روز اول ماه اپریل/میلادی، در فرهنگ غربی به عنوان روز دروغ معروف است. در این روز مردم از روی شوخی دروغ‌های را می‌گویند که برای مخاطبان‌شان قابل باور باشد. یکی از قواعد اپریل فول این است که هر کس دروغ روز اپریل را باور کند، در واقع احمق شده‌است، و البته هر کسی که تا شام روز اول اپریل دروغ خودش را برملا کند، او نیز احمق به حساب می‌رود. این روز بیشتر برای شوخی است، اما حقیقی‌ترین شوخی زمانه‌ای ما.
دروغ
دروغ به معنای حرف و سخن نادرست و برخلاف واقعیت و حقیقت یک موضوع باشد. باآن‌که دروغ در اکثر فرهنگ‌ها و جوامع مذوم تلقی شده و جواز ندارد، اما در برخی موارد فیلسوفانی همچون افلاتون، دروغ گفتن را برای پزشکان و رجال سیاسی به منظور بهبودی بیماران و رفاه عمومی جامعه جایز می‌داند. یا ماکیاولی که هدف را مقدم بر همه‌چیز دانسته و هر ابزاری از جمله دروغ و تزویر را برای رسیدن به هدف جایز می‌داند. اما اکنون دیگر حقیقت و واقعیت اصل نبوده، بلکه امروزه حرف و وعده‌ی دروغ یکی از رایج‌ترین شکل گفتار در عرصه‌ی سیاست و مناسبات اجتماعی است؛ چرا که با رشد پوپولیسم و عوام‌گرایی، دروغ بیشتر از حقیقت و واقعیت خریدار پیدا کرده است. با این‌همه، روز دروغ شاید پدیده‌ی جالبی باشد، چرا که در روزگاری که بخشی زیای از جامعه در همه‌حال دروغ می‌گویند، در روز دروغ ممکن است راست بگویند.
دروغ‌های افغانی
این فرهنگِ دروغ روز اول اپریل در سال‌های پسین وارد فضای مجازی افغانستان نیز شده‌است. طوری‌که هر سال در چنین روزی کاربران در شبکه‌های اجتماعی دروغ می‌گویند و خبرهای دروغ نشر می‌کنند. چنانچه یکی از کاربران در صفحه‌ی فیسبوک خود خبر از نامزی‌اش داده، اما بعد از چند دقیقه‌ای نوشته است: «ممنون از همه شما بزرگواران، ولی خیلی معذرت می‌خواهم از بابت اینکه پوست من بخاطر اول اپریل (اپریل فول) بود و من تا حال مجردم.» این رایج‌ترین و در عین‌حال کلیشه‌ای ترین دروغ در میان جوانان در شبکه‌های اجتماعی افغانستان است. در مرحله‌ی بعدی؛ دروغ در سفر کردن و خارج شدن از کشور است.
با این‌همه، هیچ از دروغ‌های رایج امروز شاخدار نبودند، بلکه از زاویه‌ی دیگر به ان بنگریم، دروغ‌های جوانان افغانی در واقع همان آرزوهای دست‌نیافتنی‌شان است که به عنوان دروغ از آن یاد می‌کنند. چنانچه ازدواج یکی از مشکلات بسیار جدی برای جوانان افغان است. بعداز آن مهاجرت نیز یکی از دغدغه‌های جوانانی است که از خشونت و جنگ خسته اند، اما توان مهاجرت و مسافرت را ندارند. اما امسال شیوع ویروس کرونا حتی بر دروغ نیز سایه افکنده است، چنانچه برخلاف‌های سال‌های قبل، امروز آن‌چنان دروغ‌های که از این مردم بعید نیست، گفته نشد.
تقرری داود سلطان‌زوی دروغ نیست
روز دروغ در افغانستان همچون دیگر روزهای مناسبتی با کلیشه‌ها می‌گذرد. در چنین روزی بزرگ‌ترین شوخی‌ها در قالب دروغ، نامزدی و سفر رفتن جوانان است. بعداز آن مرگ سیاستمداران نیز یکی از دروغ‌های است که تکرار می‌شود. اما هیچ یک از این دروغ‌ها شاخدار نیست؛ دروغ شاخدار به آن دروغی گفته می‌شود که حقیقی‌ترین دروغ آشکار است. چنانچه امروز در شبکه‌های اجتماعی تقرری آقای داود سلطان‌زوی، نماینده پیشین مجلس نمایندگان و یکی از سخنگویان تیم انتخاباتی دولت‌ساز به رهبری محمداشرف غنی، از سوی آقای غنی به عنوان شهردار کابل تعیین شد، برای بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی جالب بود و در پیوستار روز دروغ به این تقرری واکنش نشان دادند. چنانچه سیامک هروی، سخنگوی حامد کرزی در زمان ریاست‌جمهوری اش، در صفحه‌ی فیسبوک خود نوشته است؛ «مقرری بجا و شایسته‌ی جناب داود سلطان‌زوی را به حیث شهردار کابل تبریک و تهنیت عرض می‌کنم. داود سلطان‌زوی نمادی از پاکی، صداقت، وطن‌دوستی و تعهد است… شهر کابل به زودی صاحب کانال فاضلاب خواهد شد. نخند، راست میگم.»
افزودن دیدگاه