سرانجام پس از سه سال تأخیر، سومین دور انتخابات پارلمانی افغانستان در دوره بعد از طالبان، برگزار شد. روند رأی‌دهی از روز گذشته(شنبه 28میزان) در سراسر افغانستان، به جز ولایات قندهار و غزنی، تا امروز جریان داشت و سرانجام ساعت چهار امروز به اتمام رسید.
اما این انتخابات با حاشیه‌های زیادی همراه بود که در این گزارش تلاش کردیم 12 مورد از آن‌ها را بررسی کنیم.
دیرباز شدن شماری از مراکز رای دهی در کابل
روز شنبه(28 میزان) اولین روز برگزاری انتخابات پارلمانی افغانستان بود. رأی‌گیری در این روز به صورت رسمی از ساعت هفت صبح با انداختن رای به صندوق توسط محمد اشرف غنی، رییس جمهوری آغاز شد. اما شماری از مراکز در غرب کابل و ولایت‌های بغلان، پکتیا، بلخ و بدخشان، با ساعت‌ها تاخیر به روی رأیدهندگان باز شد.
این در حالی است که شماری از مراکز تا ساعت 11 قبل از ظهر بسته مانده بود و جمعیت زیادی از مردم در پشت دروازه‌های مراکز رأی‌دهی منتظر ماندند.
بعدا کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرد، مراکزی که تا ساعت یک بعد از ظهر باز نشود، برای فردا(یک‌شنبه، 29 میزان) فرصت داده می‌شود و آن‌هایی که ساعت یک باز می‌شوند، روند انتخابات تا ساعت هشت شب ادامه می‌یابد.
رییس کمیسیون مستقل انتخابات دلیل دیرهنگام باز شدن مراکز رأی‌گیری را عدم همکاری معلم‌ها و وزارت معارف افغانستان اعلام کرده است.
بی‌نظمی مدیریتی کمیسیون در مراکز رأی‌دهی
روز گذشته و در روز اول برگزاری انتخابات پارلمانی افغانستان، کارمندان کمیسیون انتخابات با ساعت‌ها تاخیر در برخی از مراکز رأی‌دهی حاضر شدند.
دیر رسیدن مواد رأی‌دهی، عدم آشنایی کارمندان کمیسیون با دستگاهای بایومتریک، جابه‌جا فرستاده شدن لیست رأیدهندگان به مراکز و عدم هم‌خوانی برچسب‌ها با مشخصات شناس‌نامه‌ها، از جمله مواردی بود که بی‌نظمی‌های کارمندان کمیسیون انتخابات را نشان می‌داد.
کمیسیون مستقل انتخابات در گفتگو با خبرنامه نیز تأیید می‌کند که بی‌نظمی‌های وجود داشته، اما مسوولین کمیسیون در صدد رفع این چالش‌ها بوده‌اند.
عدم برگزاری انتخابات در ولایات غزنی و قندهار
روز گذشته انتخابات پارلمانی افغانستان، با سه سال تاخیر تنها در ۳۲ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان برگزار شد.
قبل از آغاز روند انتخابات، حکومت اعلام کرده بود که به دلایل امنیتی و تنش‌های سیاسی در ولایت غزنی، برگزاری انتخابات در این ولایت برای مدت نامعلومی به تعویق افتاده است، اما بعدا کمیسیون انتخابات اعلام کرد، انتخابات پارلمانی در این ولایت هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری دایر می‌شود.
در ولایت قندهار نیز، دولت اعلام کرد که رأی‌گیری با یک هفته تأخیر دایر می‌شود.
این تصمیم به دنبال تیراندازی روز پنج‌شنبه(26 میزان) در پایان یک جلسه امنیتی در دفتر والی قندهار گرفته شد. در این حمله جنرال عبدالرازق، فرمانده پلیس قندهار و مومن حسین‌خیل، رئیس امنیت این ولایت کشته شدند.
نگرانی‌های کمیسیون بررسی شکایات از روند روز اول انتخابات
با وجود همه این نارسایی‌ها، کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی در نشست خبری روز گذشته خود از وضعیت روند انتخابات ابراز نگرانی کرد و گفت، ادامه این وضعیت شفافیت و عدالت انتخابات را به خطر می‌اندازد.
علی‌رضا روحانی، سخنگوی کمیسیون بررسی شکایات، کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان را به داشتن مشکلات جدی در مدیریت انتخابات متهم کرد و گفت، کوتاهی، کاستی و بی‌نظمی‌های غیرقابل اغماضی در روند رأی‌دهی دیده شده است.
او تأکید کرد که این مشکلات سبب خواهد شد شماری از رأیدهندگان از حق‌شان محروم بمانند.
باز شدن مراکز با تاخیر، مشکلات تخنیکی در روند رأی‌دهی، ممانعت از حضور ناظران، دست‌کاری در برخی صندوق‌ها قبل از آغاز روند رأی‌دهی، و نرسیدن مواد انتخاباتی به بعضی مراکز، از شکایاتی بود که روز گذشته در این کمیسیون ثبت شده بود.
به گفته آقای روحانی، این نهاد هزاران شکایت را از سراسر افغانستان ثبت کرده که تنها از کابل 1700 شکایت ثبت شده است.
تخلفات انتخابات پارلمانی از نگاه فیفا
محمد یوسف رشید، بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان(فیفا) تخلفات انتخابات پارلمانی افغانستان را در موارد زیر اعلام کرد:
ـ تأخیر در آغاز روند رأی‌گیری؛
ـ اکمالات و انتقال مواد انتخاباتی به مراکز رای‌دهی در خارج از وقت و زمان معین؛
ـ عدم حضور کافی کارمندان کمیسیون انتخابات؛
ـ مشکلات دستگاه بایومترک؛
ـ عدم ارسال درست کاغذ برای دستگاه پرینتر بایومتریک؛
ـ فشار نامزدها برای رأی‌دادن به آن‌ها و به گروگان گرفتن مردم.
این‌ها از جمله مواردی بود که فیفا از آن به عنوان تخلفات انتخاباتی یاد کرده است.
نگرانی‌های کمیسیون حقوق بشر افغانستان
به گفته کمیسیون حقوق بشر افغانستان، کارمندان این نهاد در بیش از ۲۲ ولایت این کشور از یک هزار مرکز رأی‌دهی نظارت کرده و نارسایی‌های زیاد انتخاباتی را از جمله به‌موقع باز نشدن مراکز رأی‌دهی، نبود فهرست رأیدهندگان در مراکز رأی‌دهی مربوط، فعال نبودن دستگاه بایومتریک، تهدیدات و عدم حضور به موقع کارمندان کمیسیون را ثبت کرده است.
همچنین این کمیسیون موجود نبودن فهرست رأیدهندگان در شماری از ولایات، فعال نبودن دستگاهای بایومتریک، عدم مهارت کارمندان در استفاده از دستگاه‌ها، حاضر نشدن و یا با تأخیر حاضر شدن کارمندان کمیسیون در مراکز و بی‌کیفیت بودن رنگ مخصوص انگشت رأیدهندگان را از دیگر چالش‌های روز گذشته انتخابات افغانستان عنوان کرده است.
رویدادهای امنیتی در روز اول انتخابات
وزیر داخله افغانستان روز گذشته اعلام کرد، دست‌کم ۱۷ غیرنظامی و ۱۱ نیروی امنیتی در جریات حملات مخالفان مسلح دولت به مراکز رأی‌گیری در سراسر این کشور کشته شده‌اند.
ویس احمد برمک همچنین گفته که ۱۰۲ نفر هم در جریان این حملات زخمی شده‌اند که دست‌کم ۸۳ نفر از آن‌ها غیرنظامی بودند.
به گفته مقامهای امنیتی، دست‌کم 15 نفر در یک حمله انتحاری به یک مرکز رأی‌گیری در شمال شهر کابل، جان‌شان را از دست دادند.
در دومین روز انتخابات پارلمانی در ولایت ننگرهار نیز ۱۱ غیرنظامی بر اثر انفجار یک بمب کنار جاده‌ای، کشته شدند.
این در حالی است که گروه طالبان تهدید کرده بود مانع برگزاری انتخابات می‌شود.
نزدیک به ۶۶ هزار نیروی امنیتی، تأمین امنیت انتخابات را به عهده داشتند.
حضور پر رنگ زنان در پای صندق‌های رأی
عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون مستقل انتخابات روز گذشته در کنفرانس مطبوعاتی خود گفت، بیشتر رأیدهندگان در ولایت‌های کابل، هرات، دایکندی، ننگرهار و کمترین ارقام از ارزرگان بوده است.
آقای صیاد افزود، در ولایت جوزجان ۵۳ درصد اشتراک‌کنندگان را زنان تشکیل می‌دهد و کمترین اشتراک زنان در زابل (۹ درصد) است.
جالب این‌جاست که در شمال افغانستان و در ولایت تخار، از میان 160 هزار شرکت‌کننده، 140 هزار نفر آن زنان بودند که روز گذشته در پای صندق‌های رأی حاضر شدند.
در کابل نیز، مشارکت زنان در این دور از انتخابات چشم‌گیر توصف شده است.
روهینا شهابی، فعال مدنی افغانستان به بی.بی.سی گفته است، از چند مرکز رأی‌دهی دیدن کردم، و مشارکت زنان در این دوره “افزایش چشم‌گیر داشته است”.
این فعال مدنی افزود: این نشان می‌دهد علاقه‌مندی زنان به مشارکت سیاسی و تحکیم دموکراسی، “بیشتر می‌شود”.
بیش از 3 میلیون رای در روز اول انتخابات
به گفته کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، بیش از سه میلیون نفر از واجدین شرایط رأی‌دهی روز گذشته از رای خود استفاده کردند.
عبدالبدیع صیاد، رییس کمیسیون مستقل انتخابات گفت که بیشتر رأیدهندگان در ولایت‌های کابل، هرات، دایکندی، ننگرهار و کمترین ارقام از ارزگان بوده است.
به گفته رئیس کمیسیون انتخابات، در کابل بیش از یک میلیون رأی‌دهنده در روند برگزاری انتخابات شرکت کرده‌اند.
وی افزود، در صورت مواصلت گزارش ارقام مراکز باقی مانده و آغاز روند رأی‌دهی مراکز بسته، ارقام رأیدهندگان انتخابات امسال، تا مرز بیش از 5 میلیون تن افزایش خواهد یافت.
تعداد مراکز بسته در روز اول انتخابات
به گفته رییس کمیسیون مستقل انتخابات، از میان بیش از ۴۹۰۰ مرکز رأی‌دهی در سراسر افغانستان، ارقام ۲۵۳ مرکز آن بنابر مشکلات ارتباطی گزارش نشده و ۴۰۱ مرکز دیگر آن نسبت به مشکلات تخنیکی و یا هم تهدیدات امنیتی، بسته مانده که امروز یک‌شنبه (30میزان) روند رأی‌دهی در این مراکز برگزار شده است.
وی خاطرنشان کرد، تنها در کابل 46 مرکز بنابر مشکلات تخنیکی در روز اول بسته مانده که امروز رأی‌گیری در آن‌ها صورت گرفته است.
روند رأی‌گیری در دومین روز انتخابات پارلمانی
امروز یک‌شنبه (30میزان) در دومین روز برگزاری انتخابات پارلمانی افغانستان، روند رأی‌گیری در حدود ۱۴ ولایت و ۴۰۰ مرکز از سر گرفته شد.
به گفته کمیسیون مستقل انتخابات، روز گذشته در کابل 46 مرکز به دلیل کار نکردن دستگاه بیومتریک، نبود فهرست رأیدهندگان، عدم حضور کارمندان کمیسیون انتخابات، انفجار، نبود امنیت و مداخله زورمندان بسته مانده بود، که امروز روند رأی‌گیری در این مراکز جریان داشت.
شمارش آرای روز اول انتخابات پارلمانی افغانستان
رئیس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان امروز یک‌شنبه اعلام کرد که 80 درصد آرا شمارش شده است.
آقای صیاد مدعی شد که شماری از افراد زورمند در روند انتخابات دخالت کرده‌اند.
به گفته او، شماری از صندق‌های رای‌گیری توسط آنان شکسته شده، اما او از شخص و یا گروه خاصی نام نبرد.