با واژه‌ها‌ی “طنز”، “طنزپرداز” و “طنز نویس” حتماً برخورده‌اید. نوشته‌های طنزی را نیز خوانده‌اید. از زمانی‌که با فیسبوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی سروکار تان افتاده است، با نوشته‌هایی از طنزنویسان بیشتر برخورده‌اید و آن‌را پسندیده‌اید و گاهی بازنشر کرده‌اید. این گزارش در پی معرفی طنز و پرداختن به جزئیات آن نیست بل که تلاش می‌کند چند تن از طنزنویسانی را که ضمن نوشتن در ستون‌های نشریات چاپی، در شبکه‌های اجتماعی نیز برای شما طنز می‌نویسند، معرفی کند.
طنز را “ریشخند کردن”، “مسخره کردن”، “طعنه زدن” و “عملی که جنبه‌های نادرست یا ناروای پدیده‌یی را مورد مسخره قرار می‌دهد و هدف آن اصلاح است” معنا کرده‌اند. همچنان گفته‌اند طنز شیوه‌ی ادبی است که در آن عیوب فردی و اجتماعی به منظور اصلاح به‌صورت خنده‌آور نمایش داده می‌شوند.
طنز را نقد اجتماعی-سیاسی نیز خوانده‌اند که به عنوان یک نوع ادبی مستقل بخش گسترده‌ی از ادبیات را در بر گرفته است. طنز می‌تواند تصویری، تمثیلی، منظوم، منثور، داستانی و ژورنالیستیک باشد و می‌تواند از یک جمله تا چند صفحه بگنجد.
در افغانستان طنز و طنزنویسی از زمانه‌های دور رواج داشته است و پس از آن‌که ماشین چاپ به افغانستان آمد و رسانه‌های چاپی به فعالیت شروع کردند، طنز نیز وارد مطبوعات افغانستان شد. اما با ظهور انترنت و دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی، طنز وارد شبکه‌های اجتماعی نیز گردید.
شماری از نویسندگان افغانستان در شبکه‌های اجتماعی به طنز نویسی شروع کردند. هرچند طنز و طنزنویسی هنوز با مشکلات زیادی مواجه است، اما در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه فیسبوک، مورد استقبال کاربران افغان واقع شده است. شاید کمتر کسی را بتوان یافت که سواد نوشتن و خواندن داشته و کاربر فیسبوک باشد، اما با نام کسانی‌که طنز می‌نویسند آشنا نباشند.
کاکه تیغون
کاکه تیغون یکی از طنز نویسان مشهور افغانستان است. نام اصلی او “یما ناشر یکمنش” می‌باشد. کاکه تیغون متولد ولایت قندوز در سال 1341 است و مکتب متوسطه را در زادگاهش و مکتب لیسه را در حبیبه کابل به پایان رسانده است. تحصیلات عالی را در پراگ، جمهوری چک، سپری کرده و اکنون در آلمان زندگی می‌کند.
از کاکه تیغون تاکنون دو کتاب زیر نام “لبخند شیطانی” و “کاکه تیغون در مسیر تاریخ“ چاپ شده است. علاوه بر این، طنزهای زیادی از او در وبسایت “مجله ادبیات داستانی نبشت” منتشر شده است.
کاکه تیغون طنزهایش را در وبلاک “کاکه تیغون” نیز منتشر می‌کند. او درباره وبلاگ خود نوشته است که “کاکه تیغون را نخواندی، ای پدر رفته باشد نیم عمرت بر هدر.”
او در حال حاضر 31900 نفر دنبال کننده در شبکه اجتماعی فیسبوک دارد.
مبارک‌شاه شهرام
https://www.youtube.com/watch?v=RJ3glzcPKHE
مبارک‌شاه شهرام 15 سال می‌شود که طنز می‌نویسد. در کنار آن نیز داستان می‌نویسد، شعر می‌گوید و روزنامه‌نگاری می‌کند. از او تاکنون یک مجموعه طنز زیر نام “ماموریت کرم‌ها” در سال 1387 در کابل چاپ شده که شامل طنزهای اجتماعی و سیاسی است. آقای شهرام به خبرنامه می‌گوید درحال حاضر 12 اثر دیگر آماده چاپ دارد و شماری از نوشته‌های دیگرش پراکنده بوده و هنوز تدوین نشده است.
شهرام برای رسانه‌های چاپی چون روزنامه ماندگار، روزنامه پیمان، هفته نامه محور ملی، هفته نامه نوروز، هفته نامه 2014، هفته نامه نوای قلم، ماهنامه زنبیل غم، ماهنامه قتقتک و چندین هفته‌ی نامه دیگر طنز نوشته است.
در کنار رسانه‌های چاپی، او با رسانه‌های صوتی و تصویری نیز در بخش طنز کار کرده است. برنامه‌های “شبخند” نویسنده نمایش‌نامه‌ها و استانداب کمیدهای جلالی و “پیچکاری” نویسنده، بازیگر، تهیه کننده و کارگردان تلویزیون یک بوده است. در تلویزیون طلوع با برنامه‌های “زنگ خطر” و “لحظه‌ها” همکاری کرده است. نویسنده و بازیگر در برنامه “زنبیل غم” رادیو سلام‌وطندار و همچنان یکی از نویسندگان و بازیگران برنامه “هاونگ” در رادیو کلید بوده است.
مبارک‌شاه شهرام در حال حاضر نویسنده، تهیه کننده، بازیگر و کارگردان برنامه “برق لُچ“ تلویزیون آریانا است.
شهرام در فیسبوک بیش از 4800 دوست و بیش از 1000 نفر دنبال‌کننده دارد.
مهدی ثاقب
مهدی ثاقب طنزنویسی را در دوران جوانی به‌صورت غیرحرفه‌یی شروع کرد. اما در سال‌های 1377 هنگامی که در ایران مهاجر بود، در مجله‌ی افغانستان به نوشتن طنز پرداخت. در آن زمان طنز “زنده باد خرها، گاوها و سگ‌ها” مقام نخست را در میان مسابقات طنزنویسی گرفت.
آقای ثاقب در سال‌های 1379 تا 1380 مسئولیت ستون طنزی را به نام “مرچ” در مجله میهن بر عهده داشت که در آن طنزهای مینی‌مالیستی می‌نوشت. در سال‌های دهه هشتاد به‌صورت پراکنده طنز می‌نوشت، مخصوصاً در اوایل حکومت کرزی در روزنامه انیس. پس از آمدن فیسبوک طنزهای مهدی ثاقب بیشتر شد و اکنون 4 سال است که به‌صورت روزانه در صفحه‌ی فیسبوکش طنز می‌نویسد.
ثاقب به خبرنامه می‌گوید اگر میان این طنزها بخواهد برخی را گزینش کند، شاید دو یا سه مجموعه طنز شود.
برخی از طنزهایی که به قلم ثاقب نوشته شده است، در روزنامه‌ها و نشریات چاپی در کابل و ولایات منتشر شده است و در نشریه کابل پُست و روزنامه راه مدنیت ستون طنز داشته است که تاکنون ادامه دارد.
“عجب گل” و “خلیفه رحیم‌داد” دو شخصیت طنزی است که مهدی ثاقب اکثراً از آن‌ها در سوژه‌هایش کار گرفته است.
مهدی ثاقب در حال حاضر بیش از 5000 نفر دنبال‌کننده در شبکه اجتماعی فیسبوک دارد.
موسی ظفر
موسی ظفر از سال 2009 میلادی تاکنون طنز می‌نویسد. او نوشتن طنز برای رسانه‌ها را از سال 2013 با روزنامه جامعه باز شروع کرد. پس از آن او به تیم روزنامه هشت صبح پیوست و در آن‌جا مدیریت صفحه طنز “هشت شب” را بر عهده دارد.
او در “هشت شب” دست به یک ابتکار تازه زد و طنز را در قالب “وایبر چت” و “فیسبوک چت” از زبان مقامات سیاسی و رهبران سیاسی و دیگران نوشت. دیالوگ‌های طنزی او بارها از سوی کاربران اجتماعی به اشتراک گذاشته شد و به زودی طرفداران بسیار پیدا کرد.
در کنار این، موسی ظفر در ستون “زاغ نامه کابل” برای وب سایت طنزی “حلزون” طنز می‌نویسد. او در شبکه‌ی اجتماعی فیسبوک بیش از 13500 دنبال کننده دارد.
طارق عظیم
طارق عظیم دانش‌آموخته‌ی خبرنگاری در دانشگاه کابل است. پنج سال است که طنز می‌نویسد و در دو سال اخیر، پیشتر و جدی‌تر از گذشته به طنزنویسی پرداخته است. او فعلاً مدیر عمومی تولید تلویزیون میترا است.
طنزهای طارق عظیم در رسانه‌های چاپی چون روزنامه ماندگار، افغانستان نو، هفته نامه افغانستان واحد و … چاپ شده و چند طنز دیگرش را تلویزیون آریانا تصویری ساخته است.
طارق به خبرنامه می‌گوید بیشتر طنزهایش در فضای مجازی زیر نام هرکس سرگردان است منتشر می شود. اشاره‌ی او به این است که کاربرانی هستند که طنزهای او را بدون ذکر نام نویسنده در فیسبوک شان منتشر می‌کنند.
او می‌گوید که “بعضی‌ها لطف می‌کنند حرف اول و آخر نامم را می‌نویسند و بعضی‌ها هم بی‌حد لطف می‌کنند و بدون نام کاپی و پیست می‌کنند.”
طارق عظیم دو مجموعه‌ی طنز آماده چاپ دارد که به‌زودی چاپ خواهد شد. یک مجموعه‌ی آن‌را “حاجی نوروز” نام کرده و برای دیگر هنوز نام انتخاب نکرده است.
طارق عظیم در شبکه اجتماعی فیسبوک بیش از 4500 دوست و نزدیک به 1000 نفر دنبال کننده دارد.
این مجموعه ادامه دارد.
افزودن دیدگاه