نوروز به عنوان یکی از کهنترین و زیباترین جشنهای جهان، در ایران و افغانستان نویددهندهی سال جدید است و در برخی دیگر کشورها چون آذربایجان، تاجیکستان و ازبکستان به مناسبت تازه شدن طبیعت و شروع فصل بهار جشن گرفته میشود.
سال نوی خورشیدی که در تاریخ ۲۰ مارچ و با شروع بهار، آغاز میشود، آیینها و مراسم خاص خود را دارد از جمله اینکه مردم به دید و بازدید میپردازند و زمانی را به میهمانی و گرد هم آمدن سپری میکنند.
با این حال، و با شیوع کرونا ویروس که از دسمبر ۲۰۱۹ آغاز شد، نوروز امسال شباهتی با سالهای گذشته نخواهد داشت، چرا که این فستیوال بهاری و باستانی امسال در افغانستان، ایران و از سوی بسیاری از کشورهای دور و نزدیک لغو شدهاست.
شورای امنیت ملی افغانستان روز پنجشنبه اعلام کرد که جشن نوروز در سال جاری به صورت عمومی جشن گرفته نخواهد شد چرا که روز چهارشنبه سازمان بهداشت جهانی (WHO) کووید-۱۹ را به عنوان یک اپیدمی جهانی اعلام کرد، به این معنا که بیماری در حال گسترش در تمام جهان است.
افغانستان به عنوان یک کشور جنگزده که سیستم بهداشت و صحی ضعیفی دارد، در حال حاضر ۲۱ مورد مبتلا به کووید-۱۹ را تایید کردهاست. اما هنوز هم موارد مشکوکی در این کشور وجود دارد که باید مورد بررسی قرار بگیرند.
به گفتهی داکتر عبدالحکیم، رئیس صحت عامه/بهداشت ولایت هرات در مرز غربی افغانستان، تمام موارد تأیید شده به ایران مرتبط بودهاند.
افغانستان 920 کیلومتر مرز با ایران دارد، کشوری که آمار مبتلایان به کرونا ویروس در آن بسیار بالا بودهاست.
بسیاری از کشورها به عنوان بخشی از تلاشها برای مهار این شیوع، مرزها را بسته و سفرهای زمینی و هوایی را با به حالت تعلیق درآوردهاند.
با این حال به نظر میرسد که با نزدیک شدن نوروز کشورهایی چون ایران و افغانستان و هر کشوری که نوروز را جشن میگیرد، با چالش بیشتری برای کنترل بیماری مواجه هستند. در این راستا مقامات افغانستان اعلام داشتهاند که جشن نوروز در سراسر این کشور لغو شدهاست.
اما سطح همکاری مردم در این میان بسیار تعیینکننده خواهد بود. مطابق با گزارش وزارت امور مهاجرین و عودتکنندگان، روزانه حدود ۲۰۰۰ افغان از ایران به افغانستان بازگشتهاند و نظر به اینکه بسیاری از مواد مبتلا ممکن است هنوز علائم حاصل از ویروس کرونا را نشان نداده باشند، عدم دید و بازدید و فاصلهگیری اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارد. در این راستا وحید عمر، مشاور ارشد رییسجمهور در امور روابط عامه و استراتژیک در توییتر خود نوشت:
« مراسم تجلیل از نوروز در مزار شریف رسماً ملغی است. از هموطنان عزیز خواهشمندیم تا نوروز را در خانه های شان تجلیل نموده و از سفر و گردهمایی جلوگیری نمایند. مراسم جهندهبالا در سایر نقاط کشور، به شمول کارته سخی کابل، نیز ملغی است.»
او به مردم توصیه کردهاست که به هیچ عنوان به مناسبت نوروز گرد هم جمع نشوند.
سایر کشورهایی که جشن نوروز را کنسل کردهاند
کشور آذربایجان روز ۱۳ مارچ و پس از مرگ یک تن در اثر ویروس کرونا، رسما مراسم جلیل از نوروز را لغو کرد. این فرد که خانمی ۵۱ ساله بود به تازگی از ایران به کشورش بازگشته بود.
پیشتر ۱۳ مورد مبتلا در آذربایجان تایید شده بود. با این وجود بعد از مرگ این خانم بود که مقامات این کشور رسما اعلام کردند مراسم نوروز که قرار بود چند روز دیگر برگزار شود به طور کلی کنسل است. بعد از استقلال آذربایجان از شوروی سابق، این اولین بار است که مراسم عید نوروز در این کشور برگزار نمیشود.
قزاقستان دیگر کشوری است که به دلیل شیوع کرونا، بسیار از رویدادها را لغو کردهاست. بر همین اساس، مقامات این کشور پنجشنبهی گذشته، عدم برگزاری جشن نوروز را رسما اعلام کردند.
تاجیکستان که پیشتر مساجد را بسته بود، جشن را نوروز را که بین روزهای ۲۱ تا ۲۵ مارچ در این کشور برگزار میشود، رسما لغو کرد.
منطقهی نیمه خودمختار کردستان عراق نیز روز چهارشنبه در بیانیهای برگزاری جشنهای نوروز را به دلیل نگرانی از گسترش کرونا ویروس ممنوع اعلام کردهاست.
نوروز امسال، دوری و سلامتی
لغو مراسم نوروز و از آن مهمتر دید و بازدیدهایی که سالهاست به آنها عادت داشتهایم و ریشه در تاریخ و فرهنگ ما دارد، دشوار به نظر میرسد. با این وجود، شاید بهتر باشد امسال را به مرور خاطرات نوروزهای گذشته بپردازیم. دیدار از دوستان و فامیل، هم در شیوع بیشتر بیماری نقش موثر خواهد داشت و هم افراد مسن و دارای بیماریهای زمینهای را در معرض خطر زیادی قرار خواهد داد. هر عقل سلیمی به دنبال دوری از خطر و بیماری است و عوامل آسیبزا را از خود دور میکند. بنابراین بهتر است امسال را در خانه و دور از هم بمانیم تا بتوانیم سال آینده مجددا کنار هم و دور از کرونا، سنت سبز شدن و حیات دوباره را جشن بگیریم.