نویسنده: دیوید روزا
نشر شده در: تسک اند پرپوز
از آنجایی که جنگ در افغانستان ادامه دارد و مطابق با گزارش‌ها رئیس جمهور دونالد ترامپ، توافق صلح آزمایشی با طالبان را تایید کرده‌است، چندین کارشناس سوالی را مرتبط با امنیت ملی مطرح کرده‌اند که سالهاست ذهن سیاستگذاران را درگیر کرده‌است: اگر ۱۳۰۰۰ نیروی آمریکایی باقی‌مانده در افغانستان، بروند، آیا این کشور سکوی پرتابی برای دومین حمله تروریستی در حد و اندازه‌های حادثه ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ خواهد بود؟
این پرسش در جلسه روز سه‌شنبه سنا مطرح شد، جلسه‌ای که در آن مقامات اسبق ارتش و وزارت امور خارجه ایالات متحده همگی اتفاق نظر داشتند که برای تضمین عدم رخ دادن حمله‌ای در مقیاس حادثه یازده سپتمبر، حضور گسترده‌ی نظامی در افغانستان ضرورتی ندارد. در عوض، این مقامات اظهار داشتند که ایالات متحده برای رفع هرگونه تهدید در خاک خود، می‌تواند روی دیپلماسی و ترکیب فعلی‌اش از دارایی‌های ضدتروریسم اتکا کند.
در یک جلسه سنا، حول محور هزینه‌ها و مزایای جنگ در افغانستان، داگلاس لوت، افسر بازنشسته ارتش، قائم مقام اسبق مشاور امنیت ملی و نماینده اسبق (و دائمی) ایالات متحده در ناتو، گفت: «صادقانه بگویم، من معتقدم که ما می‌توانیم فعالیت‌های ضد تروریسم را بیرون از افغانستان نیز ادامه بدهیم.»
وی ادامه داد: «این بر خلاف توصیه‌های نظامی است که این کمیته خواهد شنید. اما ما در غالب نقاط جهان به شمول سومالی، ساحل در شمال آفریقا و تا حدی در سوریه، همین کار را می‌کنیم.»
لوت اظهار داشت: «ما توانایی فعالیت‌های ضد تروریسم را برای دستیابی به اشخاص مورد نظر داریم. بنابراین افغانستان هم تفاوتی با بقیه ندارد.»
در جلسه‌ای که به میزبانی کمیته فرعی امنیت داخلی و امور دولتی سنا در امور نظارت بر هزینه‌های سنا و مدیریت شرایط اضطراری برگزار شد، لوت با چندین کارشناس دیگر در توافق بود.
سناتورها در چهارچوب پاسخی به اسناد افغانستان (مطلبی از واشینگتن پست که فاش کرد مقامات دولتی سال‌ها می‌دانستند که این جنگ پیروزی ندارد اما در ظاهر از آن حمایت می‌کردند) در پی این بودند که از مقامات سابق بشنوند چه اشتباهی رخ داده، و اگر ایالات متحده افغانستان را ترک می‌کرد، چه روی می‌داد.
لوت شخصا با اسناد مخفی سابق که از سوی بازرسان دولت برای یک پروژه‌ی «آموزه‌های آموخته‌شده» در افغانستان گردآوری شده، به خوبی آشنا است. واشینگتن پست مجموعه منتشرشده اخیرش را با نقل قولی از لوت از سال ۲۰۱۵ آغاز کرد:
لوت گفت: «ما عاری از یک درک اساسی در مورد افغانستان بودیم – نمی‌دانستیم که چه کار می‌کنیم. قرار است اینجا چه کنیم؟ حتی مبهم‌ترین تصوری از آنچه در حال انجامش بودیم، نداشتیم!»
«اگر مردم آمریکا شدت و بزرگی این سوء عملکرد را می‌دانستند…. ۲۴۰۰ تن جان‌شان را از دست دادند. چه کسی می‌گوید که این بیهوده بود؟»
حمله در هر مکان
سناتور مایک لی (از یوتا) که عضوی از کمیته فرعی نیست اما در جلسه روز سه‌شنبه به عنوان میهمان حضور داشت، گفت: «مشکل این است که ما یک هدف واقعی و عینی پیش روی‌مان نداریم.کسانی هستند که در این شرایط می‌گویند “بله، اما ما نمی‌‌توانیم در حاصل حاضر این کشور را ترک کنیم زیرا در صورت انجام این کار فضایی خالی ایجاد خواهد شد و این فضای خالی مشکلات دیگری ایجاد خواهد کرد و باید منتظر یازده سپتمبر دیگری باشیم ” …. خوب شما در پاسخ به این حرف چه می‌گویید؟»
دنیل دیویس، دگروال بازنشسته ارتش و عضو ارشد بنیاد اولویت‌های دفاعی، گفت: «این یکی از مهلک‌ترین داستان‌هایی است که به گوش می‌رسد!» بنیاد اولویت‌های دفاعی، اتاق فکر ضد مداخله است که توسط میلیاردر محافظه‌کار چارلز کوک و سناتور رند پال از کنتاکی (که به عنوان رئیس کمیته فرعی نظارت بر هزینه‌ها، جلسه سه‌شنبه را رهبری کرد) در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شد.
دیویس قتل اسامه بن لادن، ابو بکر البغدادی، قاسم سلیمانی و قاسم الریمی را به عنوان شاهدی نام برد مبنی بر اینکه «ما به دلیل قدرت خارق‌العاده‌ای که برای برنامه‌ریزی داریم و هوش، نظارت و قدرت اکتشاف‌مان می‌توانیم هرگونه تهدید مستقیمی علیه ایالات متحده را هر جایی از جهان در نطفه خفه کنیم.»
مطابق با اظهارات لوت، ایالات متحده قادر خواهد بود که حملات را که لازم است، در افغانستان هدایت کند.
در عین حال، دیویس اینطور استدلال می‌کند که «وحشت بروز نوعی خلاء قدرت در اثر خروج آمریکا از افغانستان منطقی و بر اساس شواهد مستدل نیست زیرا مطابق با گزارشات سازمان ملل، همین حالا هم جنگ داخلی خونینی در جریان است که غیرنظامیان افغان را بیش از هر زمان دیگری در دهه گذشته به کام مرگ می‌کشاند.
دیویس با اشاره به حکومت افغانستان که باید همه مسئولیت ستیز با طالبان را بر عهده بگیرد، گفت: «منظورم این نیست که خروج ما مشکلی ایجاد نخواهد کرد. اما در صورتی که این کار را به صورت حرفه‌ای و منظم و در یک دوره کوتاه زمانی (مثلا ۱۲ ماه) انجام بدهیم، می‌توانیم بگوییم که کم کم مسئولیت بر عهده خودتان خواهد بود.»
در این جلسه سناتور پل، از ریچارد بروشر، معاون اسبق وزیر امور خارجه در امور جنوب و مرکز آسیا خواست که نظر خود را در مورد مساله رخ دادن دوباره‌ی حادثه یازده سپتمبر اعلام کند.
بروشر پاسخ داد: «ما تروریسم را به عنوان انسان‌هایی تعریف می‌کنیم که به ویژه در مخالفت با حکومتی که قانونی است، بمب‌گذاری می‌کنند و افراد غیرنظامی را به قتل می‌رسانند. اگر هدف این است که از رخ دادن حمله‌ای در کشورمان پیشگیری کنیم، پس باید با هوش، دارایی‌هایی که در اختیار داریم، دیپلماسی که به کار خواهیم بست، تلاش برای کمک به دولت‌ها جهت کسب ثبات در مناطق عاری از کنترول، این هدف را به انجام برسانیم. و البته در این مسیر باید بی‌اندازه هوشیار باشیم.»
بروشر توضیح داد، بیشتر محاربان طالب در فاصله‌ی ۳۰ تا ۵۰ کیلومتری از روستاهای محل زندگی‌شان می‌جنگند.
وی ادامه داد: «آنها مردم محلی هستند که برای محافظت از روستاهایشان می‌جنگند. آنها برای اعمال امنیت، عدالت و گذران زندگی می‌جنگند نه برای اینکه برنامه حمله‌ی دیگری علیه ایالات متحده ترتیب بدهند.»
دیپلماسی بر هر چیزی ارجح است
با این حال، لوت و بروشر اظهار داشتند که ایالات متحده برای مبارزاتش علیه تروریسم، هم در افغانستان و هم در گوشه گوشه‌ی جهان، باید دیپلماسی را ارجح بر هر چیزی بداند.
بروشر در بیانیه‌ی خود نوشت: «قطعا جنگ برای “حذف تروریست‌ها و همه کسانی که آنها را حمایت می‌کنند ” هرگز توسط ابزارهای نظامی به سرانجام مطلوبی نخواهد رسید. بلکه این دولت‌های شایسته در سراسر جهان هستند که می‌توانند گامی مثبت به نفع مردم خود بردارند. و این کار مستلزم دیپلماسی بیشتر است، نه مداخله‌ی بیشتر.»
لوت اظهار داشت که در حال حاضر، دیپلماسی توسط این حقیقت که وزارت امور خارجه ممکن است منابع مورد نیاز در افغانستان را نداشته باشد، مختل شده‌است. دولت ترامپ، هنوز یک جایگزین دائمی برای سفیر سابق خود جان باس که در ماه جنووری افغانستان را ترک کرد، انتخاب نکرده‌است.
لوت هشدار داد ترک افغانستان باید یک فرایند تدریجی باشد، تا حدی به این دلیل که ماهیت شکننده انسجام طالبان در صورت آتش‌بس ممکن است به کل از هم پاشیده شود. اوایل همین ماه، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه فرمان داد که قبل از امضای توافقنامه صلح آمریکا، طالبان باید اثبات کنند که از آتش‌بس پیروی خواهند کرد.
لوت گفت: «نگرانی آنها این است که جنگوجویان‌شان به خانه خواهند رفت و بازنخواهند گشت. این اتفاق خبر خوبی برای ماست اما به مذاق رهبران سیاسی طالبان چندان خوش نمی‌آید. و مشکل همین است. آنها آتش‌بس را به عنوان تهدیدی بالقوه برای اتحادشان می‌بینند، و به آن تن نخواهند داد.»
لوت ادامه داد، بنابراین، راه‌حل برگزیده باید گام‌های تدریجی را به سوی یک نتیجه‌ی سیاسی جامع شامل شود، راه‌حلی که نخبگان افغان را ملزم به اصلاح شیوه‌ی حکومتی‌شان کند. این راه‌حل همچنین باید سازش با طالبان، و حمایت همسایگان نزدیک افغانستان یعنی ایران و پاکستان و همین‌طور بازیکنان منطقه‌ای به شمول روسیه، چین، هند و کشورهای حوزه خلیج فارس را ایجاب کند.
لوت همچنین توصیه کرد که برای کاستن فساد حکومت و افزایش مسئولیت‌پذیری آن، بهتر است حمایت‌های اقتصادی مشروط در افغانستان صورت بگیرد. وی هشدار داد، عقب‌نشینی از افغانستان بدون این موارد و توافق‌نامه‌هایی از این دست، خطایی عظیم خواهد بود.
لوت در بیانیه خود اظهار داشت، «پیامد بالقوه‌ی این جنگ، بدتر از بن‌بستی ست که در حال حاضر برای مذاکرات رخ داده‌است. عقب‌نشینی بدون هماهنگی ایالات متحده، در غیاب یک فرایند سیاسی و دیپلماتیک که پیشتر قید کردم، احتمالا به یک جنگ داخلی، فروپاشی حکومت افغانستان و ایجاد زمینه‌ای غیرقابل مقاومت برای گسترش دسترسی تروریست‌های خارج از مرزهای این کشور منجر خواهد شد – شرایطی که افغانستان را در سالهای منتهی به حادثه‌ی یازده سپتمبر تعریف می‌کرد.»
افزودن دیدگاه