فیروز نادری دانشمند ایرانی-آمریکایی است که بیش از 35 سال در ناسا کار کرده است، روز گذشته در سن 77 سالگی درگذشت. دکتر نادری در سمت‌های مختلف ناسا کار می کرد، اما او با عنوان معاون مدیرکل تنظیم راهبردهای آزمایشگاه پیش‌رانش جت در ناسا و مدیرکل اکتشافات منظومه شمسی بازنشسته شد. در واقع، او در بسیاری از پروژه های رباتیک فضایی آمریکا در آزمایشگاه مشارکت داشت. فیروز مایکل نادری در سال 2016 بازنشسته شد اما به عنوان مشاور مدیریت با ناسا و همچنین استارت آپ‌ها مشغول به کار بود.
فیروز مایکل نادری پس از سال ها کار در ناسا در 19 خرداد 1402، همزمان با بیستمین سالگرد پرتاب مریخ نورد روح (بزرگ‌ترین دستاورد نادری در اکتشافات مریخ) درگذشت.
سنین جوانی و تحصیل فیروز نادری
نادری در 5 فروردین 1325 در شیراز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش فرا گرفت، اما برای ادامه تحصیلش به تهران رفته و در دبیرستانی معتبرتر درس خوانده است. والدینش او را به یک مدرسه شبانه روزی ایتالیایی به نام دون بوسکو فرستادند.
فیروز نادری پس از پایان دبیرستان به آمریکا مهاجرت کرد و سرانجام در رشته مهندسی برق در دانشگاه ایالتی آیووا فارغ التحصیل شد.
او پس از دریافت مدرک لیسانس به مدت 2 سال به عنوان مهندس در سانتا باربارا مشغول به کار شد. سپس تحصیلاتش را ادامه داد و کارشناسی ارشد و دکتریش را از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دریافت کرد.
سپس فیروز مایکل نادری به ایران بازگشت و به 2 سال خدمت رفت. اما سرانجام در سال 1357 برای همیشه از ایران مهاجرت کرد.
یکی از خاطرات خنده دار این دانشمند این است که به قول خود فیروز نادری: “بعد از دانشگاه داشتم بازی بیسبال را تماشا می‌کردم. یک ساندویچ در یک دستم و یک نوشابه در دست دیگر گرفتم که یکی از بازیکنان معروف به توپ لگد زد و ضربه خورد و بینی من شکست. این اتفاق درست در روز دفاع از پایان نامه اش رخ داده بود.”
سال‌های اولیه کار فیروز مایکل نادری در ناسا
نادری به محض ورود به آمریکا در ناسا به عنوان مهندس سیستم شروع به کار کرد. در واقع او از همان ابتدا کارمند آزمایشگاه رانش جت (JPL) بود. این آزمایشگاه پیشرفته در پاسادنا، کالیفرنیا واقع شده است.
یکی از ماموریت‌های JPL، طراحی و پرتاب پرتابه‌های بدون سرنشین و ارسال آن‌ها به مسافت‌های دور مانند خارج از منظومه شمسی است.
فیروز نادری بیش از 35 سال در JPL کار کرد. در واقع، او در سمت‌های مختلفی مانند مهندس سیستم، مدیر توسعه فناوری، مدیر پروژه، مدیر آزمایش‌های فیزیک نجومی و مدیر سیستم‌های سیاره‌ای کار می‌کرد.
مدیریت برنامه مریخ
فیروز مایکل نادری در سال 2000 به عنوان مدیر برنامه مریخ منصوب شد. ناسا در سال 1999 در این برنامه شکست خورد. با این حال، پس از انتصاب نادری به این سمت، آن‌ها توانستند هر دو سال یک بار یک فضاپیما به مریخ بفرستند.
فیروز نادری به مدت 5 سال به عنوان مدیر برنامه مریخ کار کرد. او توانست کاوشگران فضایی مانند Spirit، Rovers و Opportunity را با موفقیت مدیریت کند. نادری در نهایت به دلیل توانایی‌های مدیریتی‌اش، مهمترین مدال ناسا، “مدال خدمات برجسته ناسا” را دریافت کرد.
فیروز نادری، معاون مدیر JPL
فیروز مایکل نادری پس از مدیریت موفقیت آمیز برنامه مریخ، معاون مدیر آزمایشگاه پیشرانه جت شد. تعیین راهبردها و روش‌های اجرای پروژه‌ها بر عهده او بود.
فیروز نادری در طول سال‌ها، شرکت JPL’s Innovation Foundry را تأسیس کرد. او توانست بیش از 100 میلیون دلار برای شناسایی و توسعه فناوری‌های جدید در 6 سال جمع آوری کند.
مدیرکل اکتشافات منظومه شمسی
دکتر نادری در طول 5 سال گذشته کار در ناسا، مدیرکل اکتشافات منظومه شمسی بود. او توانست با موفقیت پروژه‌های مختلفی مانند پرتاب فضاپیمای کاسینی به زحل، پروژه سحر در سیارک‌های وستا و سرس و پروژه جونو در مشتری را هدایت کند.
بازنشستگی فیروز نادری
فیروز نادری با بیش از 30 سال کار، در سال 2016 بازنشسته شد. ناسا جشنی گرفت و به افتخار او سیارکی را “نادری 5515” نامید. این سیارک در سال 1989 توسط النور اف هلین کشف شده بود.
او در طول سال های پس از بازنشستگی‌اش به عنوان مشاور با ناسا و همچنین استارت آپ‌ها همکاری کرده است. دکتر نادری همچنین در دانشگاه‌های مختلف مانند آکسفورد، برکلی، استنفورد، MIT، USLE، تورنتو، بریتیش کلمبیا و بسیاری از دانشگاه‌های دیگر سخنرانی کرد.
جوایز و مدال‌ها
فیروز مایکل نادری در سال‌های کاری‌اش جوایز و مدال‌های مهمی دریافت کرده است. برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- همکار از مؤسسه هوانوردی و فضانوردی آمریکا (AIAA)
- دریافت جایزه دوم ویلیام راندولف لاولیس از جامعه فضانوردی آمریکا (2010)
- دریافت مدال افتخار جزیره الیس (2005)
- برنده جایزه لیبرال (2004)
- مدال رهبری برجسته ناسا
- مدال خدمات برجسته ناسا
درگذشت فیروز نادری
در اطلاعیه‌ای که در فیسبوک نادری همراه با عکسی از او در تخت بیمارستان منتشر شد، آمده بود که او در پی افت ناگهانی ضربان قلب از حال رفته و به دلیل برخورد سرش به دیوار و جابه‌جایی مهره گردن، نخاعش آسیب دیده است که باعث شد از گردن به پایین فلج شود. او همچنین گفته بود که عمل جراحی‌اش دوشنبه 1 خرداد انجام شده و دوران نقاهتش 4 تا 5 ماه طول می‌کشد. اما در روز 19 خرداد 1402 در سن 77 سالگی درگذشت.