یک نفر از باشندگان چهارصدخانه ولسوالی میرامور ولایت دایکندی سیستم بیوگاز را برای خانه خود ایجاد کرده است.
سیستم بیوگاز که از فضولات حیوانات تولید می‌شود دومین نوع گاز میتان در جهان است که اکنون در نقاطی از کشور تولید و در موارد مختلف از آن استفاده می‌شود.
بیوگاز انرژی قابل تجدید بوده که با فرآیند تخمیر طبیعی مواد مانند لاشه حیوانات، علف هرز، فضولات انسانی و حیوانی ساخته می‌شود و منبع ارزشمند انرژی در نواحی روستایی می‌باشد.
بیوگاز در مخازن بزرگی که هاضم نام دارند تولید می‌شود. هاضم‌ها انواع زیادی دارد اما همه این هاضم‌ها در این مشترک‌اند که باید بی‌هوازی و یا بدون حضور اکسیژن کار کنند.
تولید بیوگاز در افغانستان
روستاهای افغانستان نیز به دلیل نگهداری مواشی و زمین‌های زراعتی منبع خوب تولید بیوگاز هستند.
حاجی ظاهر که در منطقه غوچک چهارصد خانه میرامور زندگی می‌کند سیستم تولید گاز را برای خود ایجاد کرده است.
او برای تولید بیوگاز از فضولات حیوانی استفاده کرد و 6 ماه است که از گاز آن در موارد مختلف در خانه خودش استفاده می‌کند.
محمدحسین میرزایی که ساخت این هاضم را برعهده داشته در صحبت به خبرنامه گفت: “برای ساخت هاضم بیوگاز در خانه حاجی ظاهر 82 هزار افغانی هزینه شده است و اکنون روزانه 4 کیلوگرام گاز تولید می‌شود.”
محمدعلی میرزایی که در این ولایت معروف به انجینیر عقیل است پروسه ساخت آن را بر عهده داشته است.
آقای میرزایی از ولایت بامیان است که مکتب را تا صنف 9 خوانده و در زمان جنگ مهاجر شده است. او پس از بازگشت به کشور در یک برنامه آموزشی تولید بیوگاز در آگست سال 2014 ساخت و بهره برداری بیوگاز را آموخته و در این سال‌ها با شرکت‌ها و موسسات مختلف چون آغاخان همکاری داشته است.
او برای ساخت سیستم بیوگاز خانه حاجی ظاهر، تونلی به طول 10 متر و عمق دو متر حفر کرده است که ابتدا فضولات حیوانی را با آب مخلوط کرده و در حفره ریخته و پس از 27 روز گاز تولید می‌شود.
این گاز از مجرای خروجی به نل آشپزخانه و اطاق‌ها وصل شده است.
برای خانه حاجی ظاهر از هاضم گنبد ثابت و از نوع جریان مستمر استفاده شده که در ابتدا یک تن فضولات حیوانی مخلوط با آب در هاضم ریخته شده و پس از آن هر روز مقدار یک کراچی فضولات به صورت مداوم اضافه می‌شود و از گاز تولید شده آن استفاده می‌شود.
آموزش تولید بیوگاز
یک نهاد آلمانی در سال‌های 2014 برای مردم بامیان دوره آموزش تولید بیوگاز را برگزار کرده که آقای میرزایی مربی گروه خود را به نام کریستوفر کلینر معرفی کرده و گفت که او خود متخصص فنی سیستم‌های گاز بوده و در این بخش 35 سال سابقه کار داشت است.
این نهاد آلمانی در همین سال حدود هشت مرکز تولید بیوگاز را در بامیان راه‌اندازی کرد که هر دستگاه ظرفیت تولید گاز مصرفی برای یک خانواده ده نفری را داشت.
آقای میرزایی پس از آموزش ساخت سیستم بیوگاز در ولایات چون لوگر، هرات، کابل، بامیان، دایکندی و تخار برای خانواده‌ها و یا شرکت‌های مختلف این سیستم را راه‌اندازی کرده است. او در این اواخر نیز یک هاضم به اندازه 30 متر در تخار ساخته است.
به گفته او”افغانستان از لحاظ منبع بیوگاز غنی است و می‌توان این سیستم را در نقاط متفاوت کشور راه‌اندازی کرد مشروط بر این که در این بخش سرمایه گزاری صورت گیرد.”
باکتری های موجود در مخلوط هاضم‌ها در هوای سرد فعالیت کمتری دارند به این سبب هر قدر دمای هوا گرم‌تر باشد فعالیت باکتری ها بیشتر و گاز نیز بیشتر تولید می‌شود.
باید یادآور شد که پس از تولید گاز فضولات جا مانده از تولید بیوگاز مانند کود حیوانی در مزارع و رشد گیاهان مفید بوده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیو گاز
در تولید بیوگاز “باکتری های بی‌هوازی” (باکتری هایی که در عدم حضور اکسیژن زندگی می‌کنند) نقش دارد.
هاضم‌ها به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند هاضم با گنبد ثابت، هاضم با گنبد شناور و هاضم بالن که گنبد ثابت از هاضم آن از زیر زمین آغاز می‌شود، فضولات حیوانی با آب مخلوط شده داخل مخزن تعادل ریخته شده و بیوگاز را تولید می‌کند. گاز پس از تولید در یک ساختمان خشتی که روی زمین قرار دارد جمع می‌شود.
در هاضم گنبد شناور همچنان این هاضم نیز از زیر زمین شروع می‌شود. یک گنبد فلزی بالای ماده مایع شناور است و همچنان که هاضم پر از گاز شود، گاز بالا می‌رود.
در نوع بالن، هاضم بیوگاز مانند یک کیسه بزرگ است که کف آن شامل مواد بوده و بالای آن گاز پر شده و بالن باد می‌کند.
برای استفاده از این سیستم دو راه وجود دارد. می‌توان این سیستم را به شکل هاضم‌های پر و خالی که به یک باره مواد به هاضم ریخته شده و یک باره از گاز تولید شده آن استفاده می‌شود و همچنان می‌توان از هاضم‌هایی با جریان مستمر استفاده کرد که هر روز مقداری مواد به هاضم ریخته شده و گاز آن نیز به صورت مدوام استفاده شود.
تمام هاضم‌های بیوگاز برای عملکرد مطلوب احتیاج به آب دارند.