وزارت تحصیلات عالی در حالی از مصوبه کمیسیون تدارکات ملی در باره پروژه تهیه 97 هزار دیپلوم خبر می دهد که بسیاری از فارغان دانشگاه ها و مراکز تحصیلات عالی نسبت به چالش های بر سر راه آن ها برای بدست آوردن اسناد فراغت شان، شاکی اند.
محمد حنیف فرزان، معاون سخنگوی این وزارت به خبرنامه گفت: “20 روز قبل کمیسیون تدارکات ملی پروژه تهیه و تدارک 97 هزار دیپلوم را برای وزارت تحصیلات عالی تایید کرد و از این پس این دیپلوم‌ها از سوی مطبعه صکوک که ما با آن قرارداد داریم با کیفیت بهتر، دیزان جدید و کد نمبرها با امنیت بیشتر چاپ خواهد شد.”
چاپخانه صکوک که یک چاپخانه دولتی است و تمام اسناد بهادار و معتبر دولتی را چاپ می کند. به این دلیل برای چاپ این اسناد هر دانشجو باید 1000 افغانی برای دیپلوم و 300 افغانی برای تراسکریپ خود بپردازد که به گفته مقامات پول آن به عواید دولت افزوده می‌شود.
این هزینه برای تمام دانشگاه‌های سراسر کشور معین می باشد.
این گفته در حالی از سوی معاون سخنگوی وزارت تحصیلات عالی بیان می‌شود که این وزارت، به تاریخ (2 اسد) سال جاری اعلام کرده بود که پس از این، ترانسکرپت نمرات فارغان دانشگاه‌ها را با گنجانیدن موارد امنیتی بیشتر از سوی مطبعه صکوک چاپ نموده و توزیع می نماید.
اما این در حالی است که عده‌یی از دانشجویان از دریافت اسناد تحصیلی خود با تاخیر زیاد شکایت دارند.
روند پرچالش اخذ اسناد تحصیلی
با این که هر سال هزاران دانشجو در رشته‌های متفاوت و از دانشگاه‌های مختلف فارغ می‌شوند ولی نمی‌توانند سند تحصیلی خود؛ دیپلوم و تراسکریپ‌شان را در مدت کوتاهی دریافت کنند.
میثم مولانا، نماینده اتحادیه دانشجویی بلخ در صحبت به خبرنامه گفت: “مشکل اصلی دانشجویان این است که همه نمی‌تواند در یک زمان پایان نامه‌های خود را دفاع کنند. حتی اگر آنان تمام امتحانات را تمام کنند ولی همه یک جا نمی‌توانند، مونوگراف خود را تکمیل کنند. به همین خاطر زمانی که عده‌یی با ختم کارهای تحصیلی مثل مونوگراف تصمیم به انجام کاری و یا درخواست به بورسیه تحصیلی می‌کنند به خاطر تاخیر در دریافت اسناد به مشکل برخورد می‌کنند.”
این دانشجویان نمی‌توانند پس از 2 ماه از تکمیل روند درسی خود ترانسکریپ و یا دیپلوم خود را بدست آورند.
معاون سخنگوی وزارت تحصیلات عالی در این زمینه تصریح کرد که: “ما نمی توانیم به دانشجویان تازه فارغ خیلی زود اسناد بدهیم زیرا فراغت این دانشجویان باید چندین مرحله را پشت بگذراند تا تایید شود که او یک دانشجو فارغ شده از لیسانس است. ابتدا باید نتایج و نمرات تکمیل شود و پایان‌نامه‌های خود را تکمیل کنند سپس کمیته مربوطه در دانشکده‌ها تصدیق تصدیق کنند و پس از همه این مراحل اسناد در اختیار وزارت قرار گرفته و تایید می‌شود که همه این روند حدود 3 ماه را در بر می‌گیرد.”
این در حالی است که تعدادی از فارغین در ولایات برای گرفتن اسناد تحصیلی خود از مراجعه مربوطه در ریاست وزارت تحصیلات عالی ولایات مجبور هستند که 4 تا 6 ماه منتظر بمانند تا به گفته مسئولین دانشگاه‌ها همه دانشجویان پایان نامه‌های خود را دفاع کرده و همه اسناد به صورت جمعی به مرکز فرستاده شده و تایید گردد.
دایتابیس سراسری برای اسناد تحصیلی
برای این که دانشجویان دوره لیسانس بتوانند اسناد خود را دریافت کنند باید ابتدا از سوی دانشگاه مورد تایید قرار گرفته و اسناد فرد جهت ادامه کار به وزارت تحصیلات عالی فرستاده شود که تایید از سوی این وزارت در 3 ساعت تکمیل می‌شود.
اما برای اسناد ماستری و یا لیسانس خارج از کشور و یا دانشگاه‌های خارجی در داخل افغانستان کمیسیونی وجود دارد که اسناد به آن تحویل داده می‌شود و کمیسیون پس از تصدیق دانشگاه و بررسی کمیسیون، مورد تایید وزارت قرار می‌گیرد که این روند به گفته مقامات وزارت تحصیلات عالی در مجموع 10 روز تا 2 هفته را در بر می گیرد.
این وزارت اکنون سعی دارد تا دیتابیس جامعی را راه‌اندازی کند که در دریافت اسناد تحصیلی برای دانشجویان سهولت بیشتری ایجاد شود.
معاون سخنگوی وزارت تحصیلات عالی در این مورد همچنان گفت: “طرح این دیتابیس ریخته شده و مشوره‌های لازم با بخش‌های تخنیکی و تکنالوژی صورت گرفته و با بخش‌های دیگر که در این راستا می‌تواند ما را کمک کند نیز صحبت شده است تا بتوانیم روشی را پیدا کنیم که یک دیتابس بزرگ در سطح کشور ساخته شود از این دیتابیس همه دانشجویان در سطح کشور و جهان به آن دسترسی داشته باشند.”
با این حال اما هنوز در زمینه ایجاد و عملی شدن این برنامه گام عملی برداشته نشده است. زیرا مسئولین وزارت تحصیلات عالی در حال گفتگو و مشوره با بخش‌های تخنیکی است و نظریات متفاوتی در این زمینه وجود دارد.
مشکلات طی مراحل اسناد تحصیلی
در سه سال اخیر برای طی مراحل اسناد دانشجویان بروکراسی زیادی حاکم بوده است. اما اخیرا وزارت تحصیلات عالی می گوید که با بازنگری قوانین و سیستم سعی کرده تا پیچیدگی این موضوع را رفع نماید.
معاون سخنگوی این وزارت یاد آور شد که”ما سعی می‌کنیم طی مراحل اسناد را سرعت بیشتری ببخشیم و با استفاده از تکنالوژی معلومتی که اکنون کار روی آن جریان دارد همه اسناد تحصیلی و دیگر موارد در ولایات انجام شود.”
به گفته مقامات وزارت تحصیلات عالی اکنون به جز تایید اسناد دیپلوم و تراسکریپ هیچ موضوعی برای انجام مراحل آن به وزارت تحصیلات اورده نمی‌شود و مشکلات آن در ریاست‌های وزارت تحصیلات علی در ولایات صورت می‌گیرد.
با همه این اقدامات، اما مراحل اجرایی برای ساده سازی روند صدور سندهای تحصیلی دانشجویان تا کنون انجام نشده و همچنان به عنوان یک چالش بزرگ در برابر دانش آموختگان مطرح می باشد. بسیاری از فارغان تحصیلات عالی خواهان ساده سازی بروکراسی موجود و تسریع روند طی مراحل این اسناد تحصیلی می باشند.