پس از اعلام استراتژی جدید امریکا برای افغانستان، جنرال جان نیکلسون فرمانده کل نیروهای بین‌المللی در کابل گفته است که گروه طالبان تا دو سال دیگر از تمام مناطقی که اکنون در اختیار دارند، بیرون رانده می‌شوند.
آقای نیکلسون در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی فارسی گفته است که با افزایش میزان حمایت بین‌المللی از نیروهای مسلح افغانستان، گروه طالبان چاره‌ای جز مذاکره ندارند. به گفته‌ی او روند صلح باید به رهبری دولت افغانستان باشد و ارزش‌های حقوق بشری و قانون اساسی حفظ شود.
فرمانده کل نیروهای بین‌المللی در افغانستان درحالی از خروج کامل طالبان از مناطق تحت کنترل آنان خبر می‌دهد که پیش از اعلام استراتژی جدید امریکا برای افغانستان از بن‌بست جنگ خبر داده و گفته بود باید برای پیروزی در جنگ افغانستان شمار نیروهای خارجی در این کشور افزایش یابد.
هفته پیش ترامپ در استراتژی جدید امریکا برای افغانستان اعلام کرده که نظامیان امریکایی از افغانستان خارج نمی‌شوند زیرا بیرون شدن آنان باعث ایجاد خلاء می‌شود که می‌تواند شرایط افغانستان را به وضعیت قبل از یازده سپتامبر بازگرداند.
آقای ترامپ به پیروزی در جنگ افغانستان تاکید کرد و گفت که “از این پس، پیروزی تعریف روشنی خواهد داشت. حمله بر دشمنان، نابود ساختن داعش، ضربه زدن به القاعده، جلوگیری از تسلط طالبان بر افغانستان و نیز پایان دادن به حمله‌ها در برابر ایالات متحده.”
اکنون جنرال جان نیکلسون گفته است که امریکا و پاکستان مذاکرات سری را در مورد حضور پناهگاه امن گروه طالبان و شبکه حقانی در خاک پاکستان آغاز کرده و امریکا از پاکستان می‌خواهد در مبارزه با تروریزم همکاری کند.
پیشتر ارگ ریاست جمهوری افغانستان با استقبال از استراتژی جدید امریکا برای افغانستان گفته بود که این استراتژی باعث افزایش ظرفیت در ماموریت حمایت قاطع می‌شود و روی تقویت نیروهای هوایی افغانستان و دو برابر شدن نیروهای ویژه تاکید کرده است.
درحالی که مقام‌های افغان و امریکایی نسبت به آینده افغانستان ابراز خوشبینی می‌کنند اما روسیه در واکنش به استراتژی جدید امریکا برای افغانستان گفته است که طرح اعلام شده از سوی ترامپ، «خط مشی بیهوده» است.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در یک نشست خبری گفته است که “به دلیل این که تمرکز اصلی استراتژی اعلام شده از سوی واشنگتن اقداماتی با روش‌های تحمیل و زور است” متاسف است.
شکست تا دو سال؟
درحالی که فرمانده کل نیروهای ناتو از شکست طالبان در دو سال آینده خبر می‌دهد و حکومت افغانستان نیز از طالبان خواسته که راه صلح را در پیش گیرند، اما تحلیل گران به این باورند که با تکنیک‌های جنگی که در پانزده سال گذشته از سوی نیروهای نظامی خارجی و افغان برای مبارزه با طالبان به کار برده شده، نمی‌توان طالبان را از مناطق تحت کنترل شان بیرون و یا وادار به مذاکره کرد.
ادریس رحمانی، پژوهشگر افغان مقیم امریکا به این باور است که طالبان با تاکتیک های جنگی به کار برده شده در پانزده سال گذشته آشنایی پیدا کرده و نقاط ضعف جنگی را در ساز و ساخت نظامی غربی‌ها و افغانستان می‌دانند و می‌توانند مانند گذشته نیروهای خارجی و افغان را به چالش بکشند.
آقای رحمانی در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که اگر امریکایی‌ها با ناتو و سربازان افغانستان بتوانند تاکتیک های نو جنگی را روی دست گیرند و تجهیزات پیشرفته‌تر جنگی را که در جنگ با شورش‌گری موثر باشد، به دست آورند امکان آن وجود دارد که در دو سال آینده مناسبات جنگ به نفع افغانستان تغییر نماید.
به گفته‌ی آقای رحمانی شورشیان از روحیه جنگی خوب برخوردارند و دارای تجربه های از موفقیت در برخی مواقع بوده اند. او گفت که “اما این کار در حضور یک امکانات نو جنگی، به‌طور مثال طیاره‌های بدون سرنشین که در سال‌های گذشته معرفی شد، ممکن است طالبان را به چالش بکشند.”
پناهگاه در پاکستان
حکومت افغانستان بارها گفته است که طالبان و سایر جنگجویان مخالف دولت این کشور در خاک پاکستان پناهگاه‌های امن دارند. به تازگی محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان نیز گفته است که استراتژی جدید امریکا برای کشورش فرصت تازه‌ای برای پاکستان است تا شیوه برخورد خود را از نو بررسی کند زیرا بی‌ثباتی در افغانستان به نفع هیچ کشوری، به‌ویژه پاکستان، نیست.
از سوی دیگر دونالد ترامپ نیز گفته است که امریکا بیش از این نمی‌تواند در قبال حضور پناهگاه‌های گروه‌هایی چون طالبان در خاک پاکستان ساکت بماند.
این ادعای ترامپ از سوی افغان‌ها با استقبال گسترده مواجه شده و به باور بسیاری از افغان ها اظهارات اخیر ترامپ در سال های گذشته، از سوی مقامات افغان گفته شده است. آنان امیدوارند که امریکا بتواند با فشار بر پاکستان این کشور را از حمایت گروه‌های تروریستی چون طالبان بازدارد.
پاکستان همواره این ادعا را رد کرده و گفته است که برای آوردن صلح در افغانستان کوشش می‌کند اما برخی از تحلیلگران افغان به این باورند که امریکایی‌ها در این مقطع زمانی بیش از این‌که در حد دیپلماتیک و قطع کمک‌های جنگی بر پاکستان فشار آورند، کار دیگر نخواهد کرد زیرا آنان نمی‌خواهند در منطقه و فراتر از آن، مخصوصاً در همسایگی چین، کشوری دیگر را از خود برانند.
ادریس رحمانی در این مورد گفت که “به همین خاطر فکر می‌کنم احتمال دارد که امریکایی‌ها کمی بیشتر از پاکستانی‌ها بخواهند تا در ایجاد یک موفقیت که برای امریکایی‌ها قابل قبول باشد، همکاری کنند.”
درحالی که امریکا از نقش پاکستان در مورد طالبان افغان انتقاد می‌کند، قرار است وزیر امور خارجه پاکستان برای رای‌زنی در مورد استراتژی جدید امریکا برای افغانستان و جنوب آسیا به روسیه، چین و ترکیه سفر کند.
همزمان با اعلام استراتژی جدید امریکا برای افغانستان چین گفته بود که پاکستان خط مقدم جبهه مبارزه با تروریزم است و قربانی‌های بزرگی در این راستا داده است.
هدف عمیق
در ماه فبروری سال 2010 میلادی جنرال پرویز اشفاق کیانی، فرمانده ارتش پاکستان در یک دیدار کم سابقه با خبرنگاران گفته بود که پاکستان خواستار عمق استراتژیک در افغانستان بوده اما نمی خواهد بر آن کنترول داشته باشد.
او گفته بود که “اگر ما یک افغانستان آرام، با ثبات و با روابطی دوستانه در کنار خود داشته باشیم، این امر خود به خود عمق استراتژیک ما را تامین می‌کند چرا که مرزهای غربی ما امن خواهد بود و ما ناچار نخواهیم بود که مراقب دو جبهه باشیم.”
افغانستان اما به این باور است که پاکستان در ناامنی ها در این کشور دست دارد و این کشور جنگ تمام عیار را علیه افغانستان آغاز کرده است. اخیراً محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان در یک مصاحبه اختصاصی با وال‌ستریت ژورنال گفته است که تلاش‌ها برای تعامل صلح با پاکستان صورت گرفت اما در عوض آنان یک جنگ تمام عیار را علیه افغانستان آغاز کردند.
آقای غنی پس از برگشت از سفر قزاقستان نیز در پاسخ به سوالات خبرنگاران گفته بود که افغانستان هیچگاهی جغرافیای نفوذ بازیگران دیگری نبوده است. او در عین حال تاکید کرده بود که صلح مورد مطالبه افغانستان با پاکستان و سپس طالبان است.
ادریس رحمانی، پژوهشگر افغان مقیم امریکا نیز به این باور است که پاکستان از سال‌ها به این طرف به دنبال یک هدف دقیق سیاسی در افغانستان است و تا وقتی این هدف را به دست نیاورد، به گمان اغلب نمی‌تواند از موقف جنگی فعلی‌اش بگذرد.
به باور آقای رحمانی اگر قرار باشد که در پایان دو سال آینده یا تا وقتی که ترامپ موفقیت استراتژی‌اش را به امریکایی‌ها نشان دهد، ممکن است واشنگتن با پاکستان روی شرایط جدید سیاسی در افغانستان که در آن نقش پاکستان نسبتاً مطرح باشد، کنار بیاید.
او گفت که “ممکن است پاکستانی‌ها با امریکایی‌ها در یک معامله فراتر از افغانستان که در آن مسایل کشمیر و هند مطرح است، کنار بیایند و افغانستان را همکاری بکنند در مقابل همکاری امریکا با فشار دادن هند در نقاط دیگر دنیا که برای پاکستان بسیار مطرح است.”
این پژوهشگر افغان باور دارد که همکاری پاکستان با آمریکا در امور افغانستان به شرایط جاری در منطقه وابسته است. به گفته‌ی او اگر شرایط به شکلی که در پانزده سال گذشته بوده ادامه یابد احتمال همکاری پاکستان بسیار اندک است.
روند مصالحه
درحالی که حکومت افغانستان درهای مذاکره و صلح با طالبان را باز گذاشته و فرمانده نیروهای ناتو در افغانستان نیز گفته که طالبان چاره‌ای جز صلح ندارند، باورها اما بر این است که طالبان به این زودی سلاح بر زمین نخواهند گذاشت.
از سوی هم طالبان در واکنش به استراتژی جدید امریکا برای افغانستان بر ادامه جنگ علیه نیروهای امریکایی تاکید کرده و گفته‌اند که استراتژی جدید ترامپ به معنای ادامه جنگ بوده و آنان در برابر این استراتژی خواهند ایستاد.
ادریس رحمانی اما به این باور است که صلح بیشتر زمانی نتیجه می‌دهد که طرف خود را شکست خورده بداند و هرگاه طالبان یا هر گروه شورشی دیگر احساس کنند که دیگر راه‌حل برای شان جنگ نیست و امکانات نظامی و حمایت سیاسی شان از بین برود، آن زمان راه صلح بیشتر برای شان قابل درک می‌شود.
به گفته‌ی آقای رحمانی “… تا وقتی اندک‌ترین امکاناتی هم که داشته باشند حاضر نیستند که به صلح رو بیاورند. اما اگر پاکستانی‌ها و دیگر کشورهای حامی طالبان با امریکایی‌ها کنار بیایند و از حمایت طالبان دست بکشند، من فکر می‌کنم که طالبان حاضر به مذاکره شوند.”
با همه این اما و اگر ها، تنها ایران و یا پاکستان نیست که متهم به حمایت از طالبان اند. در ماه مارچ سال جاری میلادی جنرال کورتیس اسکارپاروتی، فرمانده امریکایی نیروهای ناتو در اروپا گفت که شاهد افزایش نفوذ روسیه بر شورشیان طالبان افغانستان بوده است؛ ادعایی که از سوی روسیه رد شده است.
طالبان تنها گروه مخالف مسلح دولت افغانستان نیست. در کنار طالبان چندین گروه دیگر نیز در افغانستان می‌جنگند. افزون بر این، اخیراً داعش حملات خود بر غیرنظامیان و اماکن دینی را گسترش داده است و به نظر می‌رسد فاکتورهای بیشتری بر جنگ افغانستان تاثیرگذار خواهد بود.