ورود امپراطور به کابل؛ توافق عطا-غنی و آینده مبهم سپیدار

عطا محمد نور سرپرست ولایت بلخ و رییس اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان، از ادامه مذاکراتش با رییس جمهور اشرف غنی خبر داده و گفته است که از نتیجه این گفتگوها ” راضی” است.

رسانه های داخلی افغانستان به نقل از عطا محمد نور گزارش داده اند که او به نمایندگی از حزب جمعیت اسلامی و ریاست اجرایی وارد این گفتگوها با رییس جمهور شده است.

سرپرست ولایت بلخ گفته است که تا به حال “پاسخ رییس جمهوری و گروه کاری اش به حزب جمعیت اسلامی  مثبت بوده” و او هم از این مذاکرات راضی است.

به گزارش رسانه‌های داخلی این کشور، قرار است به زودی تفاهم نامه‌ای میان عطا محمد نور و رییس جمهور افغانستان به امضا برسد.

محور گفتگوها

عطا محمد نور که به نمایندگی از حزب جمعیت اسلامی در حال مذاکره با رییس جمهور افغانستان است، تلاش دارد تا در این گفتگوها، سهم این حزب را در ساختار قدرت و تصمیم گیری‌های کلان مشخص نماید تا این گونه سران جمعیت اسلامی در تصمیم گیری‌های سیاسی این کشور، نقش داشته باشند؛ انتظاری که تا هنوز به دست آمدن آن مورد انتقاد است.

آقای نور گفته است ” ما با رییس جمهور مطرح کرده ایم که در قاعده‌ی قدرت، در تصمیم گیری‌های کلان راهبردی، ملی و بین المللی تا آنجا که ایجاب می‌کند، سهم خود را داشته باشیم.”

رییس جمهورهم در مقابل از آقای نور، خواسته‌هایی داشته است.

به گفته سرپرست ولایت بلخ، حمایت از روند صلح و سیاست خارجی افغانستان، همکاری در تامین امنیت با استفاده از تمام ظرفیت و کمک به نظام سیاسی در هر وضعیت، از جمله خواسته‌هایی است که از سوی رییس جمهور غنی در این دیدارها مطرح شده است.

او همچنین  افزوده است، دو طرف روی یک توافق نامه کار کرده اند که پس از نهایی شدن، در اختیار “رهبران حزب جمعیت اسلامی و متحدان این حزب” قرار خواهد گرفت.

  نجات افغانستان

در طی بیش از دو سالی که از عمر حکومت وحدت ملی می‌گذرد، میان رییس جمهور و رییس اجرایی اختلافاتی جدی در موارد مختلفی بوجود آمده است. داکتر عبدالله تنها راه پایان یافتن این اختلافات را، عملی شدن توافق نامه سیاسی دانسته بود که بر اساس آن حکومت‌ وحدت ملی شکل گرفت.

داکتر عبدالله در ماه اسد سال جاری خورشیدی، پس از اوج یافتن شدت اختلافاتش با رییس جمهور، متحدانش را در کاخ سپیدار جمع کرد و با انتقاد از بی اعتنایی رییس جمهور به توافق نامه سیاسی گفته بود که ” از این پس شیوه‌ی کار تغییر می‌کند. ما تطبیق توافق‌نامه‌ی تشکیل حکومت  وحدت ملی را می‌خواهیم و به چیزی کمتر از آن اهمیت قایل نیستیم.“

او در بین هواداران قدرت‌مندش در کاخ سپیدار و در همسایگی ارگ ریاست جمهوری، خطاب به حامیان سیاسی اش اعتراف کرد که انتظارات هم تیمی‌هایش را برآورده نتوانسته و از آنان “عذرخواهی” کرد.

بعد از آن بود که عطا محمد نور در پیامی به مناسبت عید فطر، از کارکردهای این حکومت شکایت کرد و گفت که، برای  نجات افغانستان آماده می‌شود.

او گفته بود که با برنامه‌ای ملی و فراگیر و در هم‌آهنگی با متحدان، هم فکران و بزرگان، با برنامه‌ای ملی و فراگیر برای نجات افغانستان از وضعیت کنونی آستین بر خواهد زد.”

چندی پس از آن بود که گفته شد آقای نور در سفر به کابل، با رییس جمهور دیدارهایی داشته است.

بی بی سی فارسی، به نقل از نزدیکان عطا محمد نور نوشته بود که، ” آنها دیگر هیچ اعتمادی به داکتر عبدالله ندارند چون او نتوانسته امتیازهای لازم سیاسی را برای متحدانش از ارگ تامین کند. آقای نور آستین بر زده تا به یک معامله درست با ریاست جمهوری برسد.”

در رسانه های افغانستان، دیدار و گفتگوهای عطا محمد نور با رییس جمهور غنی، به دور زدن داکتر عبدالله رییس اجرایی افغانستان که به نمایندگی از این حزب در ساختار قدرت حضور دارد، تعبیر شده است. نارضایتی از عبدالله به ویژه در ماه‌های اخیر رو به افزایش است.

ولایت بلخ

بیشتر از دو سال می‌شود که عطا محمد نور به عنوان سرپرست ولایت بلخ کار می‌کند. رییس جمهور اشرف غنی در ماه میزان سال 1393، با صدور فرمانی، تمام والیان این کشور را به صورت سرپرست مقرر کرد تا در موردشان تصمیم گیری شود. اما از آن زمان تاکنون نه رییس جمهور توانست، عطا را برکنار کند و نه زیر بار فشارها، برای والی شدن دوباره او تسلیم شد.

حالا هم رسانه‌ها گزارش داده اند که، قرار است آقای نور به زودی از ولایت بلخ کنار برود.

با این که آقای نور گفته است که در مذاکرات صورت گرفته، هیچ اشاره‌ای به کناره گیری او از ولایت بلخ صورت نگرفته است؛ اما بیان این جمله از او که ” من مدت‌های زیاد در ولایت بلخ بودم. باید راه را برای دیگران باز کنیم تا کار کنند” نشان می‌دهد که او در نتیجه مذاکرات صورت گرفته، اکنون آماده کنار رفتن از ولایت بلخ است.

گفتگوها و دیدارهای شخصی

علم خان آزادی از وکلای بلخ و از نزدیکان عطا محمد نور و از فرماندهان پیشین جمعیت اسلامی به خبرنامه می گوید که، با وجود توافق آقای نور و رییس جمهور، توافق نامه حکومت وحدت ملی میان رییس جمهور و داکتر عبدالله در جایش باقی است و بر مبنای آن کار حکومت وحدت ملی، ادامه خواهد گرفت.

با آن که آقای آزادی می‌گوید که، سران جمعیت اسلامی از این گفتگوها آگاهی دارند؛ اما برخی دیگر از اعضای حزب جمعیت در این مورد، اظهار بی خبری می‌کنند.

امان الله پیمان عضو مجلس نمایندگان افغانستان و یکی از اعضای حزب جمعیت اسلامی افغانستان می‌گوید که مذاکرات آقای عطا محمد نور با رییس جمهور، جنبه شخصی دارد و چهره‌های سرشناس این حزب، در جریان این مذاکرات قرار ندارند.

آقای پیمان می‌افزاید “ما قطعا از این مذاکرات بی‌خبریم. اگر این مذاکرات از آدرس جمعیت باشد، تمامی اعضای این حزب باید در جریان باشند در حالی که این‌گونه نیست.”

گامی در جهت تقویت نظام

با این حال افضل حدید رییس شورای ولایتی بلخ می‌گوید که، این مذاکرات در تفاهم با رهبری جمعیت اسلامی افغانستان و سایر متحدین داکتر عبدالله صورت گرفته است.

رییس شورای ولایتی بلخ، دلیل این مذاکرات را “عملی نشدن مواد تفاهم‌نامه سیاسی می داند که در وقتش تحقق نیافته، چرا که داکتر عبدالله نتوانست.”

به گفته آقای حدید “این توافق نامه به محکم شدن پایه‌های سیاسی و اجتماعی حکومت کمک خواهد کرد چرا که ازاین طریق، زمینه نزدیکی چهره‌های قدرت‌مندی را که تا بحال از این حکومت دور بوده اند، فراهم خواهد شد.”

دور زدن عبدالله

اگر مذاکرات انجام گرفته میان عطا و ریاست جمهوری، مطابق به آن‌چه که آقای پیمان می‌گوید به صورت شخصی صورت گرفته باشد و اعضای این حزب در جریان آن نباشند، به این معنی است که عطا محمد نور، از حامیان اصلی و قدرتمند داکتر عبدالله رییس اجرایی افغانستان، حالا با نادیده گرفتن او، سعی دارد تا به صورت مستقیم، با رییس جمهور به نتایجی دست یابد.

برخی از کارشناسان باور دارند، بسیاری از چهره‌های تاثیر گذار این حزب از عمل‌کرد داکتر عبدالله رییس اجرایی افغانستان ناراضی هستند. چرا که او نتوانسته است، به عنوان فردی که با پشتیبانی این حزب به قدرت رسیده، حضور قدرت‌مند و موثری در ساختار حکومت فعلی داشته باشد.

با این حال، سخنگویان ریاست اجرایی افغانستان از اظهار نظر در این مورد خودداری کردند.

بی باوری حاکم

همزمان با این نگرش ها، امان الله پیمان نماینده بدخشان، هم‌چنین معتقد است که با عمل‌کردهای شخصی و انفرادی نمی‌توان به پیامدهای این گونه گفتگوها و توافق نامه‌ها برای بهبود وضعیت کلی افغانستان خوش بین بود.

آقای پیمان می‌گوید که، در گذشته هم افرادی از آدرس یک مجموعه وارد حکومت و گفتگو با حکومت شد، اما به صورت شخصی عمل کردند. به نظر می‌رسد اشاره او به داکتر عبدالله است که با حمایت این حزب در قدرت قرار گرفت.

او می‌گوید که با این وجود، با شکل‌گیری این توافق نامه‌ها مشکل افغانستان حل نخواهد شد، چرا که در سطح کلان و به صورت فراگیر، تاثیری نخواهد داشت.

با همه این ها، برخی از کارشناسان افغانستان معتقد اند که تنها راه عبور افغانستان از بحران‌های سیاسی و مشکلات امنیتی، اجتماعی و سیاسی، عملی نمودن تفاهم‌نامه سیاسی است که بر اساس آن حکومت وحدت ملی شکل گرفته است.

ضرورت این اتحاد و یکپارچگی با توجه به خطر گروه های تروریستی برای امنیت این کشور، به صورت جدی احساس می شود.  سیاست مداران افغانستان تنها با عبور از اختلافات درونی، می توانند بر مشکلاتی این چنینی پیروز شوند و این کشور را از بحران های پیش رو به سلامت عبور دهند.