بروکرات تاثیرگذار؛ ناهید سرابی و الگوی از رشد متفاوت در بروکراسی حکومتی افغانستان

۱۲ / سرطان ۱۳۹۶ | ۰ دیدگاه

ناهید سرابی فرزند بزرگ خانواده سرابی است. او که اکنون ریاست نظارت و تحلیل معینیت پالیسی وزارت مالیه افغانستان را برعهده دارد، از یک خانواده پنج نفری که بیشتر مادر خانواده در سطح ملی از شهرت و آوازه یکی از سیاست‌مداران تاثیر‌گذار زن افغانستان برخوردار می‌باشد، برخاسته است.

خانم ناهید سرابی تجربه کار در نهاد‌های مهم دولتی افغانستان از جمله ارگ ریاست جمهوری به عنوان مرکز مدیریت قدرت این کشور را در کارنامه زندگی سه دهه گذشته خود دارد. خانم سرابی دو مدرک فوق لیسانس را در بخش‌های توسعه و مدیریت و اقتصاد کاربردی از کشورهای آلمان و امریکا گرفته است.

خانم سرابی در خانواده‌ای بزرگ شده که ریشه آن بر می‌گردد به منطقه سرآب ولایت غزنی. او اما در سال ۱۹۸۶ میلادی در خیرخانه کابل متولد شده است. درس‌های ابتدایی را در کابل فرا گرفته و با روی کار آمدن رژیم طالبان، به پاکستان مهاجر شد و مکتب را در آن جا به پایان رساند.

ناهید سرابی، دختر حبیبه سرابی، یکی از زنان نخبه سیاسی افغانستان است که به عنوان اولین والی زن این کشور و وزیر امور زنان افغانستان در دوره‌های حامد کرزی خدمت کرده است. ناهید می‌گوید که بزرگ شدن در چنین خانواده روشنفکر و باسواد تاثیر مهمی بر مسیر زندگی او داشته است. خانواده‌ی او به‌ویژه مادرش، نقش مهمی را در چگونگی شکل‌گیری افکار و اندیشه هایش بازی کرده است چنانکه که او در بسیاری از موارد، مادرش را الگوی اول زندگی‌اش قلمداد می‌کند.

ناهید تاکید می‌کند که “وقتی شما در محیط و خانه‌ای بزرگ می‌شوید که مادرت تنها خانم خانه نیست، متفاوت‌تر از دیگران و اولین والی زن است که خیلی از تابو ها را می‌شکند؛ این امر به‌گونه‌ی ناخودآگاه به شما این را تلقین می‌کند که شما بیشتر کار کنید و حد اقل خود را در شان مادری که همچون زحمت‌های را متقبل می‌شود، برسانید.”

خانم ناهید سرابی در حال حاضر رییس نظارت و تحلیل معینیت پالیسی وزارت مالیه افغانستان است

آموزش‌های عالی متمرکز

ناهید پس از سقوط طالبان، به افغانستان برگشت و پس از سپری کردن امتحان کانکور در رشته فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه کابل راه یافت. او برای دوماه در دانشگاه کابل درس خواند و سپس زمینه بورسیه تحصیلی هند از طریق “آی سی سی آر” برایش فراهم شد.

خانم سرابی لیسانس‌اش را در سال ۲۰۰۷ میلادی در رشته علوم سیاسی از دانشگاه دهلی دریافت کرد. تحصیلات در هند برای ناهید چشم‌انداز تازه‌ای را از جهان پیرامون او بوجود آورد. دید او نسبت به آینده‌اش بازتر شد و زندگی را در چارچوب متفاوت تری برایش تعریف کرد.

او می‌گوید که “برای من که یک دوره سخت مهاجرت را در پاکستان و تجربه زندگی را در دوره طالبان در افغانستان داشتم، هند را یک کشور متفاوت دیدم. جایی که درس‌های دانشگاه‌اش بروز بود و ما می‌توانستیم آزادانه با دوستان ما در دانشگاه و خوابگاه بحث و تبادل نظر بکنیم و این تجربه جالبی بود که هیچ‌وقت پیش از این چنین فضایی برای ما مساعد نبود؛ نه درافغانستان و نه در پاکستان.”

رشته‌ی تحصیلی او در هند علوم سیاسی بود، اما در کنارش به مسایل اقتصادی و سیاسی هم پرداخت؛ این کار روزنه‌ای را در بخش اقتصاد برای او باز کرد و باعث شد فوق لیسانس خود را در رشته اقتصاد بخواند.

خانم سرابی پس از یک سال کار در افغانستان، در سال ۲۰۰۸ میلادی در بورسیه‌ی تحصیلی یکی از دانشگاه‌های آلمان در مقطع فوق لیسانس پذیرفته شد و در سال ۲۰۱۰ میلادی در رشته توسعه و مدیریت فوق لیسانس‌اش را به دست آورد.

او می‌گوید که “در این رشته ما بیشتر روی مسایل توسعه‌ای و مدل‌های توسعه تمرکز داشتیم که کشورهای رو به توسعه چی مدل‌های توسعه‌ای باید داشته باشند و روی چی برنامه‌های بیشتر کار شود، چگونه باید پروپوزل‌های توسعه‌ای بنویسیم. هم‌چنان روی برخی از تیوری‌های اقتصادی را با استفاده از تجارب سایر کشور‌ها متمرکز بودیم.”

خانم سرابی دو فوق لسانس از رشته‌های توسعه و مدیریت و اقتصاد کاربردی از کشورهای آلمان و آمریکا دارد

ناهید در مدت دو سال که در آلمان درس خواند، یک برنامه آموزشی را در آفریقای جنوبی نیز سپری کرد که به گفته‌ی او از نزدیک تجربه شهودی استفاده از مدل‌های توسعه در یک کشور در حال توسعه را طی نمود. او با اتمام این مقطع درسی، دوباره به افغانستان برگشت و برای سه سال در نهادهای مختلف دولتی این کشور مصروف کار شد.

در سال ۲۰۱۳ میلادی خانم سرابی یک بار دیگر به درس و تحصیل بازگشت. این بار او از طریق بورسیه فولبرایت به دانشگاه مشیگان غربی امریکا راه یافت و در رشته اقتصاد کاربردی، فوق لیسانس دوم خود را گرفت.

رشد یک بروکرات

خانم سرابی در سال ۲۰۰۷ میلادی اولین کار رسمی‌اش را در ارگ ریاست جمهوری افغانستان شروع کرد. او در ریاست برنامه‌های ارگ مسوول مکاتبات و تحقیق ریاست جمهوری بود که در مورد سفرها و دیدارهای رییس جمهور معلومات جمع‌آوری می‌کرد. کار در چنین نهادی تجربه متفاوتی در زندگی او بود. او در مرکز قدرت و چانه‌زنی‌های سیاسی برای مدیریت قدرت رفته بود در حالی که پیش از آن تجربه هیچ‌گونه کاری را در محیط‌های اداری افغانستان نداشت.

خانم سرابی گفت که “کار در آنجا خیلی تجربه جدیدی برای من بود. وقتی من در ریاست جمهوری افغانستان به عنوان یک خانم وارد کار شدم، تعداد خانم‌ها بی‌اندازه کم بود. شاید با خانم‌های که من سال اول و یا چند ماه اول سر و کار داشتم، بیشتر از دو سه نفر نبود. بجز از چند نفر و گارد‌های که ما را چک و بازرسی می‌کردند خانم دیگری نبود.”

این مقطع کاری برای او یک سال را در بر گرفت. سپس، با تغییر رشته آموزش‌های عالی خود، خانم سرابی خواست تا تجربه‌های متفاوت در رشته خود را به عنوان کارآموز بیاموزد. این موضوع باعث شد تا شغل بعدی‌اش در حالی که مادرش یکی از زنان بارابطه و قدرتمند در دولت وقت افغانستان بود و می‌توانست مقام جدی را در دولت افغانستان احراز کند، به‌عنوان کارآموز در معینیت پالیسی وزارت مالیه‌ی افغانستان شروع کرد. در مدتی کمی از کارآموزی‌اش او خوش درخشید و توانست توجه مدیران ارشد این اداره را جلب کند. او پس از استخدام به عنوان یکی از کارمندان رسمی، یکی از مدیران بخش حکومت‌داری در معینیت پالیسی این وزارت در مقام ریاست استراتژی انکشاف ملی شد.

ناهید سرابی در نهادهای مختلف دولتی از جمله ارگ ریاست جمهوری افغانستان کار کرده است

او و یک تیم جمع و جور، توانست تا در مدت کارش در مقام ریاست استراتژی انکشاف مالی ۲۲ برنامه ملی را اجرا کنند. خانم سرابی می‌گوید که “ما علاوه بر برنامه انکشاف ملی، مدیریت و برنامه‌سازی برای کنفرانس‌های بین المللی که برای انکشاف افغانستان برگزاری می‌شد، را نیز برعهده داشتیم. هماهنگی این کنفرانس‌ها همه‌اش بر عهده تیم ما بود. در سال ۲۰۱۲ کنفرانس بین المللی که در مورد برنامه انکشافی افغانستان برگزار شد، ما توانستیم در این کنفرانس برای افغانستان ۱۶میلیارد دالر برای حمایت از برنامه‌های ملی از طریق مذاکرات بدست آوریم. این کمک‌های توسعه‌ای از سوی کشورهای تمویل کننده افغانستان بود.”

ناهید در این مقام برای سه سال کار کرد. پس از بازگشت از آمریکا، او در سال ۲۰۱۵ میلادی دوباره به عنوان مشاور در معاونت پالیسی وزارت مالیه افغانستان برگزیده شد. او سپس به اداره مستقل ارگان‌ها محلی افغانستان رفت و در آن جا دنبال تجربه جدیدی در حوزه حکومت داری محلی شد.

او می‌گوید که “کار کردن در اداره ارگان‌های محلی تجربه خوبی بود که پیش از این در بخش برنامه‌سازی ملی کار کرده بودم، ولی در سطح محلی آنقدر کار نکرده بودم. در مدت چند وقت که در اداره ارگان‌های محل بودم دیدگاه واضع‌تری در مورد چالش‌های که در سطوح محلی قرار دارد، آشنایی پیدا کنم.”

پس از مدتی، دوباره پیشنهاد کار در وزارت مالیه افغانستان برایش داده شد. خانم سرابی می‌گوید که تجربه‌های پیشین کاری او در وزارت مالیه و آموزش‌های عالی‌اش در حوزه‌های اقتصاد و مدیریت باعث شد تا آن پیشنهاد را بپذیرید و دوباره در موقعیت بالاتری در وزارت مالیه افغانستان کارش را آغاز کند.

او اکنون در سمت ریاست عمومی نظارت و تحلیل معینیت پالیسی وزارت مالیه کار می‌کند. این یکی از مقام‌های ارشدی است که یکی از دانش آموختگان زن به آن دست پیدا می‌کند.

او توانسته است از طریق بورسیه فولبرایت به دانشگاه مشیگان غربی راه پیدا کند

خانواده تاثیرگذار

ناهید سرابی در خانواده‌ی روشنفکر به دنیا آمده و بزرگ شده است. پدربزگ او، از حامیان جدی‌اش در زمان کودکی بوده است. به گفته‌ی خانم سرابی او هنوز وارد مقطع ابتدایی مکتب نشده بود که با الفبای انگلیسی و فارسی آشنایی یافته بود.

خانم سرابی می‌گوید که “پدر کلانم توجه خاصی به دختران داشتند. پدر و مادرم به من یک الگو اند، من از زمان طفولیت به کتاب‌های داستان سرو کار داشتم. این کتاب‌ها مرا یک دید متفاوت تر از محیط و ماحول و انچه را که روزمره می‌دیدیم، داشتم و دید متفاوت به من دست می‌داد.”

او اما بیشترین الگوگیری را از مادرش داشته است. خانم سرابی می‌گوید که با مادرش در بسیاری از سال‌های گذشته سپری کرده و در میان مردم او را همراهی نموده است. این گونه بوده که دشوارهای زندگی انسان افغانی را دریافته و دردهای زیادی را حس کرده است.

خانم سرابی یادآوری می‌کند که “…زمانی که وقت رخصتی‌هایم می‌رسید در بامیان می‌رفتم و با مادرم که والی این ولایت بود در سفرهای ولسوالی همراه او بودم و می‌دیدیم که مادرم با چی دشواری‌های کار می‌کرد و از چه راه‌های دشوارگذر و خامه در ولسوالی‌ها سفر می‌کرد. و ما از نزدیک مشکلات مردم را می‌دیدیم و اینطوری است که پیش از پیش یک هدف را برای تان تعیین می‌کنید که باید بیشتر تلاش کنید و تابوها را بشکنید و برای مردم‌تان زحمت بکشید. از سوی هم حمایت‌های داخل خانه زیاد بود.”

او باور دارد که به عنوان یک زن در افغانستان فضا در نهادهای حکومتی و غیرحکومتی مساعد است. به این جهت، باور دارد که می‌توان حتی در خارج از حکومت نیز تاثیر گذار بود و باعث تغییراتی جدی در عرصه‌های مختلف از جمله وضعیت زنان افغان شد.