نخستین محموله‌ی ۲۴۴۲ تُنی گندم کمک شده‌ی هندوستان، دیروز شنبه به کابل رسید. این نخستین گندم هند است که از راه بندرچابهار به افغانستان وارد شده است.
مقام‌های وزارت زراعت افغانستان تاکید دارند که با رسیدن نخستین محموله‌ی گندمِ اهدای هندوستان، این کشور عملا به بندر چابهار ایران وصل شده است.
بر اساس آمارهای وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان، از میان ۱۱۰ هزار تن گندم کمک‌شده‌ی هند، ۴۸ لاری که شامل بیش از 2 هزار و ۲۰۰ تن گندم می‌شود به کابل رسیده است.
اکبر رستمی، سخنگوی این وزارت به خبرنامه گفت که از مجموع گندم‌های کمکی هند، 2 هزار و ۶۰۰ کانتینر (بیش از ۶۰ هزار تن) آن، به بندر چابهار رسیده که تا کنون یک‌هزار و ۸۰ کانتینر، حامل ۲۳ هزار و ۷۵۰ تن گندم از بندر چابهار به طور موقت در گدام شرکت‌ها در ولایت نیمروز جابه‌جا شده است.
با این حال بر اساس برنامه‌ی منظم وزارت زراعت، آبیاری و مالداری، تا کنون از ولایت نیمروز ۱۷ هزار و ۲۹۹ تن در گدام‌های برخی از ولایت‌ها به شمول غزنی، ننگرهار، هرات، لغمان، قندهار، هلمند و سیلوی مرکزی کابل رسیده است.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت زراعت و آب یاری پیش از این، 100هزار تُن گندم دیگر از ازبکستان خریداری شده و این مقدار گندم نیز در ذخایر راهبردی غله در ولایت های شمال و شمال شرق این کشور تخلیه و جابجا گردیده است.
هند در سال ۲۰۰۲ میلادی متعهد به کمک یک اعشاریه یک میلیون تُن گندم به افغانستان شده بود که از این میان ۷۰۰ هزار تُن آن را در سال های گذشته کمک شده است.
میزان گندم مورد نیاز
بر اساس آمارهای وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان هر شهروند این کشور به‌طور اوسط سالانه حدود 162 کیلوگرام گندم مصرف دارد که در مجموع این کشور سالانه در حدود 6 میلیون تن گندم نیاز دارد.
مقام‌های این وزارت می‌گویند که از مجموع 6 میلیون تن گندم مورد نیاز افغانستان در حدود 4.5 میلیون تن آن در داخل افغانستان تولید می‌شود و حدود 1.5 میلیون تن آن را گندم‌های وارداتی تشکیل می‌دهد.
سخنگوی این وزارت گفت « تولیدات گندم همه ساله در حدود 4 تا 6 درصد در حال افزایش است. برنامه‌های که وزارت زراعت در بخش تولید گندم دارد، پیش‌بینی می‌شود که تا 5 و 7 سال دیگر تولیدات گندم به بیشتر از 6 میلیون تن برسد و افغانستان از این نگاه خودکفا شود.»
در افغانستان حدود ۸۰ درصد گندم از زمین‌های آبیاری شده بدست می‌آید و ۲۰ درصد دیگر آن به صورت للمی(دیمی) کشت می‌شود. با این وجود، مقدار بذرپاشی در زمین‌های آبی حدود ۱۱۰ تا ۱۷۵ کیلوگرام در هر هکتار زمین و در زمین‌های دیمی نیز ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرام در هر هکتار زمین تخمین شده است. همزمان با این حدود ۹۰ درصد این محصول زراعتی در فصل پاییز و تنها ۱۰درصد دیگر آن در بهار هر سال در افغانستان کشت می‌شود.
مقام‌های وزارت زراعت افغانستان می‌گویند که انتظار می رود تا سال آینده‌ی خورشیدی، ۱۲نوعِ جدید گندم و جو را به کشاورزان این کشور معرفی کنند.
استراتژی خودکفایی
سال گذشته‌ی خورشیدی وزارت زراعت افغانستان، استراتژی ۵ساله گندم را تصویب کرد که بر اساس این اولویت‌هایی برای توسعه تولید گندم تعریف شده است.
مقام‌های وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان تاکید دارند که با عملی شدن این برنامه‌ی ۵ ساله، تولیدات گندم از ۴٫۵ میلیون تُن به ۶ میلیون تُن که میزان خودکفایی افغانستان در مورد گندم برآورد شده، افزایش خواهد یافت.
به گفته‌ی سخنگوی این وزارت، استفاده موثر از آب، توزیع بذرهای اصلاح شده برای کشاورزان، توزیع کودهای شیمیایی، مدیریت و استفاده موثر از آب و مبارزه با آفات طبیعی از جمله اولویت‌هایی است که در این استراتژی در نظر گرفته شده است.
بر اساس استراتژی ۵ساله گندم، همه ساله باید حداقل ۵۰ تا ۶۰ هزار تُن تخم‌های اصلاح شده‌ی بذری به کشاورزان توزیع می شود. اما به گفته‌ی مقام‌های وزارت زراعت افغانستان به دلیل بودجه ناکافی، آنان در سال جاری خورشیدی تنها توانسته‌اند، ۱۰ هزار تُن تخم اصلاح شده توزیع کنند.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت زراعت افغانستان که یکی از اولویت‌هایی که در این استراتژی ملی در نظر گرفته شده است، استفاده موثر از آب می‌باشد. همزمان با این، در افغانستان مقدار کافی آب برای آبیاری محصولات کشاورزی وجود دارد اما ناتوانی در مدیریت و استفاده موثر از آن، همواره یکی از چالش‌های آبیاری بوده است.
غذای اصلی مردم افغانستان نان گندم است. با آن‌که حکومت این کشور برای افزایش تولید گندم تلاش دارد، اما میزان تولید این محصول، بستگی به میزان بارندگی و وضعیت آب و هوا دارد.
با این حال هنوز هم میزان تولید سالانه به دلیل نبود ساختارهای مدرن زراعتی ثابت نیست و بیشتر تولید دهقانان افغان به بارندگی‌های زمستانی و بهاری وابسته است.
براساس آمار اداره احصاییه مرکزی افغانستان سال گذشته‌ی خورشیدی، میزان تولید گندم در حدود ۴٫۶ میلیون تُن بوده است که کاهش ۲٫۵ درصدی را نسبت به یک‌سال گذشته نشان می‌دهد.
روش نگهداری
اخیرا در محوطه سیلوی کابل، اولین ذخایر استراتژیک غله توسط وزارت زراعت، مالداری و آبیاری افغانستان با همکاری برنامه غذایی جهان (WFP) ساخته شده است. به گفته‌ی مقام‌های وزارت زراعت، استرالیا برای ساختن این ذخایر، بیش از ۷٫۷ میلیون دالر کمک کرده است.
مقام‌های وزارت زراعت افغانستان می‌گویند که این کشور، کوهستانی و محدود به خشکی، همیشه در معرض آفت‌های طبیعی همچون سیلاب، طوفان و خشکسالی ها قرار دارد؛ از این رو داشتن ذخیره‌گاه‌های استراتژیک بسیار ضروری است.
به گفته‌ی این مقام‌ها ذخیره‌گاه‌های جدید سیلوی کابل گنجایش ذخیره غذای شش ماهه ۲ میلیون نفر را دارند.
اکبر رستمی، سخنگوی وزارت زراعت افغانستان به خبرنامه گفت: «در کنار ذخایر استراتژیک موجود، وزارت زارعت به تازگی با بانک جهانی به توافق رسیده اند که پنچ ذخیره‌گاه استراتژیک به ارزش 28 میلیون دالر در ولایت‌های کابل، هرات، قندهار، بغلان و مزار شریف به ظرفیت بیش از 130 تا 150 هزار تن بسازیم.»
به گفته‌ی آقای رستمی در کنار ذخایر استراتژیک، این وزارت در هر ولایت برای ذخیره گندم، گدام‌هایی دارد که می‌تواند تا چندین تن گندم را ذخیره کند.
کشاورزی در افغانستان به دلیل عدم رشد سایر بخش‌های اقتصادی از قبیل صنعت و تجارت سهم اساسی را در تولید ناخالص ملی داشته است. اکنون در حدود ۷۵ درصد از مردم افغانستان کشاورز هستند و از طریق کشاورزی هزینه زندگی خود را تامین می‌کنند.
با این وجود اقلیم و چگونگی آب و هوا تاثیرات مستقیم بالای بخش کشاوزی به ویژه حاصلات گندم دارد. حدود ۲۰ درصد گندم در این کشور به‌صورت للمی (دیمی) کاشته می‌شود که در صورت نباریدن باران، گندم‌های للمی نیز حاصل نمی‌دهد.
اقلیم و چگونگی آب و هوا تاثیرات مستقیم بالای بخش کشاوزی به ویژه حاصلات گندم دارد
اما مقام‌های وزارت زراعت افغانستان تاکید دارند که رهبری این وزارت برنامه‌های مشخصی را برای استفاده موثر از آب روی دست دارد که این برنامه یکی از اولویت‌های هفت‌گانه، در این وزارت می‌باشد.
آنان تاکید می‌کنند که در جریان سه سال گذشته وزارت زراعت افغانستان نزدیک به 350 شبکه آبیاری را به‌شکل مدرن و اساسی بازسازی کرده و میزان هدر رفتن آب به‌شکل بی‌پیشنه‌ای کاهش یافته است.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت زراعت افغانستان در حال حاضر میزان هدر رفتن آبی که برای آبیاری محصولات کشاورزی استفاده می‌شود، در حدود ۵۰ درصد می‌باشد. آنان تاکید دارند که با اجرا شدن برنامه‌هایی که آنان در نظر دارند تا ۵ سال آینده، میزان هدر رفتن آب در این کشور به صفر می‌رسد و این کشور در بخش گندم خودکفا خواهد شد.