شورای عالی صلح افغانستان با انتشار پیامی به مناسبت روز جهانی صلح از تمام مخالفان مسلح دولت این کشور خواسته تا به مذاکرات مستقیم و بین‌الافغانی رو آورده و به مشکلات جاری افغانستان نقطه پایان بگذارند.
این شورا پیوستن گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان به روند صلح را «بیان روشنی از موجودیت فضای مطلوب برای پرورش صلح» خوانده و گفته است که این شورا برای تداوم مسوولیت خود تلاش بیشتری خواهد کرد.
شورای عالی صلح افغانستان درحالی از مخالفان مسلح دولت این کشور خواهان پیوستن به گفت‌وگوی بین‌الافغانی شده است که به تازگی محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان نیز در نشست سالانه سازمان ملل متحد از طالبان خواست تا با پیوستن به یک گفت‌وگوی بین‌الافغانی دست از جنگ برداشته و صلح کنند.
محمد اشرف غنی پیوستن گلبدین حکمتیار به روند صلح را نمونه‌ای از اراده کشورش برای رسیدن به صلح خواند و از همسایه‌های افغانستان نیز خواست تا «از طریق روند صلح کابل، برای رسیدن به صلح و ثبات منطقه‌ای» با این کشور همکاری کنند.
روز جهانی صلح درحالی فرا رسیده است که شورش‌گری در افغانستان رو به گسترش است. 20 گروه شورشی در برابر نظامیان افغان می‌جنگند و جنگ از جنوب تا شمال و از غرب تا شرق این کشور گسترش یافته است.
درحالی که حکومت افغانستان اعلام استراتژی جدید امریکا برای این کشور را عامل فشار بیشتر بر جنگ‌جویان مسلح مخالف دولت می‌خواند و هشدار می‌دهد که شورشیان چاره‌ای جز صلح ندارند، اما شورشیان طالب در پاسخ به این استراتژی دونالد ترامپ گفته‌اند که استراتژی جدید امریکا تدوام جنگ است و آنان در برابر آن خواهند جنگید.
ضرورت جدی
محمد کریم خلیلی، رییس شورای عالی صلح افغانستان امروز در مراسم تجلیل از روز جهانی صلح گفت که صلح یک ضرورت ملی و جدی افغانستان است و شرایط مناسب در سطح ملی، منطقه و بین‌المللی برای تحقق آن به وجود آمده است.
او افزود که شورای عالی صلح در طول عمرش تلاش‌های خوبی داشته است و در برخی موارد تلاش‌های این شورا نتایج خوب نیز در پی داشته که یکی از این نمونه‌ها صلح با گلبدین حکمتیار است.
رییس شورای عالی صلح افغانستان گفت که صلح یک روند درازمدت است و مردم نباید از شورای عالی صلح انتظار معجزه داشته باشند. او خواهان برقراری صلح عزت‌مندانه گردید و گفت این صلح باید برای دو طرف، هم دولت افغانستان و هم مخالفان مسلح آن، عزت‌مندانه باشد زیرا جنگ راه حل نیست.
آقای خلیلی گفت: «از طریق جنگ به هیچ‌وجه باید بگویم که نه حکومت و نه مخالفین مسلح به پیروزی خواهند رسید. اگر آن‌ها فکر کنند که از طریق جنگ باز هم به اهداف‌شان می‌رسند و امارت اسلامی تشکیل بدهند، بیراهه رفته‌اند. امروز افغانستان تغییر کرده است. هیچ کس به فکر برگرداندن افغانستان به گذشته تاریک و ظلمانی نباشد.»
عوامل بیرونی
رییس شورای عالی صلح افغانستان گفت که مسایل افغانستان عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی نیز دارد و باید با همکاری کشورهای منطقه و همچنان تمام جریان‌های سیاسی در داخل افغانستان به‌سوی برقراری صلح و ختم جنگ گام برداشته شود.
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان نیز در این نشست گفت که شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی برای برقراری صلح مساعد شده است و باید یک راه حل سیاسی برای پایان جنگ در افغانستان پیدا شود.
آقای عبدالله از کشورهای منطقه که مهم‌ترین نگرانی‌شان داعش است، خواست که به‌خاطر دامن زدن به جنگ افغانستان از مخالفان مسلح دولت افغانستان استفاده نکنند. او گفت: «داعش برای افغانستان هم تشویش است. راه مقابله با داعش هم این نیست که یک گروه دیگر تقویت شود. تا زمانی که جنگ در افغانستان وجود دارد، گروه‌های مختلف می‌توانند استفاده کنند و نتیجه‌اش مصیبت افغانستان می‌باشد.»
تاثیرات صلح با حزب اسلامی
گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان در گذشته یکی از مخالفان دولت افغانستان بود. او در ماه ثور سال جاری بعد از 20 سال دوری از کابل و 15 سال زندگی مخفیانه، پس از پیوستن به روند صلح به کابل آمد و در نخستین روز حضورش در این شهر، از طالبان خواست تا راه صلح را در پیش بگیرند.
حکومت افغانستان و شورای عالی صلح این کشور پیوستن گلبدین حکمتیار به روند صلح را نتیجه گفت‌وگوهای بین‌الافغانی می‌دانند و تاکید می‌کنند که طالبان نیز می‌توانند با رو آوردن به گفت‌وگوی بین‌الافغانی به روند صلح بپیوندند. اما تا بحال پاسخ طالبان روشن بوده است: دوام جنگ در برابر نیروهای نظامی افغانستان.
حمید عزیزی، یکی از سخن‌گویان حزب اسلامی به رهبری حکمتیار در گفت‌وگو با خبرنامه گفت با پیوستن گلبدین حکمتیار به روند صلح یک دریچه و راهی باز شد که امروز زمینه را فراهم کرده است تا جامعه جهانی به این باور برسد که دولت افغانستان خودش می‌تواند بعضی از امورات را پیش ببرد.
او گفت حرف افغانستان ارزش پیدا کرد و پس از 40 سال دولت افغانستان ثابت ساخت که پاکستان در امورات کشورش دست می‌زند و تروریستان را تمویل و تجهیز می‌کند.
آقای عزیزی در مورد تاثیرات توافقنامه صلح حزب اسلامی با دولت افغانستان گفت: «بخشی از مخالفین هم از جنگ دست برداشتند. جهت‌های مختلف‌شان متمایل به مذاکره شدند. خبرهایی هم از طریق رسانه‌ها منتشر شد که مذاکرات و ارتباطات بین دولت و طالبان برقرار شده و آنان مذاکره می‌کنند.»
این سخنگوی حزب اسلامی افغانستان افزود که اگر بعضی از مشکلات در داخل نظام افغانستان حل شود، دست یافتن به صلح پایدار با طالبان هم ممکن است. به گفته‌ی او، بخشی از طالبان ممکن است به همان صورتی باشد که جامعه به آن نگاه می‌کند اما جنگ بر بخش دیگری از طالبان تحمیل شده است.
پس از پیوستن حکمتیار پرسش اصلی این بود که حضور او در افغانستان چه تاثیری روی جنگ و صلح افغانستان می‌تواند داشته باشد. اکنون حمید عزیزی به این باور است که پیوستن یک رهبر ایدیولوژیک به روند صلح، مفهوم جهاد را در نزد طالبان تغییر داده است و اگر دولت افغانستان روند صلح را با مدیریت سالم به پیش ببرد، به‌زودی با بخش زیادی از طالبان می‌تواند به نتیجه موفقیت‌آمیز برسد.
او گفت: «می‌ماند یک بخشی کم آنان که ممکن تحت ارتباط یا اشاره بعضی جهت‌های دیگر کار بکنند. مثل آنان‌هایی که برای ایران کار می‌کنند، مثل آن‌هایی که برای روس کار می‌کنند و مثل آن‌هایی که برای پاکستان کار می‌کنند. درصورتی که بازوی عملیاتی و اجرایی آنان در افغانستان فلج شود و این‌ها افراد خود را از دست بدهند، بازوهای خارجی آنان هیچ‌کاری در افغانستان انجام داده نمی‌توانند.»
پیشتر گزارش‌هایی منتشر شده بود که حزب اسلامی با شماری از سران طالبان در ارتباط است تا آنان را برای پیوستن به روند صلح افغانستان تشویق کند.
حمید عزیزی بدون ارایه جزئیات بیشتر در این مورد به خبرنامه گفت که مذاکرات و گفت‌وگوها با جهت‌های مختلف وجود دارد به منظور این که آنان به این اعتماد برسند که دولت اراده‌ی جدی برای صلح دارد.
یکی از شرط‌های توافقنامه صلح دولت افغانستان با حزب اسلامی افغانستان رهایی زندانیان این حزب بود. براساس گفته‌های سخنگوی این حزب، تاکنون شماری از موارد توافقنامه عملی نشده و از 2552 زندانی بیش از 70 زندانی آزاد شده‌اند.
گلبدین حکمتیار پس از ورود به کابل یکی از چهره‌های خبرساز بود. او با موضع‌گیری‌هایش واکنش‌های بسیاری را برانگیخت. صحبت‌های او در موارد مختلف این پرسش را به میان آورد که چقدر آمدن او به کابل و پیوستنش به روند صلح تاثیر مثبت داشته و یا ضروری بوده است.
دکتر جعفر مهدوی، عضو مجلس نمایندگان افغانستان به این باور است که نفس آمدن حکمتیار حتا اگر تاثیری به امنیت و صلح نداشته باشد، به جرگه جریان‌های سیاسی موجود افغانستان یک گام مثبت است اما برای تامین صلح پایدار در افغانستان تاثیری نداشته و نخواهد داشت.
آقای مهدوی در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که دیدگاه‌های آقای حکمتیار، مخصوصا موضع‌گیری‌هایی که پس از آمدن به کابل داشته است، تا اندازه‌ای مردم افغانستان را مأیوس کرد زیرا توقع می‌رفت که آقای حکمتیار ضرورت‌های اجتماعی و تغییر نسلی که در جامعه افغانستان رونما گردیده را درک کرده و متناسب با شرایط موجود به عنوان یک چهره سیاسی رویکرد کاملا مثبت داشته باشد.
او گفت: «اما متأسفانه موضع‌گیری‌های آقای حکمتیار در عرصه‌های فرهنگی، لسانی و زنده‌کردن مناقشات سیاسی دهه‌های 50 و 60 نشان داد که او از آن ذهنیت‌ها فاصله نگرفته است. این می‌تواند نگران کننده باشد در قسمت شخص آقای حکمتیار.»
صلح با طالبان
تاکنون چندین تلاش دولت افغانستان برای رسیدن به صلح با گروه طالبان بی‌نتیجه مانده است. پیش از این گفت‌وگوهای چهارجانبه صلح دولت افغانستان با طالبان، نشست مسکو درباره صلح و امنیت افغانستان، تلاش‌های مخفیانه صلح و نشست روند کابل نتایجی در قبال نداشته است.
اکنون که حکومت افغانستان و شورای عالی صلح این کشور روی گفت‌وگوهای بین‌الافغانی تاکید دارند، هنوز این پرسش بزرگ باقی است که آیا رفتن به دنبال این راهکار به برقراری صلح در افغانستان می‌انجامد یا نه.
جعفر مهدوی از هر شیوه‌ای که بتواند به جنگ و منازعه افغانستان نقطه پایان بگذارد و طالبان را به میز مذاکره حاضر کند و در آن صلح عادلانه، ارزش‌های دموکراتیک و احترام به حقوق تمام مردم افغانستان تضمین شده باشد، استقبال می‌کند و تاکید دارد که در صورتی می‌توان به یک صلح پایدار و عادلانه دست یافت که به طالبان به عنوان یک جریان سیاسی و نظامی نگاه شود.
او گفت در طول دو دهه‌ی اخیر که طالبان از قدرت خلع شده، نسلی ظهور کرده که تفکرات طالبانی را که زمانی در افغانستان حاکم بود، قبول ندارد.
این عضو مجلس نمایندگان افغانستان درحالی از حمایت‌های بیرونی طالبان سخن می‌زند که به تازگی اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان اعلام کرده است که اول باید با پاکستان به صلح رسید سپس با طالبان.
آقای مهدوی گفت که مجموعه‌ای از کشورها به‌شمول پاکستان در آوردن صلح پایدار در افغانستان تاثیرگذار هستند اما صحبت رییس جمهور مبنی بر این‌که پاکستان تعیین کننده اصلی طالبان است، آدرس دادن غلط به افکار عمومی است. به گفته‌ی او واقعیت‌های میدانی نشان می‌دهد که طالبان علاوه بر پاکستان توانسته ارتباطات وسیع و محکمی را در سطح منطقه و قدرت‌های جهانی تامین کند.
با وجود تلاش‌ها و فراخوان دولت افغانستان برای برقراری صلح با طالبان و پایان جنگ، برخی از کارشناسان به این باور هستند که در کنار متقاعد کردن طالبان برای پیوستن به روند صلح، متقاعد کردن کشورهایی که طالبان را حمایت‌های سیاسی، نظامی و مالی می‌کنند نیز بسیار مهم است. به باور این کارشناسان اگر مقداری تغییر در سیاست‌های خارجی آقای غنی و حکومت او نیاید، با رویکرد سه سال گذشته نمی‌توان شاهد تحقق صلح عادلانه در افغانستان بود.