عطا محمد نور، والی پیشین ولایت بلخ و رییس اجرایی جمعیت اسلامی افغانستان روز گذشته بار دیگر حکومت وحدت ملی را مورد انتقاد قرار داد و هشدار داد که اگر به خواست‌های جمعیت پاسخ مثبت ندهد، صبر او پایان یافته و برای گرفتن حق خود به خیابان می‌آید.
او که در دو ماه گذشته هفته چند بار با هوادارانش از نقاط مختلف افغانستان در بلخ دیدار می‌کند، دو روز پیش گفت که زمان گرفتن حق فرارسیده و هوادارانش برای یک حرکت مدنی گسترده آماده باشند.
از زمانی‌که محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان استعفای آقای نور را منظور کرده، حدود دو ماه می‌گذرد. در این مدت والی پیشین بلخ برخلاف حکم اشرف غنی به کارش ادامه داده و در برابر حکومت ایستاده است. او استدلال می‌کند که حکومت وحدت ملی برآمده از دل یک توافق سیاسی است که در آن جمعیت اسلامی یک طرف توافق است و براساس آن، آقای غنی صلاحیت برکناری او را ندارد.
او در این مدت ده‌ها نشست با هوادارانش را برگزار کرده و در موارد مختلف صحبت کرده و از حکومت وحدت ملی انتقاد کرده است. او حکومت را متهم به انحصارگرایی قدرت، کنار زدن مجاهدین از دولت، ناتوانی در تأمین امنیت شهروندان افغانستان و متمرکزسازی فساد در یک حلقه کوچک می‌کند.
اشرف غنی رییس جمهور افغانستان پس از آن‌که استعفای عطا محمد نور را منظور کرد، انجنیر محمد داوود را به‌حیث والی جدید بلخ تعیین نمود اما او هنوز نتوانسته به ولایت بلخ برود. آقای نور گفته است تا زمانی‌که مذاکرات حکومت و جمعیت اسلامی به نتیجه نرسد، او والی بلخ است و برخلاف گفته‌های اداره مستقل ارگان‌های محلی، امضای او در تمامی ادارات محلی بلخ اعتبار دارد.
انحصار قدرت
عطا محمد نور روز گذشته در دیدار با هوادارانش از برگزاری یک تظاهرات بزرگ در نقاط مختلف افغانستان خبر داد و جزئیات و چگونگی آن را برای هوادارانش تشریح کرد. در جمعی از باشندگان کابل و پکتیا گفت که داعیه او عدالت و برابری را در افغانستان زمینه‌سازی می‌کند و در بدنه قدرت تمام اقشار را شامل می‌سازد.
آقای نور گفت که قدرتی که در دست یک فرد می‌باشد، برآیند آن حکومت استبدادی است و این وضعیت در حال حاضر در افغانستان جاری است. او افزود که «این چگونه عدالت و برابری است که یک طرف فرزندان مردم قربانی می‌شوند و یک طرف فرزندان حکام در بهترین مناطق دنیا مصروف تجارت و سیاست اند.»
والی پیشین ولایت بلخ از چگونگی استخدام در حکومت وحدت ملی نیز انتقاد کرد و گفت که عده‌ای سال‌ها دنبال کار می‌گردند و عده‌ای دیگر «درس خود را خلاص نکرده چوکی برایش تنظیم می‌شود.»
تظاهرات بزرگ
عطا محمد نور هشدار داد که در برابر زورگویان می‌ایستد. او از هوادارانش خواست که از وی حمایت کنند و در برابر «افراد بی‌ریشه که در هیچ سردی و گرمی کشور نرنجیده» ایستاد شوند. او گفت کسانی که بدون داشتن پایگاه مردمی آمده و در قدرت شریک شده‌اند، نباید «صاحبان خانه» را از قدرت بیرون کنند.
او این افراد را متهم کرد که زمینه‌های ترور، کشتن و دوسیه‌سازی زیرنام عدالت انتقالی را در برابر مهاجدین فراهم کرده‌اند و خلاف قانون اساسی افغانستان حکومت را بنا نهاده‌اند.
عطا محمد نور گفت که 50 روز می‌شود که با مردم ولایات مختلف دیدار کرده و این یک نمایش قدرت از آدرس مردم است اما هنوز «سردمداران» چشم بینا و گوش شنوا ندارند و نهادهای بین‌المللی نیز در این زمینه سکوت کرده‌اند.
او گفت که دیگر ملاقات با مردم را تعطیل می‌کند و پس از این دو کار را در پیش می‌گیرد. او افزود: «یک راهپیمایی بزرگ ملی که در تاریخ تکرار نشده باشد، به تاریخ‌های 27 و 28 فبروری و مارچ در بیش از 15 ولایت راه می‌اندازیم.»
او گفت این کار را در مشوره با همکاران خود برای وادار کردن ارگ‌نشینان برای حق دادن به خواسته‌های جمعیت اسلامی و متحدانش انجام می‌دهد.
9 ولایت
آقای نور در بخشی از صحبت‌های خود که از 9 ولایت، به‌شمول ولایات اطراف شهر کابل با بیش از 10 هزار واسطه نقلیه به سمت پایتخت حرکت خواهند کرد. به گفته‌ی او تدابیر خاص برای این راهپیمایی بزرگ روی دست گرفته خواهد شد.
به گفته‌ی او، برای برگزاری این تظاهرات شورا و کمیسیون‌های خاص ایجاد می‌شود، کمیته امنیتی و گروپ کشف ساخته می‌شود، تیم زنجیره‌ای برای جلوگیری از «بیگانه‌ها» ایجاد می‌شود و سرک‌ها و کوچه‌ها با وسایل مسدود می‌شود.
Gov Noor: on 27th, 28th of February and 1st of March a large convoy of 15 to 20 thousand vehicles will carry the protestors to #Kabul to protest the non-compliance with the power-sharing deal and the stipulated political reform agenda.
— Ata Mohammad Noor (@Atamohammadnoor) February 13, 2018
رییس اجرایی جمعیت اسلامی افغانستان گفت که برای محافظت از افغان‌ها تمام تدابیر روی دست گرفته می‌شود و او «این مدیریت را بلد است.»
جمعیت اسلامی افغانستان استدلال می‌کند که حکومت وحدت ملی براساس توافق ایجاد شده اما اکنون رییس جمهور غنی قدرت را در انحصار خود درآورده و سهم جمعیت و متحدانش را نادیده گرفته است. اکنون و در شرایطی که نگرانی‌های امنیتی در افغانستان، از جمله کابل، بلند رفته و حکومت وحدت ملی نیز در بخش تأمین امنیت ناتوان بوده است، راه‌اندازی تظاهرات مردمی به پیمانه‌ای که عطا محمد نور از آن سخن می‌زند، فضای سیاسی و امنیتی افغانستان را با چالش‌های بسیار مواجه می‌سازد.
حکومت وحدت ملی افغانستان در سه سال گذشته با بیشترترین تظاهرات‌های مردمی مواجه بوده است. یکی از بزرگ‌ترین تظاهرات‌ها در تاریخ افغانستان تظاهرات جنبش تبسم و دیگری تظاهرات جنبش روشنایی است که بیش از 30 بار در نقاط مختلف این کشور برگزار شده است. تظاهرات دوم اسد سال 1395 جنبش روشنایی با وقوع چندین انفجار در دهمزنگ کابل پایان یافت و در آن بیش از 500 تن کشته و زخمی شدند.
گره کور
تظاهرات عطامحمد نور قرار است پس از آن راه‌اندازی شود که ده دور مذاکره میان نمایندگان جمعیت اسلامی افغانستان و حکومت این کشور بی‌نتیجه پایان یافته است. گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد که چگونگی نظام انتخابات، توزیع تذکره‌های الکترونیکی براساس قانون توشیح شده و بحث روی امضای رییس جمهور غنی از موارد اختلافی این نمایندگان است که باعث شده تا توافق انجام نشود.
با این حال نور رحمان اخلاقی، یکی از اعضای هیأت مذاکره کننده از طرف جمعیت اسلامی افغانستان می‌گوید که محمد اشرف غنی هنوز این واقعیت را نپذیرفته که حکومت وحدت ملی، حکومت توافقی پنجاه پنجاه و برآمده از درون یک جنجال بزرگ به دلیل تقلب گسترده در انتخابات 2014 میلادی است.
تا اکنون اشرف‌غنی این واقعیت را نپذیرفته است که حکومت وحدت ملی، حکومت توافقی پنجا، پنجا و برآمده از درون جنجال بزرگ، به دلیل تقلب گسترده در انتخابات ۲۰۱۴ است و به این‌دلیل آقای مرتضوی مجبور است که نا معقول و نامرتبط اظهار نظر کند.@ARG_AFG @afgexecutive @ashrafghani
— Noor Rahman Akhlaqi (@Akhlaqi1) February 12, 2018
ظاهراً اشاره آقای اخلاقی به توافق‌نامه تشکیل حکومت وحدت ملی افغانستان است که میان محمد اشرف غنی و داکتر عبدالله عبدالله، دو نامزد پیشتاز در انتخابات ریاست جمهوری 2014 این کشور امضا شد. براساس این توافق‌نامه، حکومت متشکل از دو تیم به‌صورت مساوی تشکیل شد که در آن آقای غنی رییس جمهور و آقای عبدالله رییس اجرایی انتخاب شدند.
جمعیت اسلامی افغانستان خواهان نظام پارلمانی در این کشور است و به همین دلیل استدلال دارد که براساس موافقت‌نامه حکومت وحدت ملی، لوی جرگه تعدیل قانون اساسی برگزار شود تا در آن مقام ریاست اجرایی به صدارت اجرایی تغییر کند. از سوی دیگر این حزب مدعی است که نظام پارلمانی می‌تواند مشارکت همگانی و عدالت را در افغانستان تأمین کند.
روند کابل
به نظر می‌رسد عطامحمد نور زمان برگزاری تظاهرات را برای فشار دادن حکومت وحدت ملی در یک روز حساس و شرایط خاص انتخاب کرده است. او گفته که با هوادارانش از 27 فبروری تا اول مارچ از 15 ولایت به مقصد کابل تظاهرات می‌کند.
تظاهرات بزرگی که آقای نور نوید برگزاری آن را داده، همزمان است با برگزاری دومین نشست «روند کابل». حکومت افغانستان به این روند اهمیت بسیار داده است و مدعی است که با لابی‌گری‌های خود توانسته جهان را برای حل مشکل این کشور قانع سازد.
وزارت خارجه افغانستان می‌گوید دومین نشست روند کابل در تاریخ 28 فبروری برای یک روز در کابل برگزار می‌شود که در آن نمایندگان 25 کشور و 3 سازمان بین‌المللی شرکت می‌کنند. آجندای این نشست بر دو محور صلح و مبارزه با تروریزم متمرکز شده است.
احمد شکیب مستغنی، سخنگوی وزارت خارجه به خبرنامه گفت که «بسیاری از کشورهای اشتراک کننده از اشتراک خود در سطح معین وزارت خارجه یا نماینده خاص شان برای افغانستان اطمینان داده.»
اهمیت این روند برای افغانستان در این است که عمده‌ترین اولویت دولت این کشور و همکاری که از جامعه جهانی توقع دارد، مورد بحث قرار می‌دهد. این روند به گفته‌ی وزارت خارجه افغانستان به رهبری و مالکیت افغان‌ها راه‌اندازی شده است.
حکومت افغانستان استدلال می‌کند که مبارزه با تروریزم تنها مسئولیت این کشور نیست و با در نظرداشت این‌که تروریزم تهدید مشترک برای منطقه و جهان است، نیاز است تا جامعه جهانی با افغانستان همکاری کند و روند کابل یک فرصت موثر و خوب برای بحث‌های همه جانبه در مورد صلح و مبارزه با تروریزم است.
نخستین نشست «روند کابل» در ماه جوزای سال جاری در فضای تنش‌آلود سیاسی و وضعیت بد امنیتی در پایتخت افغانستان برگزار شد. این نشست درحالی تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شد که کابل چند روز پیش از آن شاهد انفجار چهارشنبه خونین بود که در آن بیش از 600 تن کشته و زخمی شدند. همزمان با این تظاهرات جنبش رستاخیز تغییر پایتخت افغانستان را به چالش کشیده بود.
شکستاندن بن‌بست
اکنون که مذاکرات میان حکومت افغانستان و جمعیت اسلامی افغانستان به بن‌بست رسیده و روند کابل هم از راه می‌رسد، برگزاری تظاهرات به تاریخ 28 فبروری در کابل می‌تواند تصویری را از وضعیت شکننده سیاسی افغانستان به جهانیان ارایه کند که بیانگر بحران سیاسی در این کشور است.
حکومت افغانستان در مورد حل بن‌بست پیش آمده میان ارگ و جمعیت اسلامی صحبت نمی‌کند و نیز پاسخی ارایه نمی‌کند. آگاهان اما به یافتن راه‌حل برای بیرون رفت از بن‌بست ایجاد شده سخن می‌زنند.
محمد عارف کیانی، سخنگوی محور مردم افغانستان به این باور است که یک اجماع سیاسی باید صورت بگیرد و راه‌حلی برای مشکلات سیاسی این کشور جست‌وجو شود. او می‌گوید در صورت دوام تنش‌های سیاسی و افزایش شکاف‌های سیاسی، افغانستان عزت و شرف خود را در میادین بین‌المللی از دست داده و مردم قربانی بیشتر خواهند داد. او به خبرنامه گفت که وضعیت افغانستان در هیچ برهه‌ای از زمان در چنین شرایط بحرانی قرار نداشته که به سمت پرتگاه نابودی در حرکت باشد.