روند بازگشت مهاجران افغان طبق تفاهم‌نامه افغانستان و اتحادیه اروپا در کابل ادامه دارد. دیروز سه شنبه مهاجران سویدن به کابل رسید و قرار است فردا پنج‌شنبه مهاجران مقیم آلمان، به کابل برسد.
مقام‌های وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان می‌گویند که تاهنوز 10 هزار پناهجوی افغان از کشورهای اروپایی به افغانستان بازگشتانده شده اند.
اسلام الدین جرات، سخنگوی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان به خبرنامه گفت که این بازگشت‌دهندگان شامل کسانی می‌شوند که درخواست پناهندگی شان پذیرفته نشده است.
آقای جرات گفت:” با توجه به درنظر داشت میثاق‌های بین المللی، کیس هریک از مهاجران بررسی می‌شود، با این وجود کسانی دوباره به افغانستان برگشت داده می‌شوند که شرایط پذیرش را نداشته باشند. در صورت که کیس‌های آنان جدی باشد، آنجا قبول خواهد شد.”
به گفته‌ی مقام‌های وزارت مهاجرین افغانستان، از شروع سال 2016 تا حالا بیش از یک میلیون مهاجر، تنها از دوکشور همسایه افغانستان (ایران و پاکستان) به این کشور عودت کرده است.
با این حال قرار است که بیش از 50 پناهجوی دیگر افغان، از کشور آلمان فردا پنج‌شنبه به کابل برسد.
سرنوشت پناهجویان اخراجی
پناهجویان بازگشت داده شده اما می‌گویند که آنان تمام دار و ندار شان را فروخته بودند که بتوانند به اروپا برسند، اما حالا که دوباره از اروپا بازگشت داده شده، هیچ پولی برای زندگی کردن در افغانستان ندارند .
حیات هومن، یکی از این پناهجویان که از سویدن برگشتانده شده است به خبرنامه گفت : “دلایل که سبب شد من راهی اروپا شوم، بیکاری، فقر اقتصادی، نا امنی و بی سرنوشت بودن خودم به عنوان یک جوان در کشور، بود. می‌خواستم اروپا قبول شوم تا بتوانم از بیکاری نجات پیدا کنم.”
او می‌گوید که با مشکلات زیادی خودش را به اروپا رسانده بود. هومن می‌گوید : “پول قرض کردم، راه قاچاقی بود و هر از گاهی امکان از بین رفتن وجود داشت، اما با آن هم امیدی داشتم که با رسیدن به آنجا شاید صاحب کاری شوم.”
اما مقام‌های وزارت امور مهاجرین افغانستان می‌گویند که حکومت افغانستان و دولت میزبان، برنامه‌های مشترکی دارد که بر اساس آن با پا در میانی سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) مقدار پول نقد برای این مهاجران داده می‌شود و همچنان برای آنها تا سه هفته در کابل در مهمان خانه‌های وزارت امور مهاجرین و سازمان بین المللی مهاجرت، اقامت داده می‌شود و سپس در هرنقطه‌ی از افغانستان که برود، مصارف ترانسپورتی شان پرداخت می‌شود.
اما مهاجران بازگشت داده شده می‌گویند که این مقدار پول ناکافی بوده و زمستان که پیشرو دارند این پول حتی مصرف یک ماه آنان هم نمی‌شود.
بحران مهاجرت
گزارش‌ها می‌رساند که جنگ های سوریه، عراق، افغانستان و کشورهای دیگر در آفریقا باعث شده تا بیش از یک میلیون مهاجر و پناهجو در سال ۲۰۱۵ وارد اروپا شوند. مقامات اروپایی این سیل مهاجرت به اروپا را بحران بزرگ برای این قاره توصیف کرده اند.
بخش اعظم مهاجران و پناهجویان از مسیرهای دریایی خود را به اروپا رسانده اند ولی تعدادی هم از راه های زمینی، بخصوص ترکیه و آلبانی، خود را در مرزهای کشورهای اروپایی رسانده اند.
سوریه، افغانستان، عراق، کوزوو، آلبانی، پاکستان، اریتره، نایجریا، ایران و اوکراین به ترتیب ده کشوری اند که در سال ۲۰۱۵ بیشترین آمار درخواست پناهندگی را در کشورهای اروپایی داشته اند.
طبق آمارهای سازمان بین الملی مهاجرت، در سال ۲۰۱۵ بیش از ۳ هزار و ۷۷۰ مهاجر هنگام عبور از دریای مدیترانه غرق شده اند. بسیاری از آنها در مسیری بین سواحل شمال آفریقا و ایتالیا و بیش از ۸۰۰ نفر نیز در آب‌های دریای اژه بین ترکیه و یونان غرق شده اند.
اکثریت این تلفات در ماه‌های تابستان روی می دهند که پرتردد ترین فصل حرکت مهاجران به سمت اروپاست. با این وجود در سال ۲۰۱۵، ماه اپریل مرگ‌بارترین ماه برای پناه جویان بود. در این ماه قایقی حامل حدود ۸۰۰ نفر در آب‌های لیبیا واژگون و غرق شد.
کاهش مهاجرت در سال جاری میلادی
مقام های وزارت مهاجرین و عودت کنندگان می‌گویند که وضع مقررات سختگیرانه کشورهای اروپایی در مورد پذیرش پناهجویان و همچنان برگزاری کمپاین‌ها و برنامه‌های آگاهی دهی در افغانستان، باعث شده که میزان مهاجرت افغان‌ها در کشورهای خارجی به خصوص اروپا، نسبت به سال‌های قبل کاهش چشم‌گیری داشته باشد.
اسلام الدین جرأت، مسوول بخش مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان در گفتگو با خبرنامه گفت، آمارها نشان می‌دهد که در دو ماه نخست سال ۲۰۱۶ حدود ۱۳ هزار افغان در کشورهای مختلف اروپایی درخواست پناهندگی داده‌اند، در حالی‌که در سه ماه نخست سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۴۰ هزار افغان درخواست پناهندگی کرده بودند.
از سوی هم، سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) می‌گوید که میزان مهاجرت افغان‌ها به اروپا ۸۰ فیصد کاهش یافته است. به گفته این سازمان، تغییر سیاست پناهجویی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، از عوامل اصلی کاهش مهاجرت افغان‌ها بوده است.