دو هفته از سفر غیرمنتظره مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا به کابل میگذرد. سفر پمپئو یک پیامد آشکار داشت، اینکه در صورت عدم توافق سیاسی بر سر مدیریت قدرت در کابل میان آقایان غنی و عبدالله، آمریکا کمک یک میلیارد دالریاش را به حکومت افغانستان قطع میکند و در سال آینده نیز یک میلیارد دالر دیگر را نیز قطع خواهد کرد؛ این خبر رسانهای شد، اما پس از دو هفته، رسانههای آمریکا از یک موضوع دیگر نیز خبر میدهند؛ اینکه پمپئو در دیدارش با آقایان غنی و عبدالله در کابل، به آنها هشدار داده که اختلافات سیاسیشان را هر چه زودتر حل کنند و در پی آن با طالبان وارد گفتگو شده، زندانیان آنها را آزاد سازد و همچنان با این گروه به توافق صلح برسند. در غیرآنصورت، دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده آمریکا میتواند دستور خروج همهی سربازان آمریکایی را از افغانستان صادر کند.
در این دو هفته چه گذشت؟
بعداز سفر مایک پمپئو به کابل، وزارت خارجه آمریکا طی یک بیانیهی از قطع کمک یک میلیارد دالری آمریکا به حکومت افغانستان خبر داد. در واکنش به این اعلامیه، آقای غنی در یک ویدیوی ضبط شده از طریق تلویزیون ملی به مردم افغانستان اطمینان داد که قطع کمک ایالات متحده آمریکا تأثیر مستقیم بالای بخشها و سکتورهای کلیدی کشور نخواهد داشت. حکومت تلاش خواهد کرد تا با روش ریاضتی و جستجوی منابع بدیل این خلاء را پر بسازد.
بعداز اینکه میانجیگری و هشدار مایک پمپئو بینتیجه ماند، آقای غنی شروع به تشکیل کابینه نمود و برخی از نامزدان وزیران و سرپرست ریاست عمومی امنیت ملی و والی هرات را معرفی کرد، که این موضوع باعث شد تا تیم ثبات و همگرایی به رهبری عبدالله عبدالله هشدار به تشکیل کابینهی رقیب بدهند. در میان، با میانجیگری حامدکرزی، عبدالربرسول سیاف، محمدکریم خلیلی و محمدیونس قانونی، دو طرف بحران سیاسی پیشآمده از فرصت پنج روزه تعویق تشکیل کابینه خبر دادند. اکنون که سه روز از این فرصت پنج روزه میگذرد، هنوز خبری از توافق سیاسی میان عبدالله و غنی نیست و بحران سیاسی همچنان حاد است.
پیامدهای خروج کامل
بعداز توافق کاهش چشمگیر خشونت و امضای توافقنامه صلح آمریکا با طالبان که یک بند آن روی قطع حملات نظامی دو طرف بر یکدیگر بود، طالبان همچنان عملیاتها و حملات نظامی شان را ادامه دادند؛ در همینحال نیروهای آمریکایی نیز در حمایت از نیروهای امنیتی افغان به حملات شان ادامه دادند. این یعنی نیروهای آمریکایی در افغانستان هنوز هم بخشی از عملیاتهای ویژه را انجام میدهند و نیروهای امنیتی افغان را در شرایط حساس حمایت میکنند. بنابراین، نخستین پیامد خروج کامل نیروهای آمریکایی در افغانستان، فشار بیشتر جنگ بالای نیروهای امنیتی افغان خواهد بود. مضاعف بر آنکه قطع کمکهای مالی آمریکا نیز مربوط به بودجه نظامی حکومت افغانستان میشود و از این منظر نیز ماشین جنگ حکومت به شدت آسیبپذیر میشود.
از مشکلات اقتصادی و حمایتهای ویژه نظامی که بگذریم، طالبان به بخاطر حضور آمریکاییها در بازی است که با حکومت افغانستان آماده مذاکره هستند. وقتی نیروهای آمریکایی به طور کامل از افغانستان خارج شوند، نخستین سناریوی احتمالی، تکرار وضعیتِ حکومت در زمان خروج نیروهای شوروی سابق از افغانستان است. طالبان با روایت پیروزی که با خود دارند، آن وقت با حکومتی که فاقد مشروعیت سیاسی در درون خودش میباشد و در عین زمان دو رییسجمهور دارد، وارد گفتگو و مذاکره نخواهند شد، بلکه همچون گذشته با زور خواهند آمد. با اینهمه، هنوز دو روز دیگر فرصت است تا دو رهبر به توافق سیاسی دست یابند و وضعیت را از اینکه است، بدتر نکند.