پس از ماه‌ها تنش و تیرگی روابط میان افغانستان و پاکستان، به تازگی محمد اشرف غنی رییس جمهور افغانستان و نواز شریف نخست وزیر پاکستان در حاشیه نشست شانگهای باهم دیدار و در مورد روابط دو کشور، وضعیت منطقه و مبارزه با تروریسم گفت‌وگو کرده‌اند.
در عین حال، آقای غنی از پاکستان خواسته است که گروه‌هایی که به پروسه صلح نمی‌پیوندند، زیر فشار قرار گیرند. همزمان با این، شی جین‌پینگ رییس جمهور چین در دیدار با محمد اشرف غنی در حاشیه نشست شانگهای، گفته که پکن آماده است تا نشستی را میان افغانستان، پاکستان و چین راه‌اندازی کند.
این دیدارها پس از آن صورت می‌گیرد که افغانستان به تازگی نشستی را در کابل پیرامون صلح و همکاری‌های امنیتی راه‌اندازی کرده است. در نخستین نشست “روند کابل” که به تاریخ 16 جوزای 1396 با حضور 27 کشور و سازمان‌های بین‌المللی برگزار شد، اشتراک‌کنندگان از گروه‌های مسلح خواستند که آتش‌بس نمایند و گفت‌وگوهای صلح با حکومت افغانستان را آغاز کنند.
در اعلامیه پایانی این نشست آمده است که مبازره با تروریزم و ایجاد صلح در افغانستان و منطقه تنها از طریق همکاری‌های صادقانه دولت با دولت و میکانیزم‌های منطقه‌یی امکان پذیر است.
این تلاش‌ها پس از آن صورت می‌گیرد که افغانستان پیش از این تجربه‌ی چندین نشست صلح و امنیت در این کشور را داشته است. چهار دور گفت‌وگوهای چهارجانبه صلح میان دولت افغانستان و طالبان با حضور کشورهایی امریکا، چین و پاکستان بی‌نتیجه پایان یافت. پس از آن نشستی در مسکو درباره صلح و امینت افغانستان برگزار شد.
با وجود برگزاری این نشست‌ها اما آن‌چه پایان نیافته، جنگ در افغانستان است. این کشور در دو هفته‌ی گذشته روزهای دشواری را پشت سر گذاشته است. چندین رویداد خونین در کابل بیش از 150 کشته و 400 زخمی برجای گذاشت درحالی که افغانستان چند روز پس از این رویدادها، میزبان روند کابل بود.
روند کابل
محمد اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان در مراسم آغازین نشست روند کابل اعلام کرد که این گردهمایی به منظور همبستگی در برابر ترور و وحشت می‌باشد تا به صلح عادلانه بیانجامد. او در این نشست خطاب به طالبان گفت که برای آخرین بار از آنان می‌خواهد تا به روند صلح بپیوندند و اگر شورشیان آماده نباشند، افغانستان نمی‌تواند صلح کند.
شاه حسین مرتضوی، سرپرست دفتر سخنگوی رییس جمهور افغانستان به خبرنامه گفت که کابل در این نشست ظرفیت و توانمندی خود را برای مدیریت گفت‌وگوهای صلح با محوریت این کشور نشان داده است.
به گفته‌ی او افغانستان آسیب‌های تروریزم برای کابل و منطقه را به همگان یادآوری کرده و انتظار دارد خطری که این کشور را تهدید می‌کند، از سوی همسایه‌های افغانستان درک شود.
در همین حال شماری از کارشناسان نیز روند کابل را یک گام مثبت در راستای محوری‌سازی نقش حکومت افغانستان در گفت‌وگوهای صلح می‌دانند.
دکتر اورزلا اشرف، رییس واحد تحقیقات و ارزیابی افغانستان به خبرنامه گفت که آشکار شدن علایق صلح خواهانه بازیگران زیاد در این کنفرانس، کمترین پیامد آن بوده است. او در عین حال تصریح کرد که “اشتراک بیش از 26 نماینده نشان دهنده این است که لااقل نهادهای مختلفی که تحت نام مختلف برای ثبات و امنیت و صلح در افغانستان یاد می‌شود، علاقمندی‌هایی یا تعهدی را از خود نشان دادند که نقش حکومت در تمام این پروسه را به رسمت بشناسند.”
او حضور نماینده پاکستان در نشست روند کابل را یک امر مثبت خواند و گفت که “حضور نماینده پاکستان به عنوان یک شنونده خود نشان می‌دهد که از لحاظ سیاسی راه دیگری وجود ندارد.”
نشست سه جانبه
پس از برگزاری نخستین نشست روند کابل، به تازگی چین اعلام کرده است که زمینه نشست افغانستان و پاکستان را فراهم و برای از بین بردن تنش میان کابل و اسلام‌آباد میانجی‌گری خواهد نمود. همچنان در دیدار رییس جمهور افغانستان و پاکستان در مورد برگزاری نشست سه جانبه میان افغانستان، پاکستان و چین توافق شده است.
.jpg)
در ماه‌های اخیر روابط افغانستان و پاکستان تیره بوده است. افغانستان در محافل داخلی و بیرونی آشکارا پاکستان را به حمایت از تروریزم متهم کرده و گفته که این کشور برای تروریستانی که در مقابل افغانستان می‌جنگند، پناهگاه داده است؛ ادعایی که همواره از سوی پاکستان رد شده است.
هرچند هنور روشن نیست که این نشست چه زمانی و در کجا برگزار می‌شود، اما افغانستان از پیشنهاد چین استقبال کرده و می‌گوید به تمام تلاش‌هایی که منتج به اعتمادسازی و اقدامات عملی گردد، به دیده نیک می‌نگرد و امیدوار است این نشست نتیجه مثبتی را در پی داشته است.
پیش از این افغانستان بارها پاکستان را متهم کرده است که در آوردن صلح به افغانستان صادق نیست. اما این چرخ یک باره افغانستان به سمت پاکستان خود سوال برانگیز عنوان شده است.
سرپرست دفتر سخنگوی رییس جمهور افغانستان اما در این باره گفت که پیام افغانستان این است که همه کشورها خطر را درک کنند، باهم با این پدیده مبارزه نمایند و هیچ کشوری از تروریزم استفاده ابزاری نکند. او تاکید کرد که “کاری که ما می‌کنیم این است که علیه تروریستان صادقانه مبارزه می‌کنیم. تروریزم را در آغوش نمی‌گیریم، از تروریزم استفاده ابرازی نمی‌کنیم و انتظار داریم که کشورهای دیگر هم مانند افغانستان با تروریزم برخورد کنند.”
نقش چین
چین یکی از کشورهای بزرگ اقتصادی جهان و منطقه است. این کشور در افغانستان در بخش اقتصاد سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داده و سال گذشته میان افغانستان و چین شش سند همکاری در جریان سفر عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان امضا شد.
آقای عبدالله در جریان سفرش به چین همچنان از این کشور خواسته بود تا پاکستان را بیشتر از گذشته به صلح افغانستان تشویق کند.
چین علاوه بر این‌که در نشست‌های مختلف که برای کمک به صلح افغانستان برگزار شده، حضور یافته اکنون گام تازه‌یی را برای زودن تنش میان افغانستان و پاکستان برداشته است.
چین با افغانستان و پاکستان روابط بزرگ اقتصادی دارد و یکی از کشورهای تاثیرگذار به شمار می‌رود. با آنهم بسیاری‌ها بر این باورند که چین در مقام انتخاب، ترجیح می‌دهد در بخش اقتصاد پاکستان را انتخاب کند زیرا در آن کشور بازار اقتصادی بیشتری دارد.
افغانستان اما انتظار دارد چین بتواند منطقه را کمک کند تا از وضعیتی موجود گذار کرده و به فضای مملو از اعتماد، صلح و ثبات عبور کند.
اما اروزلا اشرف دلیل تمایل چین برای میانجی‌گری میان افغانستان و پاکستان و همچنان روند صلح افغانستان را جدا از مسایل اقتصادی، در وجود هراس‌افگنانی می‌داند که چین را نیز تهدید می‌نماید.
او می‌گوید نمی‌توان توقع داشت که چین در مقابل پاکستان جانب کابل را بگیرد. به گفته‌ی خانم اشرف ” اما این‌که چین علاقمند شده که میانجی‌گری بکند، من در دلیل آن‌را در یک جانب دیگر مسأله می‌بینم و آن نقش نیروها و شبکه‌های تروریستی است که در غرب چین فعالیت دارند و یک تهدید برای امنیت و ثبات چین استند.”
چین از غرب حدود 76 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد. دو کشور در سال 1955 رسماً روابط دیپلوماتیک شان را برقرار کردند. پس از آن‌که طالبان بر افغانستان مسلط شدند، چین حکومت طالبان را به رسمیت نشناخت اما گزارش‌هایی وجود دارد که از طریق پاکستان با طالبان روابط غیرمستقیم داشت.
از سوی هم مسلمانان اویغور در ولایت شین‌جیانگ در شمال غرب چین سال‌هاست در تقابل با حکومت چین قرار دارند و این گروه احساس می‌کند که به‌صورت فزاینده از سوی حکومت چین زیر فشار می‌باشد. در چند سال گذشته اقدامات پکن باعث شده بسیاری از اویغورها به افراط‌گرایی و شورشی‌گری رو آورند تا آن‌جا که مسأله اویغورها به‌صورت عموم به‌عنوان یک مشکل امنیتی داخلی چین گفته می‌شود.
گزارش‌هایی وجود دارد که جنگجویان اویغور در کنار طالبان و القاعده در افغانستان می‌جنگند. بسیاری از جنگجویان اویغور زیر نام گروهی موسوم به “جنبش اسلامی ترکستان شرقی” فعالیت دارند. در کنار این، در اوایل سال 2017 میلادی داعش تهدید کرد در چین حمام خون به راه خواهد انداخت.
این گروه با نشر ویدیویی که تعدادی از اویغورهای جدایی طلب چین را در حال آموزش نشان می‌داد، ادعا کرد که برخی از اویغورهای جدایی طلب افراطی اعضای آن است.
این درحالی است که داعش طی دو سال اخیر در افغانستان عملاً تبدیل به یک تهدید استراتژیک امنیت ملی این کشور شده و چندین حمله خونین انتحاری و انفجاری را در کابل پایتخت راه‌اندازی کرده است.
اکنون و با وجود آن‌که 20 گروه تروریستی در افغانستان می‌جنگند، به نظر می‌رسد چین به این نتیجه رسیده تا منابع و ریشه تروریزم را در منطقه و مخصوصاً افغانستان از بین ببرد.
خانم اشرف در این مورد می‌افزاید که “چین متوجه این شده است که اگر منابع و ریشه تروریزم را در منطقه و مخصوصاً که حالا این‌ها در افغانستان فعالیت می‌کنند، از بین نبرد، از لحاظ سیاسی در خطر افتاده است. چون تهدید تروریزم یک مسأله مهم برای چین شده است. یک اندازه خوش‌بینی محاسبه شده وجود دارد که این میانجی‌گری بتواند یک نتیجه‌یی بدهد.”
با وجود اقدام چین برای بازنمودن گفت‌وگوهای صلح میان افغانستان و پاکستان، کابل پیش از این تجربه شرکت در نشست‌هایی در رابطه به صلح را که در آن پاکستان و چین حضور داشته، دارد؛ نشست گفت‌وگوهای چهارجانبه صلح دولت افغانستان با طالبان با حضور چین، امریکا، پاکستان و افغانستان پس از چهار دور به نتیجه نرسید. در آخرین مورد پیش از روند کابل، افغانستان در نشست شش جانبه در مسکو با اعلام پیش‌شرط حضور یافت. اما همه این نشست ها نشان داده که پاکستان در حوزه صلح افغانستان دارای نگاه‌های تاکتیکی است. به این جهت، به باور بسیاری از آگاهان نشست سه جانبه با ابتکار پکن نیز راه به جایی نخواهد برد.
افزودن دیدگاه