محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان دو روز پیش در مراسم گشایش شورای عالی طبی گفت که در حلقه‌‌‌ی ارتباطی میان شهروند، داکتر، شفاخانه، داروخانه و دولت مشکل بنیادی وجود دارد و این وضعیت در کشورهایی که بحران طولانی را تجربه کرده‌اند، قابل درک است.
او از مشکلات جدی بیمارستان‌ها در افغانستان یاد کرد و گفت که پس از این کلمه داکتر باید برای کسی به کار برده شود که سند تحصیلی و تخصص لازم را داشته باشد. به گفته‌ی او، شفاخانه‌ها و کلینیک‌های فعال در افغانستان در حال حاضر پاسخ‌گوی نیازمندی‌های مردم این کشور نیستند.
افغانستان در حال حاضر علاوه بر عدم‌دسترسی به امکانات پیشرفته در بخش صحت، با کمبود نیروی بشری نیز مواجه است. براساس آمار وزارت صحت این کشور، درحال حاضر 4 هزار داکتر ثبت این وزارت است.
افزون بر این، کمبود پرستار یکی دیگر از چالش‌ها در بخش صحت در افغانستان است. در این کشور در برابر هر 4 داکتر تنها 1 پرستار وجود دارد درحالی که نیاز است تا 4 پرستار با یک داکتر همکاری داشته باشند.
افغانستان یکی از کشورهای فقیر جهان است و از نظر آمار و شاخص‌های صحی در سطح پایینی قرار دارد. چندین دهه جنگ در این کشور باعث شده تا آسیب جدی به بخش صحت در افغانستان وارد گردد.
براساس استراتژی ملی ارتقای صحت (1393-1399 خورشیدی)، در حدود 6 میلیون نفر در افغانستان دسترسی کمی به خدمات صحی دارند و یا هیچ‌گونه دسترسی ندارند. درحالی‌که در حدود 7 میلیون نفر برای زنده ماندن به کمک‌های غذایی وابسته‌اند.
اما براساس بررسی اداره مرکزی احصاییه و وزارت صحت عامه افغانستان که در آن 24 هزار خانواده شرکت داشتند و نتایج آن در اوایل سال جاری میلادی منتشر شد، بیش از 60 درصد مردم افغانستان در حال حاضر به خدمات ابتدایی صحی دسترسی دارند.
درحالی که عدم دسترسی شماری از مردم افغانستان به خدمات صحی یکی از چالش‌های اساسی برای حکومت این کشور است، سالانه هزاران نفر بر اثر بیماری‌های گوناگون جان‌های خود را از دست می‌دهند. در این گزارش به آمار و ارقام بیماری‌های مختلف در افغانستان و شمار قربانیان آن می‌پردازیم.
بیماری قلب
وزارت صحت عامه افغانستان در برنامه گرامی‌داشت از روز جهانی مبارزه با بیماری قلب اعلام کرده که سالانه بیشتر از 17 میلیون نفر در جهان بر اثر بیماری‌های قلبی جان خود را از دست می‌دهند که عامل 80 درصد آن حمله قلبی و سکته مغزی است.
حبیب اروال، رییس بیماری‌های غیرساری وزارت صحت عامه افغانستان با ابراز نگرانی از افزایش شمار بیماران قلبی در این کشور گفته است که در افغانستان سالانه 100 هزار نفر به دلیل ابتلا به بیماری‌های قلبی جان خود را از دست می‌دهند.
به گفته‌ی او این افراد کسانی هستند که در مراکز درمانی جان خود را از دست می‌دهند و شمار کسانی که در منازل در نتیجه بیماری‌های قلبی جان می‌دهند و ثبت بیمارستان‌ها نمی‌شوند، هنوز روشن نیست.
هر چند در افغانستان مراکزی برای درمان بیماران قلبی وجود دارد اما نبود داروهای باکیفیت باعث شده است که شمار زیادی از بیماران برای درمان به خارج از افغانستان بروند.
براساس آمار وزارت صحت عامه افغانستان، افغان‌ها سالانه حدود 300 میلیون دالر را برای درمان در خارج از این کشور مصرف می‌کنند که از میان 90 درصد، بیماران قلبی‌اند.
احمد جان نعیم، معین پلان و پالیسی این وزارت عوامل عمده بیماری‌های قلبی را مصرف دخانیات، تنباکو، غذاهای ناسالم، چاقی، عدم فعالیت فیزیکی و استفاده الکول خوانده و گفته است که در افغانستان 14.3 درصد مرگ و میر بیماری‌های غیر واگیردار را بیماری‌های قلبی تشکیل می‌دهد.
توبرکلوز( سِل)
حدود 10.4 میلیون نفر در جهان در سال 2015 میلادی به بیماری توبرکلوز (سِل)، مبتلا شده‌اند که از این میان 5.9 میلیون آن را مردان، 3.5 میلیون دیگر را خانم‌ها و یک میلیون دیگر را کودکان تشکیل می‌دهند.
وزارت صحت عامه افغانستان در سال جاری خورشیدی اعلام کرد که در حدود 60 هزار نفر در این کشور به بیماری توبرکلوز مبتلا هستند که از این میان سالانه 12 هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند.
به گفته‌ی این وزارت، 58 درصد تمام بیماران توبرکلوز در جریان سال 2016 که به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند، زنان می‌باشند.
سرطان
براساس آمارهای رسمی وزارت صحت عامه افغانستان، سالانه حدود 20 هزار نفر در این کشور به بیماری سرطان دچار می‌شوند که از آن جمله 3 هزار و 500 مورد آن سرطان پستان می‌باشد.
بر این اساس حدود 15 هزار نفر از مبتلایان سرطان در افغانستان جانشان را از دست می‌دهند. شمار قربانیان مبتلا به سرطان سینه در افغانستان که سالانه جان خود را از دست می‌دهند، نیز به 1700 نفر می‌رسد.
هپاتیت یا زردی
هپاتیت یا زردی ویروسی است که به‌عنوان یک چالش بزرگ در برابر وزارت صحت عامه افغانستان قرار دارد. در جهان سالانه حدود 1.4 میلیون نفر مبتلا به زردی جان خود را از دست می‌دهند.
وزارت صحت عامه افغانستان در روز جهانی مبارزه با هپاتیت، 8 اسد 1396 خورشیدی گفت درصورتی که با این بیماری تا سال 2030 مبارزه جدی نشود، تا 85 درصد افزایش خواهد یافت.
براساس آمار این وزارت، 36 هزار بیمار مبتلا به زردی در این وزارت ثبت شده‌اند و خدمات مشوره‌دهی و آزمایش بیماری زردی از طریق مراکز صحی در 11 ولایت افغانستان راه‌اندازی شده است. این وزارت تصمیم دارد تا 10 هزار معتاد را تا پایان سال جاری خورشیدی در مقابل بیماری زردی واکسن کند.
معتادان مواد مخدر، زندانیان، بی‌جاشدگان و مهاجران برگشته از کشورهای دیگر به افغانستان از گروه‌های آسیب‌پذیری هستند که بیشتر از دیگران مبتلا به زردی هستند.
ایدز
براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در حدود 6 هزار نفر در افغانستان به بیماری ایدز مبتلا هستند. اما وزارت صحت عامه این کشور گفته است که 2 هزار و 100 مورد بیماری ایدز را ثبت کرده است.
بیشترین افراد مبتلا به ایدز در افغانستان مصرف‌کنندگان مواد مخدر می‌باشند که با تزریق و به‌صورت غیربهداشتی مواد استفاده می‌کنند.
در سال 2014 میلادی 4 هزار و 500 نفر در افغانستان به بیماری ایدز مبتلا بوده‌اند که 58 تن از اثر این بیماری جان باخته‌اند.
دیابت یا شکر
براساس آمار وزارت صحت عامه افغانستان، در حدود 8.4 درصد جمعیت و یا 2.7 میلیون نفر مبتلا به بیماری دیابت یا شکر هستند.
سال گذشته خانم سوپریا، نماینده سازمان بهداشت جهان در افغانستان گفت که بار سنگین بیماری دیابت بر افراد، خانواده‌ها، جوامع و بخش بهداشت افغانستان محسوس است اما بسیاری از موارد ابتلا به این بیماری را می‌توان پیشگیری کرد.
دیابت بیماری است که سبب اختلالاتی مانند حمله قلبی، سکته مغزی، از کار افتادن گرده (کلیه)، نابینایی و زخم‌های پا می‌شود که ممکن است به قطع عضو نیز منجر شود.
