افغانستان برای نخستین‌بار ریاست اتاق تجارت و صنایع سازمان همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای یا «اکو» را به عهده گرفته است.
در نشست کمیته بررسی اساس‌نامه جدید اتاق تجارت و صنایع اکو در تهران ایران، آذرخش حافظی، رییس بین‌المللی اتاق تجارت و صنایع افغانستان، به نمایندگی از این کشور برای یک سال(2018 تا 2019)، به‌عنوان رییس این اتاق انتخاب شد.
بر اساس تصمیم بیست و نهمین نشست هیأت مدیره اتاق تجارت و صنایع سازمان اکو، آقای حافظی به نمایندگی از افغانستان برای این مقام معرفی شده بود که در جلسه اخير، با حضور خليل ابراهيم، دبیرکل سازمان منطقه‌ای اکو و مقام‌های کشورهای عضو این سازمان، ریاست این اتاق به افغانستان واگذار شد.
در این نشست، معاونت اتاق تجارت و صنایع اکو به غلام حسين شافعي، رییس اتاق تجارت و صنايع، كشاورزي و معادن ايران داده شد. هیأت مدیره این اتاق که در برگیرنده رؤسای عمومى اتاق‌هاى تجارت و صنایع كشورهاى عضو است، عالي‌ترين مرجع تصميم‌گيرى‌هاى اقتصادى در سازمان اكو مي‌باشد.
از سویی هم، مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان ابراز امیدواری می‌کنند که با انتخاب آذرخش حافظی به عنوان رییس اتاق تجارت و صنایع سازمان منطقه‌ای اکو، این کشور می‌تواند برای حل و فصل و کاهش مشکلات اقتصادی و بازرگانی با کشورهای عضو اکو، به خصوص ایران و پاکستان، مؤثرتر عمل کند.
ایران، ترکیه و پاکستان از بنیان‌گذاران سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو(ECO) هستند و اتاق تجارت و صنایع، زیرمجموعه این سازمان است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1372 هجری شمسی(1993م)، چند عضو جدید به این سازمان پیوستند؛ افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان کشورهایی هستند که در این سال‌ها به سازمان اکو پیوسته‌اند.
حل منازعات بازرگانی
مقام‌های نهادهای بازرگانی افغانستان تأکید می‌کنند که قرار گرفتن افغانستان در رأس اتاق تجارت و صنایع سازمان اکو، فرصت خوبی است که این کشور می‌تواند از آن برای حل چالش‌های ترانزیتی و بازرگانی با کشورهای عضو این سازمان، استفاده کند.
صیام پسرلی، سخنگوی اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت: «این مقام می‌تواند نقش مهم و ارزنده‌ای را در رفع مشکلات ترانزیتی و تجاری و توسعه روابط افغانستان با کشور عضو سازمان اکو داشته باشد. افغانستان از سال 2004 به این‌سو عضویت اتاق تجارت و صنایع این سازمان را دارد، اما نخستین‌بار است که ما ریاست اتاق تجارت و صنایع این سازمان را داریم.»
مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان تأکید می‌کنند که پیش از این صدای آنان در این سازمان کم‌تر شنیده می‌شد، اما حالا می‌توانند صدای خود را رساتر کنند.
این مقام‌ها تأکید دارند که افغانستان در حال حاضر با کشورهای همسایه مشخصا با کشورهای عضو سازمان اکو، با مشکلات جدی تجاری و ترانزیتی مواجه است. به گفته سخنگوی اتاق تجارت و صنایع افغانستان: «ما در حال حاضر مشکلات ترانزیتی و تجاری زیادی با پاکستان داریم. امیدواریم که در مذاکرات سازمان اکو، افغانستان بتواند این چالش‌ها را حل کند».
پسرلی خاطرنشان کرد: «با وجود این‌که ریاست اتاق تجارت و صنایع این سازمان دوره‌ای می‌باشد، اما برخی از کشورهایی هستند که این ظرفیت را ندارند که ریاست کنند و این مقام به کشورهای دیگر واگذار می‌شود. اما افغانستان نقش و تعهد خود را در این سازمان منطقه‌ای و در عمل در همکاری‌های منطقه‌ای ثابت کرده و در حال حاضر جایگاه ما مورد اعتماد منطقه قرار گرفته است».
به باور مقام‌های نهادهای بازرگانی افغانستان، اگرچند چالش‌های بازرگانی و ترانزیتی این کشور با همسایه‌های آن ریشه در مسایل سیاسی دارد، اما افغانستان می‌تواند با استفاده از این فرصت، در مذاکراتی که از سوی اتاق تجارت و صنایع سازمان اکو برگزار می‌شود، این چالش‌ها را با مقام‌های ارشد این کشورها در میان گذاشته و مسایل سیاسی را از مسایل اقتصادی جدا کند.
اتاق تجارت و صنایع افغانستان از سال 2004 عضویت اتاق تجارت و صنایع سازمان منطقه‌ای اکو را دارد و پیش از این آذرخش حافظی، رییس بخش بین‌المللی این اتاق، به‌عنوان معاون اتاق تجارت و صنایع سازمان اکو نیز فعالیت داشته است.
فرصت‌های کابل از حضور در سازمان‌های منطقه‌ای
افغانستان از سال ۱۹۹۳ عضو سازمان همکاری اقتصادی منطقه‌ای اکو است. از سوی دیگر، افغانستان در سال ۲۰۰۷ و در چهاردهمین اجلاس اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا(سارک) از عضو ناظر به عضو دایم این سازمان تبدیل شد. علاوه بر آن، این کشور در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان عضو ناظر سازمان همکاری‌های شانگهای نیز پذیرفته شد، اما افغانستان بیشترین بهره را از همکاری‌های مشترک اقتصادی با کشورهای آسیای مرکزی برده است.
اکو در سال ۱۹۶۲ توسط ایران، پاکستان و ترکیه ایجاد شد. در سال ۱۹۹۳ کشورهای افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز به این کشورها پیوستند. از اهداف اصلی این سازمان بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو و علاوه بر آن حذف تدریجی موانع تجاری در منطقه و توسعه منابع انسانی در میان اعضا این سازمان است. 10 کشور عضو اکو با حدود ۳۳۰ میلیون جمعیت، جزء کشورهایی به‌حساب می‌آیند که منابع مهم انرژی همانند نفت و گاز در این کشورها قرار دارد و رشد صنعت نیز در تعدادی از این کشورها قابل‌توجه است.
از سوی دیگر، اهداف سارک نیز بیشتر متمرکز به راهکاری اقتصادی و اجتماعی بوده و کشورهای عضو سارک نیز متعهد هستند در بخش کشاورزی و دام‌داری، آبیاری، مخابرات، اطلاعات، انرژی، محیط‌زیست، توسعه و زیرساخت‌ها، با کشورهای عضو همکاری کنند.
افغانستان در سال 2005 به عضويت برنامهي همكاريهاي اقتصادي منطقهاي آسياي مركزي(CAREC) در آمده است و تا پايان سال 2011، در چارچوب اين برنامه، 1.95 ميليارد دالر در 22 پروژه در بخشهاي حمل و نقل، تجارت و انرژي اين كشور سرمايهگذاري شده است. احداث خط لوله گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند(تاپی) و چندین پروژه انتقال انرژی در کنار پروژه‌های متعدد توسعه خط آهن، از جمله پروژه‌هایی است که در حال عملی شدن است.
با این وجود، برخی آگاهان بخش اقتصادی به این باور اند که عضویت افغانستان در سازمان‌های منطقه‌ای فرصت طلایی برای این کشور به حساب می‌رود، اما به دلیل نبود ظرفیت کافی و تعریف مناسبات افغانستان و کشورهای منطقه و این‌که منافع و فرصت‌های اقتصادی افغانستان چیست، تاکنون نتوانسته استفاده لازم را به خصوص از حضور در سازمان‌های اکو، سارک و شانگهای ببرد. به باور این آگاهان، با قرار گرفتن افغانستان در ریاست اتاق تجارت و صنایع اکو، این کشور می‌تواند استفاده مؤثرتری از عضویت در این سازمان ببرد.
کمک‌های بی‌سرانجام اکو برای افغانستان
بعد از سقوط گروه طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی، افغانستان تلاش کرده تا از فرصت‌هایی که اکو برای اعضایش فراهم کرده، استفاده کند، اما به دلیل نبود سیاست خارجی فعال و پویا در این سال‌ها نتوانسته از این فرصت‌ها استفاده لازم را ببرد.
در سال ۲۰۰۴ در نشست دوشنبه، اعضای اکو بودجه‌ای را برای بازسازی افغانستان به تصویب رساندند که بازسازی باغ‌وحش کابل با هزینه ۱.۳ میلیون دالر از این جمله بود؛ طرحی که تاکنون نتوانسته تغییری در چهره باغ وحش کابل ایجاد کند.
بر اساس گزارش مالی اکو، علاوه بر آن، اختصاص ۱۵۰ هزار دالر بودجه برای ساخت یک مکتب در ولایت بامیان و اختصاص بیش از یک میلیون دالر برای ساخت یک بیمارستان در ولایت فاریاب در شمال شرق افغانستان نیز از دیگر کمک‌های این سازمان بوده که تاکنون هر دو پروژه تطبیق نشده و سرنوشت آن مشخص نیست.
بر اساس این گزارش، ساخت یک ساختمان در وزارت توسعه روستاهای افغانستان نیز از کمک‌های دیگر اکو است که حدود ۶۰۰ هزار دالر به آن اختصاص یافته است.
در کنار این طرح‌ها، در ۱۳ سال گذشته فقط سه پروژه جدید همکاری‌های منطقه‌ای از سوی افغانستان به اکو پیشنهاد شده، پروژه‌هایی که بر روی کاغذ ماندند و به دلیل عدم پی‌گیری لازم برای تأمین بودجه مالی این طرح‌ها، از سوی اکو ارایه نشد.
بازسازی سدهای آبی کوچک، بازسازی مزرعه‌‌های تحقیقاتی کشاورزی و طرح چند پروژه کوچک دیگر توسط وزارت اقتصاد افغانستان به ارزش ۵ میلیون دالر، از جمله طرح‌های پیشنهادشده افغانستان به سازمان اکو بوده است.
افزودن دیدگاه