محمد یوسف غضنفر، نماینده ویژه رییس جمهور غنی در امور توسعه اقتصادی، تجاری و کاهش فقر، بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در کشور ترکیه درگذشته است. در اعلامیهی که از سوی ارگ ریاست جمهوری به مناسبت درگذشت یوسف غضنفر به نشر رسیده، آمده است که؛ «روانشاد محمد یوسف غضنفر شخصیت حلیم، خیّر، مردم دار و ملیگرا بود که به افغانستان یکپارچه و متحد باور داشت و همیشه برای خیر و فلاح مردم خویش، تلاش میکرد. وفات او یک ضایعه بزرگ برای نظام و کشور می باشد.» رییس جمهور غنی صبح امروز شنبه (14 سرطان) با صدور حکمی کمیسیون دولتی تحت ریاست محمد شاکر کارگر رییس عمومی دفتر مقام عالی ریاست را جهت برگزاری مراسم جنازه، تدفین و فاتحه خوانی مرحوم یوسف غضنفر توظیف نمود.
یوسف غضنفر
محمد یوسف غضنفر، تجارتپیشه و سیاستمدار اوزبیکتبار از ولایت بلخ بود که در دور پانزدهم به نمایندگی از ولایت بلخ به مجلس نمایندگان راه یافته بود. خانواده آقای غضنفر مالک بانک خصوصی «غضنفر بانک» هستند. آقای غضنفر یکی از تجاران موفق در بخش انرژی نفت و گاز در حوزه شمال افغانستان بود که در رأس گروه تجاری «غضنفر گروپ» بیشتر در بخش انرژی برق، انتقال نفت و گاز و ساختن پالایشگاه فعالیت داشته است.
از آنجایی که سیاست در افغانستان بر مبنای قومیت بوده است، آقای غضنفر نیز در انتخابات ریاست جمهوری 1398 از آدرس قوم اوزبیک به تیم انتخاباتی رییس جمهور غنی پیوست و گفته می شود که به لحاظ مالی کمپین انتخاباتی آقای غنی را حمایت گسترده نمود. رییس جمهور غنی که از ناحیهی مارشال عبدالرشید دوستم به رأی قوم اوزبیک دل نبسته بود، آقای غضنفر را در کنار خود گرفت تا هم سهم قوم اوزبیک در تیم انتخاباتی و بعداز آن در حکومتش تمثیل نماید، و هم به حمایتهای مالی او در جریان انتخابات نیاز جدی داشت. بنابراین، پس از اعلام نتایج انتخابات، در نخستین اقدام در روز سوگند ریاست جمهوریاش، یوسف غضنفر را به حیث نماینده فوق العاده رییس جمهور در امور توسعه اقتصادی، تجاری و کاهش فقر تعیین نموده و به لحاظ مقام و جایگاه برای او تشریفات همسان معاونین ریاست جمهوری درنظر گرفت؛ که در واقع او را معاون سوم خود تعیین کرده بود. چنانچه در پیام تسلیت امرالله صالح، معاون اول رییس جمهور، ایشان یک رکن اساسی در بلندترین هسته تصمیمگیری دولت» معرفی شده است.
جایگاه سیاسی در جامعهی اوزبیک
آقای غضنفر در تجارت یک چهرهی شناختهشده و بهنام بود، اما در سیاست هنوز در اول راه بود که این ویروس کرونا جانش را گرفت. از اسدالله ندیم، تحلیلگر و فعال سیاسی، که با خانواده غضنفر شناخت دیرینه دارد، پرسیدم که جایگاه سیاسی خانواده غضنفر در جامعهی اوزبیک در چه سطح است و درگذشت او چه تأثیری بر مناسبات سیاسی دارد؟ براساس گفتهی آقای ندیم، از طرف پدر کلان مادری، خانواده غضنفر یک زمانی حکمران اندخوی بوده است. ولی در شرایط کنونی خانواده ایشان بیشتر در تجارت و حوزه اقتصادی فعالیت داشته اند. اما از نظر سیاسی نسبت به مارشال دوستم و دیگران رهبران سیاسی اوزبیک آنقدر مشهور نبودهاند.
از نظر آقای ندیم سرمایهداران و تجارتپیشگان در مناسبات سیاسی محافظهکار هستند. چنانچه «غضنفر نیز در منازعات درون قومی در جامعهی اوزبیک که بیشتر میان مارشال دوستم و جنرال ملک و بعد احمد ایشچی، آقای غضنفر بیشتر میانهرو بود و با همه رابطه خوب داشت، ولی بیشتر با مارشال دوستم نزدیک بود. با آنهم تا انتخابات سال گذشته در سیاست آنقدر نقش اساسی نداشت. با اینحال، درگذشت مرحوم غضنفر تأثیر زیادی بر مناسبات سیاسی ندارد و جای خالیاش زیاد هم احساس نمیشود.» آقای ندیم معتقد است که به دلیل خانوادگی بودن ماهیت سیاست در افغانستان، ممکن است یکی از نزدیکان آقای غضنفر، و شاید هم خانم دوم ایشان به نام فایزه گیلانی به جای ایشان از سوی رییس جمهور غنی گماشته شود.»
با اینهمه، محمد یوسف غضنفر، سیاستمدار با نام در عرصهی تجارت و اقتصاد در افغانستان، در شرایطی چشم از جهان فروبست که نمایندگی از قوم اوزبیک در بدنهی حکومت میکرد و در جایگاه معاون سوم رییس جمهور غنی قرار داشت. آقای غضنفر در وضعیتی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت که این ویروس بیهیچ توجه حکومت افغانستان در جامعه پخش شده و همه روزه در قشرهای مختلف جامعه قربانی میگیرد. آقای غضنفر یکی از قربانیان ویروس کرونا در سطح بالایی رهبری حکومت است.