توقف انتقالات دهلیز هوایی کابل-دهلی؛ از شکایت اتاق تجارت تا امیدواری ریاست جمهوری

مقام‌ها در اتاق تجارت و صنایع افغانستان ‌از توقف انتقال میوه‌های تازه از طریق دهلیز تازه‌تاسیس هواپیمایی افغانستان و هند خبر می‌دهند. آنان تاکید دارند که مقداری از میوه‌های که از دو هفته به این‌سو از سوی بازرگانان افغان آماده انتقال گردیده، با خطر فاسد شدن روبرو بوده و اقدامی در راستای انتقال آن به هند صورت نگرفته است.

آذرخش حافظی، رییس روابط بین‌المللی اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت که “قرار بود که در دوهفته گذشته میوه‌های تازه بازرگانان افغان از میدان‌های هوایی قندهار، هرات و کابل به هند انتقال داده شود، اما حالا دو هفته از وقت انتقال آن می‌گذرد و هنوز هیچ پروازی صورت نگرفته است. بازرگان ما از دو هفته پیش میوه‌های تازه‌شان‌را در نزدیکی این میدان‌های هوایی انتقال داده‌اند و این میوه‌ها در حال خراب شدن است.”

از سوی هم برخی از بازرگانان افغان نگرانی شان را نسبت به خطر فاسد شدن میوه‌های تازه‌شان ابراز کرده و گفته اند که آنان بر اساس برنامه که حکومت افغانستان برای انتقال این میوه‌ها به هند اعلام کرده بود، محصولات زراعتی‌شان را در نزدیکی برخی از فرودگاه‌ها انتقال داده و با وجود گرمای موجود، محصولات شان در حالت بلاتکلیفی به سر می‌برد.

یوسف دوران، یکی از این بازرگان که مقدار زیادی از زردآلو را خریداری کرده و برای انتقال به هند در نزدیکی فرودگاه کابل انتقال داده در صفحه تویترش با اعتراض نوشته که “زردآلوی تازه و بسته‌بندی شده آماده انتقال به هند است، اما هیچ نشان از دهلیز هوایی برای انتقال آن وجود ندارد. کی مسوولیت خساره این 15‌تُن زردالو را به عهده می‌گیرد.”

Fresh apricot packed &ready for dispatch to India. No sign of aircraft for d next 5 days. Who will bear d 15 MTs of loss now? @ashrafghani pic.twitter.com/81d7dOg9Yt

— Yousuf Dawran (@ydawran) July 20, 2017

طرح سیاسی

برخی از مسوولان در نهادهای بازرگانی افغانستان تاکید می‌کنند که طرح دهلیز هوایی افغانستان-هند بیشتر از آن که عملی باشد طرح سیاسی بوده است. آنان می‌گویند که انتقالات میوه‌‌های تازه افغانستان به هند از طریق دهلیز هوایی با مشکلات فنی جدی روبرو است.

برخی از مسوولان اتاق تجارت و صنایع این کشور، حکومت افغانستان را به عوام‌فریبی متهم می‌کنند و می‌گویند که ارگ ریاست جمهوری افغانستان آمادگی عملی برای تداوم این طرح ندارد.

آذرخش حافظی در زمره این افراد است. او که مسوول روابط بین المللی اتاق تجارت است گفت که “انتقالات از طریق دهلیز هوایی به هند با مشکلات جدی تخنیکی مواجه است. میدان‌های هوایی ما، آمادگی تخلیه و بارگیری میوه‌جات تازه و محصولات که مانند میوه در وقت کم خراب می‌شود، را ندارد. این خط هوایی به‌صورت سمبولیک آغاز شده، اما هنوز هیچ‌چیز به صورت عملی وجود ندارد، نه سیستم گمرکات هنوز درک دارد، نه ماشین‌های اسکن دارد که این بسته بندی‌ها را بررسی کند و نه ..”

اما ارگ ریاست جمهوری افغانستان با خوشبینی تمام این دهلیز را طرح جدید دانسته و آن را در راستای ایجاد تسهیلات بیشتر برای بازرگانان افغان می‌گوید. یکی از سخنگویان رییس جمهور افغانستان تاکید دارد که نهادهای مرتبط دولت افغانستان مکلف به ایجاد این تسهیلات برای انتقال میوه‌های تازه از طریق دهلیز هوایی به هند می‌باشد.
شاه‌حسین مرتضوی، سرپرست دفتر سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان به خبرنامه گفت که “هدف از ایجاد دهلیز هوایی افغانستان- هند این است که ما سهولت‌های ترانزیتی را برای بازرگانان افغانستان ایجاد کنیم و نگذاریم که بازرگانان ما متکی به یک کشور خاص باشد. ما انتظار داریم که مطابق برنامه که در نظر گرفته شده است از میدان‌های هوایی مزارشریف، قندهار، هرات و کابل انتقالات صورت بگیرد و نهادهای دولتی موظف است که تمام سهولت‌ها را در این قسمت فراهم کنند.”

کاهش صادرات میوه

نهادهای بازرگانی افغانستان می‌گویند که بازرگانان افغان به امید شروع فعالیت‌های دهلیزهای هوایی از افغانستان به هند، هنوز از راه زمینی ترانزیت قابل توجهی نداشته اند. بر اساس گفته‌های مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان تاکنون، تنها ۶۰ تُن میوه و سبزی به ارزش 5 میلیون دالر از طریق اولین پرواز به هند انتقال داده شده است. مقام‌های افغان در جریان بازگشایی این مسیر هواپیمایی به بازرگانان افغان وعده داد بودند که با فرا رسیدن حاصلات میوه، پروازها از این طریق افزایش خواهد یافت.

اما اکنون آذرخش حافظی، رییس روابط بین‌المللی اتاق تجارت و صنایع افغانستان می‌گوید که فصل حاصلات میوه در حال پایان است و بازرگانان افغان از این طریق، تنها 40 تا 60 تُن میوه صادر کرده اند. آقای حافظی تاکید کرد که “40 تا 60 تُن میوه فیصدی خیلی کمی است در حال که ما سال گذشته با شرایط دشواری که داشتیم، از طریق ترانزیت زمینی حدود 141هزار تن میوه تازه را به کشورهای مختلف صادرات داشتیم.”

دهلیزهوایی افغانستان-هند ماه جوزای سال جاری خورشیدی به‌گونه‌ی رسمی با حضور رییس جمهوری افغانستان، بازرگانان این کشور و مقام‌های هندی گشایش یافت. نخستین هواپیمای حامل کالاهای بازرگانی افغانستان در این ماه، کابل را به ‌سوی هند ترک کرد.

صدیق الله مجددی، مسوول پروژه دهلیزهای هوایی افغانستان-هند گفته بود که گسترش مبادلات بازرگانی میان افغانستان و هند و برچیدن موانع انتقال کالاهای بازرگانی افغانستان از جمله اهداف این مسیر جدید است.

من‌پریت وهورا، سفیر هند در این برنامه که در فرودگاه حامد کرزی برگزار شده بود گفته بود که هدف از تأسیس این دهلیز هوایی توسعه‌ی مناسبات اقتصادی و تجارتی بین دو کشور است. او تاکید کرده بود که اموال از این طریق بدون چالش و با کمترین زمان انتقال داده خواهد شد.

ناکامی دیگر

با گزارش‌های توقف انتقالات از طریق مسیر هوایی کابل-دهلی، برخی از بازرگانان افغان اراده حکومت افغانستان را در باره اجرای موفقانه و تداوم انتقال اموال بازرگانی از این مسیرهای ترانزیتی را زیر سوال می‌برند.

First cargo train from China arrives in N. Afghan port https://t.co/RBWM9W3BRZ pic.twitter.com/IXYuVO72Jg

— Container-News (@container_news) September 9, 2016

همزمان با این انتقادها، قطار ویژه افغانستان-چین که در ماه سنبله‌ی سال گذشته‌ی خورشدی به راه افتاده بود، بعد از اولین ماموریت خود، به دلیل مشکلات فنی متوقف شده و تا کنون انتقالات دیگری نداشته است.

مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان تاکید دارند که این راه ترانزیتی با چین نسبت به هر راه دیگر نزدیک‌تر و اقتصادی‌تر می‌باشد اما مشکلات تجاری در داخل افغانستان و مشکلات ترانزیتی در خاک ازبکستان سبب شده که بعد از اولین انتقالات که نزدیک به یک‌سال می‌شود، ترانزیت کالاها از این مسیر متوقف است.

صیام‌الدین پسرلی، سخنگوی اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفته بود که طرز العمل‌های موجود تجاری حکومت افغانستان سبب شده که کار انتقال اموال از این طریق به تعویق افتد.

آقای پسرلی تاکید کرده بود که “نبود طرز العمل تجاری از یک سو، نبود کد بین المللی از طرف افغانستان برای قطار حامل اموال تجارتی بازرگانان افغان از سوی دیگر سبب شده است که کار این قطار متوقف شود.”

مقام‌های اتاق تجارت افغانستان می‌گویند که مشکلات بارگیری در بندر حیرتان و موجودیت فساد در گمرکات از مشکلات دیگری می‌باشد که بازرگانان نتوانند اموال خود را به قیمت مناسب از بندر حیرتان تا مرکز و شهرهای دیگر افغانستان انتقال دهند.

اولین محموله کالاهای بازرگانان افغان از طریق راه آهن ویژه چین-افغانستان در ماه سنبله سال گذشته‌ی خورشیدی وارد شمال این کشور شود. مسیر این قطار از شهر هایمن ایالات سینکیانگ چین تا شهر مرزی حیرتان در شمال افغانستان طراحی شده بود.

این قطار با عبور از قزاقستان و ازبکستان، به راه آهن زون شمال افغانستان که حدود ۷۵ کیلومتر طول دارد، می‌رسید. راه آهن چین- افغانستان، اولین خط ویژه حمل و نقل کالا با هدف انتقال مستقیم اجناس بازرگانی چین به افغانستان و صادرات کالاهای افغانی به چین راه اندازی شده بود.

قرار بود که این راه آهن هر ماه دو بار، کانتینرهای حامل کالاهای تجاری تاجران افغان را به حجم ۴۵ فوت به وزن ۲۹ تن و ۴۰ فوت به وزن ۲۶ تن از ایستگاه شهر هایمن چین به بندرحیرتان افغانستان حمل‌ نماید.