مغز یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین اندام‌های بدن انسان است. مغز افکار، احساسات و رفتار ما را کنترل می‌کند و مسئول همه فعالیت‌های بدن از حرکت بدن تا حافظه را بر عهده دارد. مانند هر عضو دیگری در بدن، مغز نیز برای عملکرد بهتر نیاز به تغذیه مناسب دارد. به علاوه، برخی مواد غذایی مضر برای مغز نیز وجود دارند که باید از خوردن آنها پرهیز کنید.
غذاهایی که می‌خوریم به طور قابل توجهی بر سلامت مغز، عملکرد شناختی، خلق و خو و حافظه تأثیر می‌گذارند. اخیراً تحقیقات زیادی برای کشف رابطه بین رژیم غذایی و سلامت مغز انجام شده که نشان می‌دهد بعضی از غذاها برای مغز مضر و برخی دیگر برای تقویت سلامت مغز مفید هستند. در این مطلب با غذاهای مضر برای مغز آشنا خواهید شد. به این ترتیب می‌توانید از خوردن آنها ممانعت کنید.
10 ماده غذایی که برای سلامت مغز مضر هستند
برای این که بتوانید سلامت مغزتان را تضمین کنید، از خوردن این 10 ماده غذایی مضر برای مغز اجتناب کنید:
نوشیدنی‌های قندی
نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه، نوشابه‌های انرژی‌زا و نوشیدنی‌های ورزشی بر سلامت مغز تأثیر منفی می‌گذارند. این نوشیدنی‌ها سرشار از قندهای افزوده هستند و به التهاب و استرس اکسیداتیو منجر می‌شوند. التهاب و استرس اکسیداتیو هر دو با عملکرد شناختی ضعیف و خطر بالای بیماری‌های عصبی مرتبط هستند.
مصرف سطوح بالای قند می‌تواند عملکرد شناختی را در افراد مختل کند. از جمله این عملکردها می‌توان به ضعف حافظه، یادگیری کندتر و کاهش حجم کلی مغز اشاره کرد. بر اساس مطالعات انجام شده، افرادی که به طور منظم نوشیدنی‌های شیرین می‌نوشیدند، در مقایسه با کسانی که چنین نوشیدنی‌هایی نمی‌نوشند، حجم کل مغزشان کمتر و عملکرد حافظه‌شان ضعیف‌تر است. علاوه بر این، مصرف نوشیدنی‌های شیرین می‌توانند منجر به دیابت نوع 2 شود که با افزایش خطر زوال شناختی و زوال عقل مرتبط است.
غذاهای فرآوری شده
غذاهای فرآوری شده در میان مواد غذایی مضر برای مغز قرار می‌گیرند. این غذاها پر از نمک و چربی‌های ناسالم هستند که بر سلامت مغز تأثیر منفی می‌گذارند. فست فود، چیپس و میان وعده‌های چاق کننده برخی از این غذاها هستند که می‌توانند منجر به التهاب و استرس اکسیداتیو در بدن شوند.
همانطور که گفته شد، این نوع غذاها می‌توانند باعث اختلال در عملکرد شناختی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی شوند. غذاهای فرآوری شده همچنین عاملی برای چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
هر دو بیماری با افزایش خطر زوال شناختی و زوال عقل مرتبط اند. برای تقویت سلامت مغزتان، خوردن این نوع غذاها را محدود یا به طور کامل از رژیم غذایی‌تان حذف کنید. شما باید غذاهای کامل و فرآوری نشده مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و منابع پروتئین بدون چربی را انتخاب کنید.
این غذاها حاوی مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند به حفظ سلامت مغز و عملکرد شناختی کمک کنند. ترکیب چربی‌های سالم مانند آجیل، دانه‌ها و ماهی‌های چرب نیز تاثیر مثتبی بر مغز شما دارند.
غذاهای سرخ شده
مصرف غذاهای سرخ شده اثرات نامطلوبی بر سلامت مغز دارند. غذاهای سرخ شده معمولاً سرشار از چربی‌های ناسالم هستند و اغلب با آرد تصفیه شده ترکیب می‌شوند. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف مقادیر زیاد غذاهای سرخ شده می‌تواند عملکرد شناختی را مختل و خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
به عنوان مثال، خوردن غذای سرخ شده بیش از چهار بار در هفته منجر به 28 درصد افزایش خطر ابتلا به اختلالات شناختی می‌شود. که اگر تاثیر آن را در مقایسه با کاهش مصرف این نوع غذاها و محدود کردن آنها از 4 بار در هفته به یک بار برسانید، می‌توانید میزان خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهید.
برای تقویت سلامت مغز، از خوردن غذاهای سرخ شده اجتناب کنید و به جای آنها گزینه‌های سالم‌تری را به وعده‌های غذایی‌تان اضافه کنید. به عنوان مثال، به سراغ غذاهای کبابی یا برشته بروید و غذاهای کامل و فرآوری نشده را انتخاب کنید. سعی کنید بیشتر غذاهای خانگی که با روغن‌های سالم پخته شده‌اند را بخورید.
شیرین کننده های مصنوعی
شیرین کننده های مصنوعی اغلب به عنوان جایگزین قند در بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌های فرآوری شده استفاده می‌شوند. هرچند ممکن است فکر کنید، این شیرین‌کننده ها جایگزین سالم‌تری برای شکر هستند، اما تحقیقات نشان داده که مصرف آنها بر سلامت مغز تأثیر منفی دارند. مصرف شیرین کننده های مصنوعی منجر به تغییراتی در باکتری‌های روده شده و بر عملکرد شناختی و خلق و خوی افراد تأثیر می‌گذارد.
علاوه بر این، مصرف شیرین کننده های مصنوعی باعث پرخوری و افزایش وزن نیز می‌شود. تاثیر منفی آن را می‌توانید در طول زمان بر سلامت مغزتان مشاهده کنید. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف شیرین کننده های مصنوعی خطر ابتلا به اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر و زوال عقل را نیز افزایش می‌دهد.
لبنیات پرچرب
مصرف لبنیات پرچرب به دلیل محتوای بالای چربی‌های اشباع شده با اثرات منفی بر سلامت مغز همراه است. این چربی‌ها منجر به التهاب بدن شده و خطر ابتلا به زوال شناختی و بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهند. در نهایت، التهاب می‌تواند به سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی، دیابت و چاقی دامن بزند.
با این حال، همه چربی‌ها برای سلامت مغز مضر نیستند. برعکس برخی از چربی‌ها، مانند اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی و آجیل، به عملکرد شناختی بهتر و کاهش خطر زوال عقل نیز کمک می‌کنند.
همه چیز ریشه در یک رژیم غذایی متعادل دارد که شامل چربی‌های سالم و کاهش مصرف چربی‌های ناسالم موجود در محصولات لبنی پرچرب و سایر منابع می‌شود.
گوشت های فرآوری شده
گوشت‌های فرآوری شده آماده با مواد شیمیایی افزوده مانند بیکن، سوسیس و گوشت اغذیه فروشی نه تنها برای مغز مضر هستند بلکه برای سلامت کلی بدن نیز زیان آورند. این گوشت‌ها اغلب سرشار از چربی‌های ناسالم، سدیم و نیترات هستند که منجر به التهاب و استرس اکسیداتیو می‌شوند. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف سطوح بالای گوشت‌های فرآوری شده خطر زوال شناختی و زوال عقل را افزایش می‌دهند.
در مقابل، برخی گوشت‌های فرآوری نشده، مانند مرغ بدون چربی و ماهی، می‌توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند که می‌توانید بدون هیچ نگرانی در وعده‌های غذایی‌تان بخورید. با این حال، بهتر است مصرف گوشت‌های فرآوری شده را محدود کنید و در صورت امکان منابع پروتئینی سالم‌تری را برای تقویت سلامت مغز انتخاب کنید.
چربی‌های ترانس
چربی‌های ترانس نوعی چربی غیراشباع هستند که معمولا در غذاهای فرآوری شده، محصولات نیمه پخته یا آماده و غذاهای سرخ شده یافت می‌شوند. مصرف سطوح بالای چربی‌های ترانس با اثرات منفی بر سلامت مغز مرتبط است.
همانطور که گفته شد، چربی‌های ترانس می‌توانند به التهاب و استرس اکسیداتیو در مغز کمک کنند که به نوبه خود سلامت مغز را به خطر می‌اندازند.
برای تقویت سلامت مغز، به حداقل رساندن مصرف چربی‌های ترانس ضروری است. سعی کنید چربی‌های سالم‌تری مانند چربی‌های تک غیراشباع و چند غیراشباع را جایگزین چربی‌های ترنس کنید. این چربی‌ها اغلب در مغزجات، دانه‌ها و ماهی‌های چرب یافت می‌شوند.
همچنین سعی کنید قبل از خرید مواد غذایی، برچسب پشت بسته‌بندی را بخوانید تا مطمئن شوید که در ترکیب خود این نوع چربی را نداشته باشد.
مواد غذایی مضر برای مغز: نان سفید
نان سفید یک غذای بسیار فرآوری شده و فاقد مواد مغذی طبیعی از جمله فیبر و ویتامین است. به همین دلیل نان سبوس‌دار که حاوی مواد مغذی و فیبر بیشتری است نسبت به نان سفید، گزینه سالم تری به حساب می‌آید. رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید، می‌تواند بر سلامت مغز تأثیر منفی بگذارد.
پیروی از یک رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه شده منجر به مقاومت به انسولین شده و بر سلامت مغز اثرگذار است. زیرا مقاومت به انسولین با اختلالات شناختی و افزایش خطر ابتلا به زوال عقل ارتباط دارد.
به همین دلیل اکثر متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند تا مصرف غذاهای کربوهیدراتی بسیار فرآوری شده و تصفیه شده از جمله نان سفید را محدود کنید. سعی کنید بیشتر نان سبوس‌دار بخورید زیرا سرشار از مواد مغذی و فیبر مفید است که می‌تواند برای حفظ سلامت مغز مفید باشد.
کافئین
نوشیدنی‌های دارای کافئین در میان مواد غذایی مضر برای مغز قرار می‌گیرند. کافئین یک محرک طبیعی در قهوه، چای و بسیاری از نوشیدنی‌ها و غذاهاست. در زندگی شلوغ امروزی که افراد برای انجام کارهایشان همیشه با کمبود وقت مواجه هستند، این ماده با ویژگی منحصر به فردش در بالا بردن سطح هوشیاری و تمرکز محبوبیت خاصی بین مردم دارد.
به این ترتیب، اغلب برای مبارزه با خستگی یا خواب آلودگی مصرف می‌شود. بنابراین، هرچند مصرف آن در دوزهای کم، حتی می‌تواند بر سلامت مغز تأثیر مثبت بگذارد، اما در مقادیر زیاد، می‌تواند برای مغز خطرناک باشد. خوردن بیش از حد قهوه و چای کافئین دار می‌تواند باعث ایجاد اضطراب و بی‌قراری شود.
با این حال، شایان ذکر است که اثرات کافئین بر سلامت مغز بسته به عوامل فردی متفاوت است. ژنتیک و سطوح تحمل اثرات این ماده بر نحوه تعامل بدن شما با کافئین بستگی دارد. مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی شما مانند افزایش اضطراب، تحریک پذیری و اختلال در الگوهای خواب‌تان تأثیر منفی بگذارد.
کلام پایانی
حتما حالا بعد از خواندن این مطلب می‌دانید که غذاهای حاوی مقادیر زیاد قند اضافه، چربی‌های ترانس یا چربی‌های اشباع شده برای سلامت مغز مضرند. مصرف منظم این غذاها می‌تواند منجر به التهاب، اختلال در عملکرد شناختی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی شود.
برای حفظ سلامت مغز، داشتن یک رژیم غذایی متعادل ضروری است. رژیم غذایی مفید برای مغز نیز شامل اکثر میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم می‌شود. از طرفی هیدراته ماندن و ورزش منظم نیز می‌تواند به بهبود سلامت مغز کمک کند.
هرچند خوردن غذاهای ناسالم وسوسه انگیز است، اما باید متوجه عواقب خطرناک آنها نیز باشید. با ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی، می‌توانید از سلامت مغزتان محافظت کنید و خطر ابتلا به زوال شناختی یا بیماری‌های عصبی را کاهش دهید.
افزودن دیدگاه