کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که بررسی اسناد نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان تا کم‌تر از دو هفته‌ی دیگر تکمیل شده و فهرست رسمی نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اعلام می‌شود.
سید حفیظ هاشمی، یکی از کمیشنران این کمیسیون به خبرنامه می‌گوید که روند بررسی اسناد نامزدان انتخابات ریاست جمهوری ادامه دارد و قرار است به تاریخ 16 دلو، فهرست ابتدایی نامزدان انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، همگانی شود.
به گفته‌ی مقام‌های کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، در روند بررسی اسناد نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، مدارک تحصیلی، فهرست حامیان، استعلام‌ها، سند تابعیت و شرایط نامزدی آن‌ها بررسی می‌شود.
بر اساس قانون انتخابات، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری در روز ثبت‌نام باید به سن 40 سالگی رسیده باشند. از سایر شرایط نامزدی در این پست می‌توان به مسلمان بودن، شهروند افغانستان بودن، محکوم نبودن به جرایم جنگی و حقوق‌بشری، داشتن صد هزار کاپی تذکره از حامیان خود و تحویل کردن یک میلیون افغانی تضمین به کمیسیون مستقل انتخابات اشاره کرد.
کارشیوه دستگاه‌های بایومتریک
از سویی هم این کمیسیون تأکید دارد که روی کارشیوه استفاده از دستگاه‌های بایومتریک کار می‌کند تا مشکلات انتخابات مجلس نمایند‌گان در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده تکرار نشود.
گلاجان عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان امروز چهارشنبه(3 دلو) حین اعلام نتایج نهایی انتخابات پارلمانی چند ولایت افغانستان در کابل گفت، کارمندان بخش فنی این کمیسیون با متخصصان داخلی و بین‌المللی روی کارشیوه استفاده از دستگاه‌های بایومتریک کار می‌کنند.
آقای صیاد گفت: «یکی از چالش‌های ما در انتخابات پارلمانی این بود که ما دستگاه‌های بایومتریک را از کشور خارجی گرفته بودیم. زمانی که ما در روز انتخابات با مشکل روبرو شدیم، در آن کشور شب بود و تا آن‌جا صبح شد، مردم در صف‌های رأی برای مدت طولانی منتظر ماندند.»
با این حال به گفته‌ی مقام‌های کمیسیون انتخابات، آنان در بسته‌ی اصلاحی که روی دست دارند، تصمیم گرفته‌اند علاوه بر تصفیه و پاک‌کاری فهرست رأیدهندگان، گزینه‌های جدید را در دستگاه‌های بایومتریک اضافه کنند.
آنان تأکید می‌کنند که فهرست رأیدهندگان در داخل دستگاه‌های بایومتریک ثبت می‌شود تا در یافتن نام رأیدهندگان، دیگر مشکلی وجود نداشته باشد. هم‌چنان، پس از آن‌که انتخابات تمام شد، دستگاه‌های بایومتریک بتواند جدول نتایج را در خود اسکن کند تا نتایج انتخابات به زودی مشخص شود.
مشخص شدن نامزدان دو تابعیتی
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان می‌گوید که برای مشخص شدن نامزدان دو تابعیتی رسما از برخی سفارت‌خانه‌های مقیم این کشور کمک خواسته است.
داشتن تابعیت افغانستان یکی از شرایط مهم نامزدی است و در صورت داشتن تابعیت کشوری دیگر، کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نامزد مورد نظر را از لیست ابتدایی حذف خواهد کرد.
ذبیح‌الله سادات، معاون سخنگوی این کمیسیون می‌گوید که برای شناسایی نامزدان دو تابعیتی از برخی سفارت‌خانه‌های مقیم افغانستان به وسیله وزارت خارجه این کشور خواستار وضاحت شده‌اند.
آقای سادات گفت: «ما از طریق وزارت خارجه، به سفارت‌خانه‌هایی که ممکن برخی نامزدان تابعیت آن کشورها را داشته باشند، رسما خواستیم که برای ما حقایق را شریک بسازند و دیده شود که کدام کاندیدان احتمالی تابعیت کشوری دیگر را دارد که انشاءالله تا دو هفته آینده مشخص خواهد شد.»
این در حالی است که ۱۸ تن به عنوان نامزد برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده خورشیدی ثبت‌نام کرده‌اند. کمیسیون مستقل انتخابات بر بنیاد قانون، دو هفته فرصت دارد تا اسناد این نامزدان را بررسی کند.
در همین حال برخی از نهادهای ناظر انتخاباتی می‌گویند که مسأله داشتن تابعیت دوم برای این نامزدان، باید به صورت جدی پی‌گیری شود.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان(فیفا) از دستگاه‌های دیپلوماسی و دیگر نهادها می‌خواهد که در این زمینه سلیقه‌ای برخورد نکنند.
او تاکید دارد: «امیدوارم معلوماتی که از سوی چینل‌های رسمی با کمیسیون مستقل انتخابات شریک ساخته می‌شود، واضح و شفاف و به دور از سلیقه‌های سیاسی باشد».
آقای رشید هم‌چنان می‌افزاید، در صورتی‌که نامزدان دو تابعیتی وارد لیست شوند، نخست نقض قانون اساسی صورت می‌گیرد و به گفته وی، پروسه از آغاز به سوی غیرشفاف بودن خواهد رفت و در آن زمان، از اعتماد مردم نیز کاسته خواهد شد.
نگرانی سوء‌استفاده از مقام‌های دولتی
شماری از دستههای انتخاباتی انتخابات ریاست جمهوری پیش رو می‌گویند که عزل و نصب‌های اخیر شماری از وزیران از سوی رییس‌جمهور غنی، به منظور بهره‌گیری‌های سیاسی و بازی‌های انتخاباتی صورت می‌گیرد.
دستههای انتخاباتی اقدام‌هایی از این قبیل را «مردود» می‌خوانند و می‌افزایند که رییس‌جمهور، از آن‌جا که در انتخابات پیش رو نامزد است، باید بی‌طرفی‌اش را حفظ کند.
محمد عارف کیانی، سخنگوی دسته انتخاباتی «امنیت و عدالت» به رهبری رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان می‌گوید که تعیین و تبدیل‌‌های اخیر در نهادهای دولتی، به‌جای آن‌که بر بنیاد منافع مردم استوار باشد، وجه کمپاینی برای انتخابات پیش رو دارد.
آقای کیانی می‌افزاید که وزارت‌هایی که اخیرا به سرپرست‌ها واگذار شده، در امر جمع‌آوری رأی شهروندان و با توجه امکاناتی که دارند، در کمپاین‌های انتخاباتی تأثیرگذار خواهند بود.
وی اقدام‌های این‌چنینی را «مردود» عنوان می‌کند.
در همین حال، فضل‌غنی حق‌مل، معاون سخنگوی حزب اسلامی می‌گوید که رییس‌جمهور غنی از آن‌جا که در انتخابات ریاست جمهوری نامزد است، تلاش می‌کند از تقرری‌ها در نهادهای دولتی به نفع خویش استفاده کند.
آقای حق‌مل می‌افزاید که تعیین و تقرری‌هایی که در نهادهای دولتی صورت می‌گیرد، باید بر اساس شایستگی باشد و نباید برای رییس‌جمهور غنی، تبلیغ کنند.
در همین حال، دسته انتخاباتی «تدبیر و توسعه» به رهبری فرامرز تمنا نیز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در صورت نیاز جدی به تقرری مقام‌های ارشد دولتی در نهادهایی که در حال حاضر بدون وزیر یا رییس عمومی است، شخص تعیین شده باید وابستگی خانواد‌گی، تیمی و سیاسی با رییس‌جمهور و رییس اجرایی نداشته باشد.
با این همه، یکی از نگرانی‌های اصلی نامزدان بیرون از حکومت، استفاده نامزدان داخل حکومت از امکانات دولتی است.
تصمیم کمیسیون در مورد استعفای رییس اجرایی
مقام‌های کمیسیون انتخابات افغانستان می‌گویند که موضوع استعفا و یا عدم استعفای رئیس اجرایی دولت افغانستان برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری جنجالی شده است. اعضای کمیسیون انتخابات تلاش می‌کنند تا راه‌حلی برای این مسأله پیدا کنند.
ریاست اجرایی دولت افغانستان بر اساس توافق سیاسی به وجود آمده و جایگاه آن در قانون اساسی پیش‌بینی نشده است. بر اساس قانون اساسی به جز رئیس‌جمهور، سایر نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان پیش از نام‌نویسی در این روند، باید از مقام خود کناره‌گیری کنند.
اما عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی دولت افغانستان و یکی از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری این کشور، تاکنون از مقام خود استعفا نداده است.
وی تاکید کرد که تا پایان دوره کاری حکومت وحدت ملی به عنوان رئیس اجرایی به کار خود ادامه می‌دهد و در نظر ندارد از مقام خود استعفا دهد.
ذبیح‌الله سادات، معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات در این مورد می‌گوید: «روند بررسی مدارک نامزدان انتخابات ریاست جمهوری آغاز شده و نامزدان واجد شرایط مشخص خواهند شد.»
وی تصریح کرد که روند تدوین فهرست نهایی نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به دلیل مسأله ریاست اجرایی، با مشکل روبرو شده است.
معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات افغانستان می‌گوید: «اعضای کمیسیون انتخابات افغانستان با تلاش مشخص خواهند کرد که آیا رئیس اجرایی باید به دلیل ثبت‌نام در انتخابات ریاست جمهوری استعفا دهد و یا ادامه کار او مانعی ندارد.»