بیماریهای کلیه بسیار رایج هستند و حدود 10% درصد از جمعیت دنیا را تحت تاثیر قرار می دهند. کلیهها اندامهای لوبیا شکل کوچک ولی قوی هستند که بسیاری از عملکردهای مهم بدن را انجام میدهند. آنها مسئول تصفیه مواد زائد، رها کردن هورمونهای تنظیم کننده فشار خون، متعادل ساختن مایعات بدن، تولید ادرار و بسیاری وظایف حیاتی دیگر هستند. زمانی که کلیهها به درستی کار نکنند، مواد زائد، از جمله مواد حاصل از غذا، در خون تجمع مییابد. از این رو رعایت یک رژیم ویژه و مصرف مواد غذایی مفید برای کلیه برای افراد مبتلا به بیماریهای کلیه ضروری است.
اگرچه محدودیتهای غذایی با توجه به میزان شدت بیماری در افراد متفاوت است اما معمولا به همه آنها توصیه میشود مصرف مواد زیر را محدود کنند:
- سدیم
- پتاسیم
- فسفر
- پروتئین (البته افراد دیالیزی به پروتئین بیشتری نیاز دارند)
خوشبختانه بسیاری از مواد غذایی دارای مقدار کمی از این عناصر هستند. در ادامه به این مواد غذایی مفید برای کلیه نگاهی میاندازیم.
۱. گل کلم
منبع خوب موادی همچون ویتامین ث، کا، و ب فولات است. همچنین دارای فیبر زیاد و ترکیبات ضدالتهابی مانند ایندول است. یک فنجان (۱۲۴ گرم) از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱۹ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۷۶ میلیگرم
- فسفر: ۴۰ میلیگرم
۲. بلوبری
این میوه سرشار از مواد مغذی از بهترین منابع آنتیاکسیدانها است. آنها به خخصوص حاوی آنتیاکسیدانی به نام آنتوسیانین هستند که برای بیماری قلبی، سرطانهای خاص، زوال شناختی، و دیابت مفید است. یک فنجان (۱۴۸ گرم) بلوبری تازه حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱.۵ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۱۴ میلیگرم
- فسفر: ۱۸ میلیگرم
مطلب مرتبط: این۶ ماده غذایی عامل التهاب در بدن هستند
۳. ماهی خاردار
ماهی خاردار دریایی یک منبع خوب پروتئین است که حاوی اسیدهای چرب بسیار سالم امگا-۳ نیز هست. امگا-۳ به کاهش التهاب کمک میکند و خطر زوال عقل، افسردگی، و اضطراب را کاهش میدهد. این ماهی در مقایسه با ماهیهای دیگر فسفر کمتری نیز دارد. با این حال مقادیر اندکی در هر وعده مصرف کنید. ۸۵ گرم ماهی خاردار پخته حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۷۴ میلیگرم
- پتاسیم: ۲۷۹ میلیگرم
- فسفر:۲۱۱ میلیگرم
۴. انگور قرمز
نه تنها خوشمزه هستند بلکه صدها ریزمغذی مختلف را به بدن شما میرسانند. آنها مملو از ویتامین سی هستند و آنتیاکسیدانی به ام فلاونوئید دارند. همچنین حاوی رِزوِراترول هستند که برای سلامت قلب، دیابت، زوال شناختی مفید است. نصف فنجان (۷۵ گرم) از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱.۵ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۴۴ میلیگرم
- فسفر: ۱۵ میلیگرم
۵. سفیده تخم مرغ
اگرچه زرده تخم مرغ بسیار مغذی است اما فسفر زیادی دارد. از این رو سفیده آن انتخاب بهتری برای افراد مبتلا به بیماریهای کلیه است. سفیده تخم مرغ یک منبع خوب پروتئین سازگار با کلیه است. بعلاوه برای افراد دیالیزی عالی هستند. دو سفیده تخم مرغ بزرگ (۶۶ گرم) حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱۱۰ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۰۸ میلیگرم
- فسفر: ۱۰ میلیگرم
مطلب مرتبط: ۹ عادت ناسالم که به کلیه آسیب وارد می کنند
۶. سیر
سیر میتواند گزینه خوبی برای طعم نمک باشد که باید برای افراد مبتلا به بیماریهای کلیه محدود شود. همچنین منبع خوبی از منگنز، ویتامین ث، و ویتامین ب۶ است و حاوی ترکیبات سولفوری است که خواص ضدالتهابی دارند. سه حبه (۹ گرم) سیر حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱.۵ میلیگرم
- پتاسیم: ۳۶ میلیگرم
- فسفر: ۱۴ میلیگرم
۷. گندم سیاه
بسیاری از غلات کامل فسفر بالایی دارند اما گندم سیاه یک استثناء سالم است. گندم سیاه بسیار مغذی است و ویتامینهای ب، منیزیم، آهن، و فیبر را فراهم میکند. همچنین فاقد گلوتن است و برای کسانی که سلیاک دارند گزینهای عالی است. نصف فنجان (۸۴ گرم) گندم سیاه پخته حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم:۳.۵ میلیگرم
- پتاسیم: ۷۴ میلیگرم
- فسفر: ۵۹ میلیگرم
۸. روغن زیتون
این روغن یک منبع چربی عالی و بدون فسفر است. معمولا افراد دچار بیماریهای کلیوی پیشرفته دچار کاهش وزن میشوند و مصرف مواد غذایی پرکالری اما سالمی همچون روغن زیتون اهمیت مییابد. بخش عمده این روغن از یک چربی تکسیر شده به نام اولئیک اسید تشکیل شده است که ضدالتهاب است. یک قاشق غذاخوری (۱۳.۵ گرم) از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۰.۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۰.۱ میلیگرم
- فسفر: ۰ میلیگرم
۹. بلغور
بلغور از محصولات غلهای کامل گندم است و جایگزین عالی برای دیگر غلات کامل به شمار میآید که فسفر و پتاسیم بالایی دارند. همچنین منبع عالی ویتامینهای ب، منیزیم، آهن، و منگنز است. بعلاوه یک منبع خوب پروتئین گیاهی و فیبر محسوب میشود. نصف فنجان (۹۱ گرم) از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۴.۵ میلیگرم
- پتاسیم: ۶۲ میلیگرم
- فسفر: ۳۶ میلیگرم
۱۰. کلم برگ
سرشار از ویتامینهای کا، ث، و بسیاری از ویتامینهای گروه ب است. بعلاوه حاوی فیبر غیرمحلول است که به سیستم گوارش کمک میکند. یک فنجان (۷۰ گرم) کلم خورد شده حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۱۹ میلیگرم
- فسفر: ۱۸ میلیگرم
۱۱. مرغ بدون پوست
با وجود آنکه محدود کردن میزان پروتئین برای بیماریهای کلیه بسیار مهم است،اما تامین پروتئین مورد نیاز از یک منبع باکیفیت نیز حیاتی است. سینه مرغ بدون پوست یک گزینه عالی است. حتما مرغ تازه استفاده کنید و از مرغهای آماده پرهیز کنید. ۸۴ گرم سینه مرغ بدون پوست حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۶۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۲۱۶ میلیگرم
- فسفر: ۱۹۲ میلیگرم
۱۲. فلفل دلمهای
این فلفلها سرشار از ویتامین سی هستند که یک آنتیاکسیدان قوی به شمار میآید. همچنین دارای ویتامین آ هستند که برای عملکرد سیستم ایمنی مفید است که در افراد مبتلا به بیماریهای کلیه به خطر میافتد. یک فلفل دلمهای قرمز کوچک (۷۴ گرم) حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۵۶ میلیگرم
- فسفر: ۱۹ میلیگرم
۱۳. پیاز
کم کردن نمک میتواند کار سختی باشد و باید به فکر جایگزینی برای آن باشید. پیاز یک گزینه عالی برای اضافه کردن طعم و مزه به غذاها است. تفت دادن آن با روغن زیتون و سیر فکر خوبی است. پیاز دارای ویتامین ث، منگنز، ویتامینهای ب، و فیبرهای پریبیوتیک است. یک پیاز کوچک (۷۰ گرم) حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۰۲ میلیگرم
- فسفر: ۲۰ میلیگرم
۱۴. ترب
ترب منبع عالی ویتامین ث است. همچنین به اضافه کردن طعم و مزه به غذاها نیز کمک میکند. نصف فنجان (۵۸ گرم) از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۲۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۳۵ میلیگرم
- فسفر: ۱۲ میلیگرم
۱۵. شلغم
شلغم دوست کلیه و جایگزینی عالی برای سبزیجات دارای پتاسیم زیاد مانند سیبزمینی (کچالو) و کدو حلوایی است. نصف فنجان (۷۸ گرم) از آن از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۱۲.۵ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۳۸ میلیگرم
- فسفر: ۲۰ میلیگرم
۱۶. آناناس
بسیاری از میوههای استوایی مانند موز، پرتقال، و کیوی پتاسیم زیادی دارند. اما خوشبختانه آناناس از این قضیه مستثنی است. بعلاوه فیبر، منگنز، ویتامین سی، و بروملین زیادی دارد. یک فنجان (۱۶۵ گرم) از آن حاوی مقادیر زیر است:
- سدیم: ۲ میلیگرم
- پتاسیم: ۱۸۰ میلیگرم
- فسفر: ۱۳ میلیگرم
* این مقاله فقط با هدف اطلاعرسانی ارائه شدهاست و جایگزین مشاوره یا کمک حرفهای نیست.