار و کنر با طالبان آتشبس کرده است. محمد زمان وزیری، از فرماندهان بلندپایه ارتش در شرق افغانستان گفته که” قبلن داعش و طالب سخت با هم دیگر میجنگیدند، اما حالا تقریبا دو ماه میشود که جنگی میان شان انجام نشده است.”
به گفتۀ این مقامها، داعش برای این اتحاد با شماری از بزرگان قومی و ملا امامان مساجد صحبت کرده است و از این طریق با طالبان اتحادی را بر ضد نیروهای دولتی و سربازان خارجی ایجاد کرده اند.
به نظر برخی از آگاهان مجبور شدن داعش برای آتش بس با طالبان – که رقیب سرسخت شان در افغانستان شمرده میشود – حد اقل نشان میدهد، عملیاتهای ارتش برای محو داعش اثرگذار بوده است. این مساله همچنان صداقت دولت برای نابودی داعش در ننگرهار را نیز بازتاب میدهد. چنانچه محمد اشرف غنی رییس جمهور افغانستان در سفری به ننگرهار به سربازان این کشور دستور داده بود داعش را به زودی نابود کنند.
روی هم رفته، این شب و روزها داعش وضعیت دشواری را پشت سر می گذارد. به نظر می رسد، از دست دادن بلندپایه ترین فرماندهان، مجبور شدن به اتحاد با طالبان، کاهش حمایتهای مردمی از این گروه، ادامۀ فعالیت این گروه را در افغانستان به شدت متأثر ساخته است.