نویسنده: یاروسلاو تروفیمو
نشر شده در: وال استریت ژورنال
کابل – تقریباً هر روز، طالبان فیلمهایی از بازرسی یک مرکز ولسوالی افغانستان توسط شورشیان پیروز را منتشر میکنند. مناطقی که در جنگ از دست نیروهای دولتی خارج شده یا بدون جنگ تسلیم شدهاند.
برخی از این ولسوالیها بسیار دور از دسترس یا کم جمعیتتر از آنی هستند که دفاع از آنها تضمین شود زیرا ارتش افغانستان، که از پشتیبانی هوایی حیاتی ایالات متحده برخوردار است، در دفاع از مراکز عمده جمعیت کشور تمرکز دارد.
نیروهای امنیتی افغانستان که نزدیک به دو دهه توسط ایالات متحده و متحدان غربی آموزش دیده و مجهز شدهاند، تقریباً 260000 نفر هستند که باید از قدرت کافی برخوردار باشند تا از پس گرفتن قدرت توسط طالبان بلافاصله پس از خروج نظامی آمریکا که در حال اتمام است، جلوگیری کنند.
با این حال، پیروزیهای به ظاهر پایان ناپذیر در میدانهای جنگ طی هفتههای اخیر، تصور اجتنابناپذیری را در مورد تسلط یافتن طالبان ایجاد میکند. مقامات افغانستان هشدار میدهند، این تصوری است که اگر سریع تغییر نکند، به خودی خود تاثیرگذار خواهد بود.
در حال حاضر، چندین ولسوالی در نتیجه مذاکراتی تسلیم شدهاند که در آنها کارگزاران قدرت و فرماندهان نظامی شرکت کردهاند و میفهمند که اگر زودتر اقدام کنند، توافق بهتری خواهند داشت. در برخی مواقع، طالبان حتی به سربازان و پلیسهای افغان، که بسیاری از آنها ماههاست معاش نگرفتهاند، پول برای بازگشت به خانه دادهاند.
این حس فروپاشی روحیه با نبود یک استراتژی مشخص نظامی در کابل تشدید شده است. درست همین شنبه بود که رئیس جمهور اشرف غنی وزیر دفاع جدید، جنرال بسم الله خان، فرمانده باسابقه را به جای جانشین قبلیاش که چند ماهی در ابوظبی سلامتی خود را بازمییافت منصوب کرد. آقای غنی همچنین از رئیس ستاد جدید ارتش، جنرال ولی احمدزی و وزیر داخله جدید، جنرال عبدالستار میرزکوال، برای نظارت بر نیروهای پلیس نام برد.
آقای غنی که قرار است روز جمعه با رئیس جمهور بایدن در کاخ سفید دیدار کند، در مراسم معرفی وزرای جدید گفت: “ما تسلیم تروریستها نخواهیم شد. ما تسلیم برنامههای شوم نخواهیم شد. “
ترس از چنین تسلیمی در برابر طالبان در نشست هفته گذشته میان فعالان جوان افغان و مذاکره کننده ارشد صلح این کشور، عبدالله عبدالله، که او هم برای دیدار با آقای بایدن به واشنگتن سفر میکند، آشکار بود. یک زن از شرق ولایت غزنی تعریف کرد که چطور اخیرا در سفر به ولسوالی محل زندگی خود و در گذر از ایستهای بازرسی حکومت، فقط شاهد پاسگاههای متروکه و گشتهای طالبان در راه بازگشت بودهاست. داکتر عبدالله، که اتحاد وی نیمی از حکومت افغانستان را تحت توافق تقسیم قدرت با آقای غنی تشکیل میدهد، با سوالاتی درمورد وجود توافق نامه مخفی برای واگذاری یک به یک ولسوالیها به طالبان مواجه شد.
داکتر عبدالله پس از جلسه طی یک مصاحبه گفت: “من به طور قطع، با اطمینان 1000٪ گفتم که نه، چنین برنامهای وجود ندارد، اما این واقعیت که مردم اینطور فکر میکنند، حود به خود چنین تصویری به شما میدهد. شاید همین مسئله در ذهن آن سربازانی باشد که از کشور دفاع میکنند. و همین با خود پیامدها و عواقبی دارد. “
فضل فضلی، رییس اداره امور ریاست جمهوری آقای غنی، گفت که پیشبینی میکند حمله طالبان در هفتههای آتی حتی در هنگام پیگیری گفتگوهای صلح با حمایت مالی ایالات متحده در دوحه، قطر، تشدید شود. وی گفت: با توجه به اینکه مدارس پاکستان در آستانه تعطیلات هستند و با در نظرداشتِ ارسال موج تازه نیروهای به کار گرفتهشده به طالبان، جون تا سپتامبر مرگبارترین ماهها هستند.
آقای فضلی گفت: “ما انتظار نداریم كه در پنج یا شش ماه آینده در دوحه یا هر جای دیگری مذاكره اساسی برای صلح داشته باشیم. هم پاکستان و هم طالبان میخواهند ابتدا [نیروهای امنیتی افغانستان] را محک بزنند و برخی مناطق را تحت کنترل خود دربیاورند – مناطق پرجمعیتتر به اضافه مراکز ولایات. ما باید از خود دفاع كنیم، ممكن است در برخی مناطق کنترل را از دست بدهیم، اما این چیزی است که كاملا توسط حکومت افغانستان مدیریت میشود. “
حکومت هفته گذشته اعلام کرد كه بزرگان و سیاستمداران محلی را كه میکوشند در ایجاد یک توافقنامه تسلیم بین طالبان و نیروهای امنیتی واسطه باشند، دستگیر خواهد كرد. با این حال، به نظر میرسد چنین هشدارهایی تأثیر چندانی در واقعیت ندارند. در شمال ولایت تخار، جایی که هفت منطقه از 16 ولسوالی طی روزهای اخیر به دست طالبان افتاد، بزرگان محلی روز جمعه واسطه تسلیم ولسوالی بهارک بودند.
صلاح الدین برهانی، عضو شورای ولایتی تخار گفت، هرچند طالبان مدیر امنیت ملی این ولسوالی را اعدام كردند، اما به 78 سرباز اجازه دادند که در صورت تسلیم اسلحه خود، آنجا را ترك كنند. ویدئویی که توسط طالبان منتشر شد، تسلیمِ چندین دستگاه هاموی آمریکایی، دهها قبضه تفنگ تهاجمی و سه مسلسل سنگین را که از آمریکا تهیه شده بود، نشان میداد. در مناطق دیگر افغانستان که طی روزهای اخیر تصرف شدهاند، سلاحهای تسلیم شده شامل خمپاره و حداقل یک هویتزر بوده است. در مجموع، از اوایل ماه می، تقریباً یک دهم از 387 منطقه افغانستان به دست طالبان افتادهاست.
آقای برهانی گفت: “چطور ممکن است حکومتی که قادر به حمایت از سربازان خود نیست و اجازه میدهد یک ولسوالی به دست طالبان بیفتد، بزرگان ساکن در آنجا را دستگیر کند؟ سربازان در بهارک به مدت سه روز جنگیدند و درست وقتی که با کمبود مهمات مواجه شدند و فهمیدند که هیچ کمکی در راه نیست، تسلیم شدند. اگر حکومت نتواند به صورت هوایی یا زمینی از نیروهای خود پشتیبانی كند، بقیه سربازان این را میبینند و همین روحیه آنها را در هم میشکند: آنها درک میکنند كه اگر پشتیبان نداشته باشند، نتیجه جنگ آنها مرگ خواهد بود.”
هفته گذشته در شمال ولایت فاریاب، حدود 24 نفر از نیروهای کماندوی به خوبی آموزش دیده افغانستان در دام طالبان کشته شدند، رویدادی که شوک بزرگی را به کشور وارد کرد. از یکشنبه شب، طالبان در آستانه ورود به مرکز ولایت، میمنه بودند. رحمتالله ترکستانی، رئیس یک انجمن فعالان سیاسی در میمنه، گفت: “اوضاع وخیم است. بدیهی است که حکومت بدون حمایت آمریکا و ناتو قادر به جنگ نیست.”
حکومت افغانستان برخی از ولسوالیهای از دست رفته را بازپس گرفته است. و در این مرحله از جنگ، طالبان اغلب تلاشی برای حفظ طولانی مدت این پایگاهها نمیکنند. تمیم عاصی معاون وزیر دفاع سابق افغانستان که ریاست انستیتوی مطالعات جنگ و صلح در کابل را بر عهده دارد گفت: “طالبان در حال غلبه بر ولسوالیها هستند، ساختمانها را منفجر میکنند و برخی را اسیر میکنند، اما برای حکمرانی آنجا نیستند. برای آنها این روند بیش از آنکه حفظ جغرافیا باشد، یک مسله افکار عمومی است. “
آقای فضلی گفت، تا جایی که به حکومت افغانستان مربوط میشود، موفقیت در پایان فصل جنگ جلوگیری از تسلط طالبان بر هر یک از 33 مراکز ولایات است. وی افزود، یک نقطه عطف، به اصطلاح “لحظه جلال آباد” خواهد بود: اشاره به حمله مجاهدین در سال 1989 به شهر شرقی افغانستان که در نهایت برای این شورشیان به یک شکست بزرگ منجر شد و ثابت کرد که نیروهای حکومت افغانستان حتی پس از خروج شوروی میتوانند دوام بیاورند.
رحمت الله نبیل، که تا سال 2015 ریاست امنیت ملی أفغانستان را بر عهده داشت گفت، سقوط حکومت رئیس جمهور منتصب شوروی، محمد نجیب الله (که این روزها عکسهایش در بیلبوردهای کابل دیده میشود) بعد از سه سال، به دلیل شکست نظامی نبود، بلکه این حکومت از درون شکست. وی هشدار داد که دولت فعلی افغانستان با مشكل مشابهی مواجه است.
آقای نبیل افزود: ” در حال حاضر، سیاستمداران تقسیم شدهاند. و به همین دلیل، ما در این هواپیمای نظامی توان حرکت خود را از دست میدهیم. طالبان برای گرفتن قدرت به طور مستقیم فشار وارد نخواهند کرد. آنها ابتدا تلاش خواهند کرد تا سقوط از درون را موجب شوند؛ کما اینکه آنها قبلاً در میان سیاستمداران ما دوستانی پیدا کردهاند. آنها در حال نزدیک شدن به همه هستند. “
افزودن دیدگاه