“کودک زخمی تحت درمان از داکتر معالجش نان می‌خواهد و مردمی که از بی‌سرپناهی به زمین فرو می‌روند.” این گونه یکی از نمایندگان جوزجان در پارلمان افغانستان وضعیت فعلی زندگی را در این ولایت تصویر می کند. عبدالستار درزابی نماینده جوزجان با ابراز نگرانی از شرایط بسیاری از شهروندان جوزجانی می گوید که: «مردم ولایت های جوزجان و فاریاب به خاطر ناامنی، نانی برای خوردن ندارند. جای برای بود‌وباش نیز ندارند، با بلدوزر زمین را می‌کندند و بخاطر نجات از سرمایی زمستان و شمال در چقری می‌روند تا شاید سرما کمتر شود.»
در عین حال‌ها مقام‌های محلی این ولایت تایید می‌کنند که وضعیت زندگی مردم در این ولایت به ویژه در ولسوالی‌های ناامن بغرنج است. محمد رضا غفوری، سخنگوی والی جوزجان می‌گوید: «مردم که در مناطق تحت حضور جنگجویان داعش زندگی می‌کنند به کمک‌های انسانی و مواد خوراکی نیازمند‌اند.»
آقای غفوری تاکید می‌کند که مردم در شهرستان های ناامن جوزجان به ویژه در درزاب، قوش‌تپه، مردیان و آقچه به دلیل حضور گروه‌های تروریستی داعش و طالبان، درجریان سال جاری نتوانسته به کشت و زراعت بپردازند و به همین دلیل با کمبود مواد غذایی مواجه‌اند.
جوزجان در شمال افغانستان یکی از ولایت‌های استراتژیک قلمداد می شود که در آن افزون بر منابع طبیعی فراوان، بندر آقینه نیز موقعیت دارد. این ولایت یکی از مسیرهای مهم واردات از مسیر ترکمنستان می باشد و روزانه کالاهای تجاری بازرگانان افغان از این مسیر به داخل و خارج از افغانستان انتقال داده می‌شود.
با این حال این ولایت از چند سال به این سو دست‌خوش ناامنی‌ها شده‌است. مقام‌های محلی ولایت مرزی جوزجان در شمال افغانستان می‌گویند جنگ و حضور گروه‌های طالبان و داعش در چندین شهرستان این ولایت زندگی عادی مردم را به شدت متاثر کرده و هزاران نفر را آواره ساخته است. این مقام‌ها تاکید می‌کنند که اگر به وضعیت امنیتی این ولایت رسیدگی نشود، احتمال سقوط چندین شهرستان آن وجود دارد.
بابر ایشچی ریس شورای ولایتی این ولایت به خبرنامه گفت که «در شهرستان پنجگانه آقچه و شهرستان‌های، درزاب و قوش تپه، گروه‌های تروریست داعش وجود دارند و از مردم در این شهرستان‌ها سربازگیری می‌کنند.»
آوارگان بی پناه
گزارش شده که ناامنی‌ها در ولایت جوزجان ۳ هزار خانواده را بیجا کرده است. مقام‌های محلی ولایت جوزجان می‌گویند که بیجا شدگان این ولایت که از ناامنی ها گریخته و تمام دارایی زندگی شان را رها کرده و در وضعیت وخیم به سر می‌برند.
بابر ایشچی می‌گوید: «بیجا شدگان این ولایت تمام خانه و زندگی شان را رها کرده و به ولسوالی های این ولایت و ولایت های همجوار جوزجان رفته اند. هر چند کمک‌های ابتدایی به این بیجا شده‌ها رسیده است. اما این کمک‌ها به هیچ وجه کافی نیست و اگر دولت و نهاد‌های کمک‌رسان به وضع این بیجاشدهها توجه نکنند، بحرانی انسانی به وقوع خواهد پیوست.»
محمد رضا غفوری، سخنگوی والی جوزجان نیز می‌گوید: «بیجاشدگان اکثرا به شهر شبرغان رفته که کمک‌های ابتدایی شده، ولی این کمک‌ها برای شان بسنده نیست.»
مقام‌های محلی جوزجان می‌گویند که گروه‌های تروریستی به بیجاه شده‌های که از جنگ گریخته بودند، تا هنوز اجازه عودت به مناطق شان نداده‌اند. گروه‌های تروریستی اموال آنها را غارت کرده وخانه‌های شان را به آتش کشیده‌اند. کمک‌های اندک برای این بیجا شده‌ها با وجود سردی هوا کافی نیست. از طرفی افراد گیر مانده در شهرستان های ناامن نیز وضعیت خوبی ندارند و همچنان درگیر جنگ اند.
سخنگوی والی جوزجان می‌گوید: «از افرادی که در جریان ناامنی‌ها مناطق شان را ترک نکرده‌اند، گروه‌های تروریستی طالب و داعش به انواع مختلف باج گیری می‌کنند و اگر افراد ملکی به تاب دل آنها رفتار نکنند، خانه‌های شان را این گروه‌ها به آتش می‌کشند.
سخنگوی والی جوزجان می‌گوید که مردم این ولایت با زراعت نیاز‌مندی‌های شان را تامین می‌کردند و در جریان ناامنی‌ها عده‌ای کشت و زراعت نتوانسته و عده‌ای که کشت و کاری اندکی داشتند، آن را از دست داده اند.
با این حال مقام‌های محلی جوزجان جوزجان می‌گویند که تنها مراکز صحی در ولسوالی‌ها به روی مردم باز است؛ اما همچنان باشنده‌های گیرمانده در مناطق ناامن به بسته‌های صحی و مواد غذایی به شدت نیاز دارند. با آن که دفتر هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد در گزارش‌های خود گفته بود که در در جریان سال ۲۰۱۷ میلادی ۳۳۸ هزار و ۱۰۸ نفر در افغانستان در جریان جنگ بیجا شده‌اند و از این میان بیش از ۴۴ هزار بیجاشدهها کمک بشردوستانه دریافت کرده‌اند اما اکنون به نظر می‌رسد که نه تنها بیجا شدگان بل‌که ساکنان مناطق ناامن نیز به شدت به کمک‌های بشردوستانه نیازمند است.
براساس آمار ادارات سازمان ملل متحد در حال حاضر ۸.۷ میلیون افغان در سراسر افغانستان نیازمند کمک‌های بشری اند، ۳.۵ میلیون کودک افغان از مکتب باز مانده و هزاران تن دیگر در نتیجه جنگ‌های جاری خانه‌های شان را ترک کرده‌اند.
راه‌های مسدود
شمال افغانستان از چندی به این سوی ناامن شده است. داعش و گروه‌های تروریستی عمدتا در شهرستان‌های درزاب و قوش تپه ولایت جوزجان، شهرستان‌های صیاد و کوهستانات سرپل و شهرستان‌های بلچراغ و گرزیوان ولایت فاریاب حضور دارند. ساکنان این مناطق بیشتر ازبیک‌ها بوده و از همین رو جنگجویان حرکت اسلامی ازبکستان نیز بیشتر در این ساحات تجمع کرده‌اند.
به گفته برخی از مقامات جوزجان شهرستان‌های درزاب و قوش‌تپه از سوی گروه‌های داعش و طالبان در دو سال گذشته محاصره می باشد. بابر ایشچی رییس شورای ولایت این ولایت می‌گوید: “راه‌های مواصلاتی هفت شهرستان جوزجان به دلیل حضور گروه‌های تروریستی منسبوب به داعش مسدود است و دولت تجهیزات مورد نیاز نیروهای خود را تنها از طریق هوا می‌تواند به مرکز این ولسوالی‌ها بفرستد.» آقای ایشچی اضافه می‌کند که حضور جنگجویان دولت اسلامی و مسدود بودن راه‌های مواصلاتی برای باشنده‌های این شهرستان‌ها مشکلات زیادی را ایجاد کرده است.”
جوزجان در شمال افغانستان از جمله ولایت‌های درجه دوم این کشور به شمار می‌آید. این ولایت از لحاظ موقعیت جغرافیایی در میان ولایت های بلخ، سرپل و فاریاب قرار داشته و درشمال با جمهوری ترکمنستان مرز مشترک دارد و زاد‌گاه جنرال دوستم معاون اول رییس جمهور افغانستان است. این ولایت از دو سال به این سو مورد تهاجم گروه‌های تروریستی قرار دارد. حضور داعش در شمال به ویژه در ولایت جوزجان افغانستان یکی از نگرانی جدی مقامات این کشور است.
سخنگوی والی جوزجان به خبرنامه می‌گوید در میان داعش تعدادی از شهروندان ازبکستانی، پاکستانی و چچینی حضور دارند و در میان طالبان نیز شهروندان چچینی و پاکستانی دیده شده اند. سخنگوی والی جوزجان همچنان اضافه می‌کند با کشته شدن سران گروه‌های تروریستی در بمباران‌های هوایی و عملیات باز‌پسگیری شماری این تروریست‌ها کاهش یافته است. با این حال، جوزجان تا کنون یکی از مراکز مهم تروریستان در شمال افغانستان پنداشته می شود.