عصر روز سه شنبه (20 حوت) رییس‌جمهور غنی حکم، یا از قول صدیق صدیقی، «فرمان عفو مجازات و رهایی زندانیان گروه طالبان» را به مناسبت آغاز و انجام مذاکرات صلح میان حکومت افغانستان و گروه طالبان امضا نمود. روز گذشته 10 ماه مارچ، مطابق با توافقنامه‌ی صلح آمریکا با طالبان، روز آغاز گفتگوهای بین‌لافغانی میان حکومت افغانستان و طالبان پیرامون صلح در افغانستان بود، اما به دلیل بحران انتخابات در کابل و منازعات سیاسی که در درون حکومت افغانستان جریان داشته، تا هنوز نه تنها لیست هیأت مذاکره از جانب حکومت افغانستان تهیه و نهایی نشده، بلکه شکاف‌های درون حکومتی میان سیاستمداران در کابل عمیق‌تر شده است. با این‌همه، اما رییس جمهور غنی برخلاف موضع‌گیری‌های قبل از مراسم سوگندِ خود، پای حکم عفو مجازات و رهایی زندانیان طالبان امضا نموده است.
جزئیات فرمانِ عفو مجازات و رهایی زندانیان طالبان
بر اساس ماده اول این حکم عفو مجازت و رهایی زندانیان گروه طالبان، همه‌ی زندانیان پیش از آزادی باید در یک تعهد نامه کتبی تضمین دهند که دیگر «به صفوف جنگ» باز نخواهند گشت، و همچنین از همه آنها مشخصات بیومتریک گرفته خواهد شد. در عین حال، طبق ماده دوم این حکم، رهایی تعدادِ 1500 تن از زندانیان مربوط به گروه طالبان به نشانه‌ی حسن نیت از زندان بگرام در ولایت پروان، سر از تاریخ 24 حوت آغاز می گردد.
بر اساس ماده سوم این حکم، بعداز آغاز و در جریانِ مذاکرات مستقیم میان هیأت تعیین‌شده از جانب جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان، در هر دو هفته به تعداد 500 تن زندانی مربوط به گروه طالبان که مجموع شان به 3500 تن می‌رسد، مشروط به این‌که سطح خشونت‌ها به طور چشم‌گیر کاهش یابد. و همین‌طور، طبق ماده چهارم این حکم، دفتر شورای امنیت ملی مسوولیت تطبیق فرمان رهایی زندانیان طالبان را بر عهده دارد.
تعهد رهایی زندانیان طالبان قبل از سوگند ریاست‌جمهوری
آقای غنی این حکم را در شرایطی امضا می‌کند که تا قبل از مراسم سوگند ریاست‌جمهوری‌اش به شدت با رهایی زندانیان طالبان مخالف بود. رهایی 5000 زندانی طالبان از زندان‌های افغانستان از مفاد توافقنامه‌ی صلح آمریکا با طالبان بوده‌است، اما در فردای امضای توافقنامه صلح آمریکا با طلبان در دوحه، آقای غنی در کنفرانس خبری که در ارگ ریاست جمهوری برگزار شده بود، گفت که رهایی زندانیان طالبان از صلاحیت‌های حکومت افغانستان است و هیچ نوع تعهدی برای رهایی 5000 زندانی طالبان وجود ندارد. همین‌طور آقای غنی در سخنرانی‌ای که در ولایت ننگرهار داشت، نیز گفته بود که وقتی زندانیان طالبان را آزاد می‌کند که رهبران این گروه از پاکستان بیرون شوند. آقای غنی در هفته‌های اخیر بارها بر این امر تأکید نموده بود که؛ هیچ تعهدی در قبال رهایی زندانیان طالبان ندارد، اما عصر دیروز پای حکم رهایی زندانیان طالبان که هیچ تعهدی در قبال آن نداشت، امضا کرد.
رهایی زندانیان در بدلِ تأیید ریاست جمهوری
آقای غنی در روز مراسم سوگندِ ریاست‌جمهوری‌اش در ارگ گفته بود که؛ «رهایی زندانیان طالب، با امنیت ملی و پروسه صلح مرتبط است. در بدل رهایی زندانیان، خشونت به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد داشت.» این در حالی است که است که رقیب انتخاباتی او، عبدالله عبدالله، رییس‌جمهور دولت همه‌شمول، بعداز امضای توافقنامه‌ی صلح آمریکا با طالبان، بارها گفته بود که با رهایی زندانیان طالبان موافق است. اما به گفته شماری از نزدیکان دکتر عبدالله، زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان، در نهایت با محمداشرف غنی کنار آمد تا در بدل امضای حکم رهایی 5000 زندانی طالبان از زندان‌های افغانستان، در مراسم سوگند ریاست‌جمهوری‌اش در ارگ شرکت کند. با این که این ادعا مخالفان آقای غنی تا کنون هیچ گونه ثبوتی ندارد، اما به نظر می رسد تغییر موضع آقای خلیلزاد در لحظه های آخر نزدیک به تحلیف آقای غنی چنین برداشتی را در میان مخالفان سیاسی رییس جمهور به میان آورده است. همزمان با این، از همان اول واکنش آقای غنی به نظر می‌رسید که مسئله رهایی زندانیان طالبان بهانهی ای بوده تا تأییدی ریاست‌جمهوری‌اش را از آمریکایی‌ها بگیرد. بالاخره آمریکایی‌ها این امتیاز را به آقای غنی دادند.
پیروز این بازی جنگ و صلج کیست؟
با این‌همه، اما دفتر سیاسی طالبان در دوحه، حکم رهایی تدریجی و مشروط زندانیان طالبان را رضایت‌بخش ندانستند. واکنش طالبان این بوده است که؛ همه‌ی 5000 زندانیان باید قبل از شروع مذاکرات بین‌الافغانی آزاد شوند. به نظر می‌رسد طالبان با درنظرداشت وضعیت سیاسی در کابل، دستِ باز در شرط گذاشتن دارند و در رابطه بهانه‌های زیادی هم دارند تا حکومت افغانستان را به چالش بکشند. طالبان علاقه‌ی به مذاکره با حکومت افغانستان ندارند و همیشه گفته‌اند که «اداره کابل» را به رسمیت نمی‌شناسند، اگر هم تا این‌جایی کار پیش آمده‌اند، دیپلماسی آمریکا و نفع طالبان در این وضعیت بوده است. زیرا تا هنوز تنها گروهی که از این وضعیت سود برده، گروه طالبان هستند. چنانچه امضای توافقنامه‌ی صلح آمریکا با طالبان در دوحه، تنها یک پیروز داشت، طالبان. زیرا این گروه از عنوانِ تروریست و شورشی، و همین‌طور از جغرافیای غارهای «توره بوره» و مناطق مرزی پاکستان به دفتر سیاسی در دوحه و طرف رسمی و مستقیم مذاکره با ایالات متحده آمریکا رسیدند و تمام جهان دیدند که این گروه در مقام یک امارت اسلامی – البته ایالات متحده آمریکا آن را به عنوان یک دولت به رسمیت نمی‌شناسد- با بزرگ ترین قدرت سیاسی-نظامی جهان مذاکره کردند و در نهایت توافقنامه‌ی صلح امضا نمودند، که بر اساس آن نیروهای نظامی بزرگ‌ترین قدرت نظامی جهان را پس از نزدیک به دوحه جنگ از خاک افغانستان بیرون می‌کنند، و آزادی 5000 زندانی شان را نیز بر طرف آمریکایی‌اش می‌قبولانند؛ آن‌هم با تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد. در حالی‌که جانب طالبان عمده‌ترین تعهدی که داده‌اند، کاهش خشونت‌ها در افغانستان بوده است.
افزودن دیدگاه