دومین کنفرانس بین‌المللی صلح افغانستان روز جمعه(18 عقرب) با شرکت نمایندگانی از بازیگران منطقه‌ای و جهانی و هم‌چنین کشورهای دوست افغانستان در مسکو برگزار شد.
این دومین نشستی است که بر محوریت صلح افغانستان به میزبانی روسیه برگزاری می‌گردد. کنفرانس صلح افغانستان در مسکو در سال ۲۰۱۷ بر اساس رایزنی شش‌جانبه روسیه، ایران، افغانستان، پاکستان، چین و هند تاسیس شد و نخستین دور آن در ماه ثور پارسال برگزار گردید که در آن معاونان وزیران خارجه و نمایندگان ارشد ۱۱ کشور علاقه‌مند به حل و فصل بحران افغانستان شرکت کرده بودند.
اما در نشست دوم، نمایندگان شورای عالی صلح افغانستان و گروه طالبان برای نخستین‌بار حضور یافتند. اگرچه تاکنون هیچ‌کدام از طرف‌ها تایید نکرده‌اند که آن‌ها نشست جداگانه دوجانبه هم برگزار کرده‌اند یا نه، اما واقعیت این است که نمایندگان هر دو طرف توانستند دور یک میز جمع شوند.
سرگی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه در سخنرانی کوتاهی که در آغاز نشست مسکو برای صلح افغانستان ایراد کرد، تاکید نمود که این کنفرانس به‌دنبال یافتن راه‌های حل بنیادی مساله صلح افغانستان در چارچوب روند سازش ملی در این کشور است.
او تصریح کرد که روسیه امیدوار است بازیگران منطقه‌ای و کشورهای دوست افغانستان که در این کنفرانس شرکت دارند، به طور همه‌جانبه به آغاز مذاکرات سیاسی بین گروه‌های افغان کمک کنند.
آقای لاوروف تاکید کرد: «ما می‌دانیم که در این مسیر موانع و ناراحتی‌های متقابل انباشته شده است و امیدواریم که هر سیاست‌مدار شرکت‌کننده بر اساس منافع ملت افغانستان و نه منافع کشور یا گروه خود اقدام کند. ما با دل‌سوزی عمیق به ملت افغانستان با قاطعیت و عزم جدی آماده‌ایم تا برای گشودن صفحه جدیدی در تاریخ افغانستان هرگونه کمک لازم را ارایه دهیم».
به گفته‌ی وزیر خارجه روسیه، افغانستان به یکی از مقاصد تروریستی تبدیل شده است؛ به شکلی که گروه‌های تروریستی در مرحله‌ی اول تلاش می‌کنند با تشکیل داعش در این کشور و حمایت خارجی، افغانستان را به پایگاهی برای حمله به سایر نقاط از جمله آسیای مرکزی تبدیل کنند.
وی تاکید کرد که هیچ‌کس نباید در مسأله افغانستان به بازی‌های ژیوپلیتیک فکر کند؛ چرا که در چنین صورتی، این کشور تبدیل به میدان رقابت قدرت‌ها می‌شود.
این نشست بعد از سخنان مقدماتی وزیر امورخارجه روسیه پشت درهای بسته برگزار شد.
موضع کشورهای منطقه
در نشست مسکو در مورد صلح افغانستان، علاوه بر نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان، نمایندگان کشورهای هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، چین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و ایالات متحده دعوت شده بودند. امریکا در سطح ناظر نماینده‌ای را از سفارت خود در مسکو به این کنفرانس اعزام کرده بود.
راویش کومار، سخنگوی وزارت خارجه هند گفته است که دهلی نو نمایندگان غیررسمی خود را در این نشست بر محوریت صلح افغانستان فرستاده است. عمار سینگه، سفیر هند در افغانستان و تی.سی.ای راقوان، سفیر پشین هند در پاکستان در نشست مسکو از هند نمایندگی می‌کردند.
آقای کومار تأکید کرده که «هند از تمام تلاش‌های صلح و آشتی در افغانستان که به حفظ اتحاد، انسجام، امنیت، ثبات و رفاه در این کشور کمک کند، حمایت می‌کند.»
تلاش‌های عملی هند برای مشارکت در این گفت‌وگوها بعد از سفر ماه گذشته‌ی ولادیمر پوتین به دهلی‌نو آغاز شد.
در ماه سپتامبر، طی دیدار محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، نارِندرا مودی گفت که هند به تلاش‌های دولت افغانستان نسبت به روند صلح و آشتی به محورِ یک افغانستان مستقل متعهد است.
ایران نیز نمایندگان خود را در این نشست به سطح معاون وزیر خارجه و سفیر فرستاده بود. رسول اسلامی، معاون وزیر امورخارجه ایران در امور آسیای غربی و مهدی سنایی، سفیر این کشور در روسیه، در نشست مسکو روی گفت‌وگوهای صلح افغانستان شرکت کرده بودند.
آقای اسلامی، نماینده ایران در این نشست گفت: «تلاش ما و کشورهای منطقه این است تا کمک کنند و با نظراتی که ارایه می‌دهند، مذاکرات موفق شود.»
نمایندگان پاکستان نیز در این نشست در سطح بلندی شرکت کرده و تأکید نموده که اسلام‌آباد به روند صلح افغانستان به یک دید مثبت می‌نگرد.
بر اساس بیانیه‌ای که توسط دفتر مطبوعاتی وزارت امورخارجه این کشور صادر شده، هیأت پاکستانی در این کنفرانس به رهبری محمد اعجاز، سکرتر افغانستان و غرب آسیا وزارت خارجه این وزارت شرکت کرده است.
هیات پاکستانی در این نشست اشاره کرده که عبارت روند صلح “به مالکیت و رهبری افغان‌ها”، چندین سال پیش توسط پاکستان ابداع شده، که امروز به عنوان یک اصل بین‌المللی در جهت دستیابی به صلح و مصالحه در افغانستان اتخاذ شده است.
مقامات پاکستانی خاطرنشان کرده‌اند که ذی‌دخلان برای کمک به ایجاد شرایط مطلوب برای یک روند صلح نتیجه‌محور در افغانستان یک مسوولیت مشترک دارند، زیرا راه‌حل نظامی برای مسأله افغانستان وجود ندارد.
خواست طالبان
خبرگزاری اینترفکس روسیه در مصاحبه‌ای که در پایان نشست مسکو با شیرمحمد عباس استانکزی، رییس هیات مذاکره‌کننده طالبان داشته، به نقل از او نوشته است که طالبان در حال حاضر برای مذاکره مستقیم با حکومت افغانستان آماده نیست.
محمد عباس استانکزی، عبدالسلام حنفی، شهاب‌الدین دلاور، ضیاءالرحمان مدنی و محمدسهیل شاهین از جمله کسانی بودند که به نمایندگی طالبان و از دفتر این گروه در قطر، در نشست مسکو حضور یافته بودند.
اما نمایندگان طالبان در این نشست بر خروج نیروهای خارجی از افغانستان تأکید کرده، می‌گویند، اگر زمان خروج نیروهای خارجی از افغانستان اعلام شود، حاضر به گفت‌وگو با حکومت افغانستان هستند.
عباس استانکزی، رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر و رییس هیأت پنج نفره طالبان، پس از نشست مسکو همراه با سایر اعضای این هیات، به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دادند.
سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر و عضو هیات پنج نفری طالبان به رسانه‌ها گفت که در این نشست موقف گروه طالبان شنیده شد و این گروه بر شرط اساسی‌شان، یعنی خروج نیروهای خارجی از افغانستان تأکید کرده‌اند؛ در غیر آن «جنگ ادامه خواهد یافت».
رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر نیز گفت: «پیش از همه چیز امریکایی‌ها باید تضمین بدهند از خروج و زمان‌بندی خروج‌شان از افغانستان، تا بعدا ما بتوانیم برخی موضوعات داخلی را از طریق گفتگو بحث کنیم».
نمایندگان طالبان در این نشست تأکید کردند که مشکلات افغانستان دو بعد داخلی و خارجی دارد؛ خارجی آن با خروج نیروهای خارجی و داخلی آن با تفاهم حل می‌شود.
عبدالسلام حنفی، معاون دفتر سیاسی طالبان در قطر هم تاکید کرد: «مشکلات اساسی موجودیت نیروهای خارجی است، اگر این مشکل حل شود؛ افغان‌ها از طریق تفاهم مشکلات‌شان را حل کرده می‌توانند.»
این هیأت پنج نفری طالبان پس از نشستی به رسانه‌های روسی گفته‌اند که گروه طالبان با روسیه در ارتباط می‌باشد، اما این ارتباط به این معنی نیست که مسکو طالبان را تجهیز نظامی می‌کند. این مقام ارشد طالبان همچنان دولت افغانستان را متهم به حمایت از گروه داعش کرد و جنگجویان طالبان را یک گروه واحد خواند.
امیدواری شورای صلح افغانستان
با این وجود، هیأت شورای عالی صلح افغانستان، برقراری صلح را نسبت به بیرون‌شدن نیروهای خارجی، مقدم‌تر می‌داند.
حاجی دین‌محمد، معاون شورای عالی صلح افغانستان و رییس هیأت این شورا در نشست مسکو گفت: «ما از سوی شورایی که برای صلح در افغانستان کار می‌کند، به این‌جا آمدیم. این نشست نیز برای صلح برگزار شده است، زمانی که صلح در افغانستان برقرار شود؛ دیگر نیازی برای حضور نیروهای خارجی در افغانستان نیست».
با این حال اعضای شورای عالی صلح افغانستان به نتایج این نشست امیدوارند و تأکید دارند که نمایندگان کشورهای اشتراک‌کننده در نشست روز جمعه، حمایت‌شان را از مذاکرات مستقیم صلح با طالبان ابراز کرده‌اند.
سید احسان طاهری، سخنگوی این شورا به خبرنامه گفت: «تمام کشورهای اشتراک‌کننده در این نشست، به‌خاطر آغاز مذاکرات مستقیم و رو در روی حکومت افغانستان با طالبان، افغانستان را کمک می‌کند. آنان در این نشست یک بار دیگر حمایت‌شان را تجدید کردند.»
آقای طاهری نشست مسکو را بزرگ‌ترین دست‌آورد برای تجدید حمایت کشورهای جهان از روند صلح افغانستان خواند و ابراز امیدواری کرد که به زودی تاریخ دقیق گفت‌وگوها روشن می‌شود.
طالبان نباید از نشست مسکو استفاده ابزاری کنند
هم‌زمان با برگزاری مذاکرات صلح، وزارت امورخارجه‌ی افغانستان هشدار داده که طالبان نباید از نشست مسکو استفاده‌ی ابزاری و تبلیغاتی کنند.
وزارت خارجه افغانستان در اعلامیه‌ای گفته است که چهارچوب نشست مسکو برخلاف نشست‌های پروسه‌ی کابل و تاشکند بوده و به همین دلیل، دولت افغانستان هیأتی به مسکو نفرستاده است.
حکومت افغانستان اعلام کرد که در این نشست نماینده‌ای نفرستاده و شورای عالی صلح یک نهاد مستقل است؛ این در حالی است که قیوم کوچی، سفیر پیشین افغانستان در مسکو در این نشست حضور داشته است. با این حال وزارت خارجه اعلام کرد که کوچی از کابل نمایندگی نمی‌کند.
مقام‌های وزارت امورخارجه‌ی افغانستان به‌خاطر نفرستادن نماینده رسمی از آدرس حکومت به نشست مسکو می‌گویند که کابل با مسکو روی چگونگی برگزاری این نشست از قبل تفاهم‌هایی داشته که ظاهرا از سوی روسیه مدنظر گرفته نشده است.
صبغت‌الله احمدی، سخنگوی وزارت خارجه افغانستان به خبرنامه گفت: «تفاهمی که میان کابل و مسکو صورت گرفته بود، چنین بود که این نشست راه را برای گفتگوهای مستقیم میان طالبان و دولت جمهوری اسلامی افغانستان فراهم کند. ما از آن اصول و فیصله‌هایی که در اجلاس تاشکند و پروسه صلح کابل اتخاذ شده بود، گذر نکردیم.»
حاشیه‌ی کوچک نشست که بزرگ شد
در حاشیه‌ی نشست مسکو، رسانه‌ها از حاجی دین محمد، معاون شواری عالی صلح افغانستان در مورد موضع کابل مبنی بر خروج و یا ماندن نیروهای خارجی از افغانستان می‌پرسند، اما این نماینده شورای عالی صلح افغانستان به زبان انگلیسی شکسته شکسته صحبت می‌کند و در جایی هم معادل واژه تقسیم اوقات از یادش می‌رود که از همکاران خود کمک می‌خواهد. این ویدیو سخنان نماینده شواری صلح افغانستان سوژه رسانه‌های اجتماعی شده و به صورت گسترده در این رسانه‌ها دست به دست شده است.
اما امرالله صالح، رییس پشین امنیت ملی افغانستان در صفحه فیس‌بوک خود نوشته است که حاجی دین محمد با اشتراکش در نشست صلح مسکو، از عزت افغانستان و خون پاک برادران شهیدش دفاع کرده است.
آقای صالح در ادامه چنین نوشته است: «من یقین دارم که حاجی صاحب دین محمد در مسکو از عزت افغانستان نمایندگی کرده است و بر خون پاک برادران شهیدش پا نگذاشته است. شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی بر مهارت او در لسان انگلیسی نقد می‌کنند. کسی که برای مذاکرات سرنوشت‌ساز چون مسکو اشتراک می‌کند، حتمی نیست که انگلیسی بداند. باید حاجی صاحب از ترجمان استفاده می‌کرد که نکرد و این کدام مشکل بزرگ نیست. مهم این است که او در کل و در محتوا از عزت افغانستان، وحدت ملی افغانستان، دستاوردهای افغانستان صحبت کند که حتما کرده است و فرق نمی‌کند به کدام لسان. مهم این است که او صدای ملت افغانستان را به گوش تروریستان برساند که درست است قسمتی از خاک را در اختیار دارید؛ ولی دل مردم را نه.»