روسیه؛ ارتباط با طالبان، محاسبات استراتژیک و تحولات آینده امنیتی افغانستان

توسطمحمد رضا جعفری

فروردین ۱۲, ۱۳۹۶ به روز رسانی : بهمن ۲۸, ۱۴۰۲

در حالی که مقامات امریکایی نسبت به نقش روسیه در رابطه با مسایل افغانستان ابراز نگرانی کرده اند، مقامات روسی از تمایل امریکا برای شرکت در نشست مسکو خبر می دهند که قرار است در اواسط ماه جاری میلادی در روسیه برگزار شود.

روسیه اواسط ماه جاری میزبان نشستی با موضوع امنیت و صلح در افغانستان خواهد که کشورهای چین، هند، ایران، پاکستان و آسیای میانه در آن شرکت می کنند.

سخن گوی وزارت خارجه روسیه روز گذشته گفته است که از آمریکا به صورت رسمی دعوت شده تا در این کنفرانس شرکت کند. او گفته است که آمریکایی ها علاقه مند به شرکت در نشست مسکو هستند.

پیش از این به نقل از مقامات وزارت خارجه آمریکا گفته شده بود که این کشور در نشست مسکو شرکت نخواهد کرد.

با آن که مقامات افغانستان در گذشته تاکید داشتند که در هر نشستی که در آن موضوع افغانستان مطرح باشد، این کشور باید حضور داشته باشد اما وزارت خارجه افغانستان در روزهای گذشته گفته بود که این کشور تاکنون در مورد شرکت در این نشست مسکو تصمیم نگرفته است.

مقامات امریکایی نسبت به نقش روسیه در رابطه با مسایل افغانستان ابراز نگرانی کرده اند

تماس های خبرنگار خبرنامه در تمام طول روز با شکیب مستغنی سخن گوی وزارت امور خارجه بی نتیجه بود و او حاضر به صحبت در این رابطه نگردید. با این حال برخی منابع آگاه، از تصمیم افغانستان برای فرستادن هیاتی بلند پایه در کنفرانس روسیه خبر می دهند.

نقش جدی تر روسیه

روسیه در ماه های اخیر میزبان چندین نشست با حضور کشورهای مختلف و هم چنین مذاکرات مستقیم و دو جانبه با مقامات کابل بوده است. موضوع اصلی تمامی این ملاقات ها  نیز مسایل مربوط به امنیت و صلح در این کشور است که با گسترش ناامنی ها و انتقال جنگ از جنوب به شمال این کشور، نگرانی روس ها را نیز برانگیخته است.

روسیه در ماه های اخیر نشان داده است که نگرانی شان از این بابت جدی است و با برگزاری چندین نشست با کشورهای منطقه، به نوعی سعی کرده تا تحولات در منطقه و بخصوص در افغانستان را با همکاری برخی کشورها به ویژه کشورهای همسو با سیاست های خویش مانند ایران و چین، مدیریت نماید.

نشست سه جانبه روسیه، چین و پاکستان در مورد افغانستان و بدون حضور این کشور ، خشم مقامات کابل را برانگیخت. نشست بعدی اما با دعوت از افغانستان و با حضور کشورهای روسیه، چین، ایران، پاکستان و هند برگزار شد.

مجلس نمایندگان
مجلس نمایندگان افغانستان نیز از نشست سه جانبه روسیه، چین و پاکستان در مورد افغانستان و بدون حضور این کشور ابراز نگرانی کرده بود

تمرکز اصلی این نشست ها نیز روی نگرانی روس ها از افزایش ناامنی در ولایت های شمالی افغانستان و مهم تر از آن، قدرت گرفتن گروه داعش در این کشور بوده است؛ گروهی که در دو سال گذشته در افغانستان نفوذ جدی نموده و نگرانی مردم و مقامات افغانستان را نیز در پی داشته است.

تهدیدی به نام داعش

آن گونه که روس ها اعلام کرده اند، گروه داعش در افغانستان نگرانی اصلی امنیتی برای این کشور و آسیای میانه است.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اخیرا گفته است که تلاش های این گروه برای قدرت یافتن در ولایت های شمال افغانستان که با کشورهای آسیای مرکزی که تحت نفوذ روسیه هستند، برای کشورش نگران کننده است؛ نگرانی روس ها در این مورد با نگرانی برخی مقامات افغانستان هم خوانی دارد.

جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری افغانستان از برنامه گروه داعش برای استقرار در ولایت های شمالی این کشور در سال جاری خبر داده بود. او از احتمال استقرار حدود ۷۵۰۰ تن از نیروهای داعش در ولایت های بدخشان در شمال شرق و بادغیس در شمال غرب این کشور خبر داده و گفته بود که “این تعداد از نیروهای داعش، شهروندان کشورهای قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، روسیه و چچن هستند که می خواهند از بهار سال 96 در شمال افغانستان مستقر شوند.” او از سازمان استخبارات پاکستان به عنوان یکی از مجریان این طرح نام برده بود.

چندی پیش جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری افغانستان از برنامه گروه داعش برای استقرار در ولایت های شمالی این کشور خبر داده بود

در حالی که روس ها گفته اند از بابت گروه داعش نگران هستند اما، نگرانی شهروندان افغان از حضور داعش پیامدهای این حضور نیز جدی می باشد، نگرانی از این که مبادا این گروه، همانند آنچه که در سوریه رخ داده است این کشور را به میدان رقابتی برای کشورهای قدرتمند و رقیب مانند روسیه و آمریکا تبدیل نماید.

میدان رقابتی که از هم اکنون برخی نشانه هایش را می توان مشاهده کرد. رشد تدریجی داعش، نگرانی روس ها و اقدام این کشور برای ارتباط با گروه طالبان که گفته شده این ارتباط “به منظور حفاظت از دفاتر سیاسی و قنسولگری های روسیه و همچنین تامین امنیت آسیای میانه صورت گرفته است.”

حمایت از طالبان در برابر داعش

به نظر می رسد بهترین سپر دفاعی برای مقابله با تهدید داعش از نظر روسیه و برخی کشورهای دیگر، طالبان است. طالبانی که سال ها در این کشور جنگیده اند و از این تجربه جنگی شان می شود به خوبی در برابر داعش که به عنوان یک تهدید امنیتی علیه روسیه تلقی می شود، استفاده کرد.

الکساندر مانتیسکی سفیر روسیه در افغانستان از ایجاد رابطه با گروه طالبان خبر داده و گفته بود که خطر داعش تنها افغانستان را تهدید نمی کند بل که، این تهدید متوجه کشور های آسیای مرکزی، روسیه و  چین نیز می باشد.

احمد سعیدی کارشناس مسایل سیاسی در افغانستان معتقد است که ارتباط روسیه با طالبان فراتر از مقابله با داعش است.

او معتقد است، با توجه به تقابلی که روسیه و آمریکا در سوریه داشته اند هدف روسیه از حمایت از طالبان، ایجاد چالش در برابر آمریکا در خاک افغانستان است.

به گفته ی آقای سعیدی، روسیه و متحدانش در منطقه بر این باورند که داعش پروژه ای از سوی غربی ها برای ناامنی در این کشورهاست و از همین رو می خواهند از طالبان برای مقابله با این تهدیدها استفاده نمایند و برای ناکامی اهداف و برنامه های آمریکا تلاش کنند؛ امری که هیچگاهی نشانه های از آن در افغانستان، سوریه و عراق دیده نشده است.

با آن که چنین نگرشی در باره داعش وجود دارد، اما مقامات دولت ترامپ در واشنگتن داعش را از تهدیدهای استراتژیک در مقابل این کشور می دانند. دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا همواره اعلام کرده که در مبارزه با داعش عزم جدی دارد و در هفته اخیر نیز موضع خود را در قبال رژیم بشار اسد نیز مشخص ساخت. سفیر آمریکا در سازمان ملل اخیرا گفته است که دیگر تغییر بشار اسد رییس جمهور سوریه اولویت آمریکا در این کشور نیست. اما در عین حال مقامات آمریکایی تاکید کرده که داعش و نابودی آن در سوریه جزء مهم ترین اولویت های دفاعی واشنگتن قلمداد می شود.

ISIS-presence-in-Iraq
مقامات آمریکایی گفته اند که داعش و نابودی آن در سوریه جزء مهم ترین اولویت های دفاعی واشنگتن خواهد بود

همزمان با این به نظر می رسد روسیه در محاسبات استراتژیک خود طالبان را در صدر قرار داده و این موضوع باعث شده که دولت افغانستان نسبت به تحرکات روس ها در آسیایی میانه و شمال افغانستان حساسیت پیدا کند. همزمان با این روس ها شمال افغانستان را در قلمرو کمبرند امنیتی استراتژیک خود تعریف کرده اند و به این جهت، چنین نگرشی نگاه های کابل را در مقابل ماسکو به شدت تغییر داده است. با این حال، مقامات حکومت وحدت ملی افغانستان از تلاش های روسیه برای آوردن طالبان به میز مذاکره استقبال کرده اند.

تداوم جنگ

در میان نگرانی مقامات افغانستان از هدف روسیه برای برقراری ارتباط با طالبان، مقامات روسیه برای اعتماد سازی با حکومت کابل گفتند که این ارتباط صرفا به منظور تشویق این گروه برای پیوستن به گفتگوهای صلح افغانستان است.

در سفر حنیف اتمر مشاور امنیت ملی رییس جمهور به روسیه که در اواخر سال گذشته خورشیدی صورت گرفت، مقامات روسی بر 3 اصل تاکید کرده بودند که افغانستان نیز همواره بر آن پافشاری داشته است. ادامه روند گفتگوهای صلح به رهبری حکومت افغانستان، احترام به قانون اساسی و ترک فعالیت های تروریستی.

تواب غورزنگ، سخن‌گوی شورای امنیت ملی افغانستان می‌گوید که مشاور امنیت ملی روسیه در دیدار با مشاور امنیت ملی افغانستان از طالبان خواسته است که بر اساس سه اصل وارد گفتگوهای صلح با حکومت این کشور شود

اما کارشناسان افغان معتقدند، با توجه به رقابتی که میان کشورهای رقیب در افغانستان در حال شکل گیری است، احتمال این که رابطه روسیه با طالبان از این حد فراتر رفته و برای مقابله با تهدید داعش، به انجام حمایت های تسلیحاتی و مالی از طالبان نیز کشانیده شود وجود دارد.

به نظر این کارشناسان ادامه این تقابل در افغانستان، برای مردم این کشور که همواره قربانی رقابت های منطقه ای و حامیان گروه های تروریستی در منطقه بوده اند، نتیجه ای جز ویرانی، جنگ و ناامنی بیشتر نخواهد داشت.

با توجه به همه این تحولات، به نظر می رسد مقامات ارشد امنیتی افغانستان تلاش دارند تا سوء ظن های روسیه نسبت به کابل، وضعیت داعش و حضور آمریکا را برطرف نمایند و در عین حال از پتانسیل روسیه برای کشاندن طالبان به میز مذاکره نیز استفاده کنند؛ امری که در صورت تحقق آن می تواند گام بزرگ کابل در راستای منافع استراتژیک افغانستان در بازی های منطقه ای قلمداد شود.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آرا: 0

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *