اخیرا بازار سمنت افغانستان مورد توجه حکومت این کشور قرار گرفته است. با توجه به این که سمنت یکی از مواد مورد استفاده جدی در افغانستان است، بیشترین واردات آن از طریق پاکستان انجام می شد. اما اخیرا همزمان با تغییر مسیر واردات سمنت از پاکستان به تاجکستان، تلاش ها در داخل افغانستان نیز برای تولید سمنت افزایش یافته است.
سمنت هرات
مقامهای حکومت افغانستان از سرمایه گذاری گسترده روی تولید سمنت هرات در آینده نزدیک خبر داده اند. آنان تاکید دارند که قرارداد تولید سمنت به زودی با بازیگرانی از بخش خصوصی منعقد خواهد شد.
مقامها در وزارت معادن و پترولیم افغانستان میگویند که قرار است شرکت های چکی حدود 70 میلیون دالر روی سمنت هرات، سرمایهگذری کند.
ذبیحالله سروری، سخنگوی وزارت معادن و پترولیم افغانستان به خبرنامه گفت که این کارخانه به دستور ریاست جمهوری افغانستان تا 2 ماه دیگر آغاز بهکار خواهد کرد که شرکت های چک و افغانی روی آن سرمایهگذاری کرده است.
به گفتهی مقامها در وزارت معادن و پترولیم افغانستان ظرفیت تولیدی روزانه این کارخانه، 1هزار و 600 تُن می باشد که در هر سال می تواند حدود 500هزار تُن سمنت را تولید کند. سخنگوی وزارت معادن میگوید که با شروع بهکار این کارخانه 2هزار و 500 تن بهصورت مستقیم و 30هزار تن دیگر بهشکل غیر مستقیم صاحب شغل خواهد شد.
گفته میشود که در این کارخانه، 49 درصد چک و 51 درصد دیگر بخش خصوصی افغانستان سهم خواهد داشت.
معدن سمنت هرات در 30 کیلومتری شهر هرات قرار دارد و برای اولین بار در سال 1352 توسط دولت وقت آغاز به کار کرد.
تقاضای داخلی
افغانستان سالانه حدود شش ملیون تُن سمنت مصرف میکند. اما تولیدات داخلی سمنت این کشور پاسخگوی نیازهای مصرفی آن نیست. با این حال، مقامهای حکومت افغانستان بر این باورند که راهاندازی کارخانه سمنت هرات و کارخانه سمنت جبل السراج، میتواند افغانستان را از نگاه مصرف سمنت به سوی خودکفایی سوق دهد.
سمنت جبل السراج در ماه حمل سال گذشتهی خورشیدی پس از 20 سال دوباره به فعالیت آغاز کرد. بازسازی این کارخانه حدود ۷۰ میلیون افغانی هزینه داشته که توسط وزارت معدن افغانستان پرداخت شده است.
مقامها در وزارت معادن و پترولیم افغانستان میگویند که این کارخانه برای نزدیک به ۱۲۰ تن به شکل مستقیم و برای نزدیک به ۵ هزار تن به شکل غیر مستقیم زمینه کار را فراهم کرده است. کارخانه جبل السراج بهطور شبانه روزی 100تن سمنت، معادل 2هزار خریطهی پنجاه کیلویی را در دو شیفت کاری تولید میکند.
بر اساس آمار های احصاییه مرکزی افغانستان، این کشور در سال 1394 بیش از ۳.۵ میلیون تن سمنت از کشورهای چین، اندونیزیا، ایران، پاکستان، وینتام، امارات متحده عربی و ترکیه وارد کرده است.
با این وجود، نبود کارخانههای فعال سمنتسازی در افغانستان باعث شده است که این کشور، روزانه حدود ۳۲ هزار تن سمنت را از کشورهای همسایه وارد کند.
بازارهای جدید
با تیرهتر شدن روابط سیاسی افغانستان و پاکستان کابل در بخش سمنت نیز به بازارهای جدید رجوع کرده است. بر این اساس، افغانستان توانسته تا در بخش واردات سمنت از تاجیکستان، هند و قزاقستان موفق عمل نماید.
بر اساس گزارشهای رسانههای پاکستانی، افغانستان واردات سمنتاش را از پاکستان حدود ۴٫۵ درصد کاهش داده که از از ۰،۱۷۴ میلیون تُن به ۰٫۱۶۶ میلیون تن رسیده است.
آمارهای ارایه شده توسط پاکستان نشان میدهد که واردات سمنت افغانستان از هند افزایش چشمگیری داشته است. این رقم از جولای ۲۰۱۶ تا جنوری ۲۰۱۷ حدود ۷۶٫۳۴ درصد افزایش را نشان می دهد.
از سوی هم وزارت تجارت و صنایع تاجیکستان اعلام کرده است که این کشور در سال 2016 میلادی حدود 162هزار تُن سمنت در 9ماه اول این سال، به کشورهای همسایهاش از جمله افغانستان صادر کرده است. براساس آمار وزارت تجارت و صنایع تاجیکستان صادارت سمنت این کشور حدود 37 درصد نسبت به سالهای قبل افزایش داشته است.
شرکت سمنت هوشین گایور تاجیکستان در سال 2015 یک قرارداد صادرات سمنت را با شرکت شمالشرق افغانستان به امضا رساند که بر اساس آن، این شرکت 500 تن سمنت به افغانستان صادر میکند.
بر اساس اعلامیه دفتر مطبوعاتی خدمات گمرکی تاجیکستان، در شروع این قرارداد حدود 12 کانتینر حامل 370 تن سمنت از طریق گذرگاه مرزی پنجی پویان وارد افغانستان شد.
کارخانه های دیگر
در عرصه تولید سمنت علاوه بر کارخانه سمنت هرات، کارخانه های فعال دیگر میتوان سمنت جبل السراج نام برد. این اولین کارخانه تولیدی سمنت در افغانستان است که در سال ۱۳۳۷ خورشیدی ایجاد شد. این شرکت تولیدی تا سال ۱۳۷۵ فعالیت پایداری داشت. اما پس از آن، با کاهش تولیدات رو برو شد و سودآوری آن نیز به شدت تغییر کرد. در سال ۱۳۸۳ این کارخانه از فعالیت باز ایستاد. اما در ماه حمل سال گذشتهی خورشیدی دوباره به تولید آغاز کرد.
شرکت سمنت جبل السراج دارای یک کوره (کوره گردان) میباشد که برای تولید سمنت از روش مرطوب استفاده میکند. این تصدی در گذشته ظرفیت تولیدی صدها تُن کلینکر را داشته و روزانه ۱۲۰۰ تُن کلینکر را به پودرِ سمنت تبدیل میکرد.
مواد خام تولید سمنت (سنگ آهک، سنگ گچ و خاک) در حومه این کارخانه وجود دارد. به طور کلی، تصدی سمنت جبل السراج دارای ۸۶ جریب زمین می باشد. کارخانه و ساحه تولیدی این تصدی در ۱۷ جریب زمین ساخته شده است.
در همین حال، شرکت سمنت جبل السراج دارای ۴۳ ساختمان رهایشی است. پیش از این در این تصدی، ۱۸۶ نفر کار میکردند که از آن جمله ۳۶ تن آن کارمندان اداری و بقیه آن کارمندان حرفه ای تولید سمنت بودند.
کارخانهی تولید سمنت دیگر در بغلان است که ظرفیت تولیدی روزانه آن حدود ۴۰۰ تُن می باشد. کارخانه سمنت غوری که یک تصدی دولتی بود، حدود هفت سال قبل از طرف بخش خصوصی، بازسازی و راه اندازی گردید.
اما در حال حاضر حکومت افغانستان قرارداد این کارخانه با بخش خصوصی را به دلیل آنچه که آنان بی نظمی در مالکیت آن میدانند، لغو کرده است. مقامهای حکومت افغانستان ادعا کرده اند که این شرکت از تبدیل شدن مالکاش به آنها اطلاع نداده است و از سوی هم میگویند که این شرکت از زمان خصوصی شدن به اینسو به حکومت افغانستان مالیه نپرداخته است.
ذبیح الله سروری، سخنگوی وزارت معادن و پترولیم افغانستان میگوید که “حکومت افغانستان از تغییرات در این شرکت زمانی در جریان گذاشته شده که سهامهای اصلی فروخته شده بود و آنوقت حکومت این قرارداد را نپذیرفته است.”
عبدالله رحمانی همکار این گزارش بوده است.
افزودن دیدگاه