امروز شنبه (9 حمل) اولین روز محدودیت گشت و گذار در شهر کابل بود. روزگذشته بنا به درخواست کمیته اضطراری جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، کابینهی افغانستان در یک نشستِ فوقالعاده، «طرح وضع قیود و محدویت گردش در شهر کابل» را تصویب نمود که بر اساس آن، سر از امروز باید محدودیت گشت و گذار در شهر کابل عملی میشد.
در این طرزالعمل از شهروندان شهر کابل خواسته شده تا در خانه بمانند و کرونا را جدی بگیرند. بنابراین، تمام فعالیتهای جمعی و ادارات دولتی در کابل، به استثنای وزارت صحت عامه و نیروهای امنیتی و فعالیت مشروط رستورانتها و سوپر مارکیتهای مواد اولیه، تعطیل اعلام شدهاست. در همینحال، کمیسیون اصلاحات داری و خدمات ملکی نیز اعلام کرده که برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، کارکنان ادارات خدمات ملکی در کابل برای مدت سه هفته به تعطیلات میروند. کمیسیون اصلاحات اداری طی یک بیانیهی گفته است که این تصمیم بر بنیاد طرح پیشنهادی کمیته اضطراری جلوگیری از شیوع ویروس کرونا و تصویب کابینه گرفته شدهاست.
روز اول محدودیتها
طارق آرین، سخنگوی وزارت امور داخله در صفحهی توییتر خود نوشته است که؛ امروز قسمتهای اعظم کابل شاهد کاهش حضور مردم است، در برخی مناطق قیود مراعات نشده که پولیس تلاش میورزد تا با حفظ رابطه دوجانبه با مردم در مرحله نخست از طریق تعامل و در مراحل بعدی به گونهی قطعی قیود رفت و برگشت را بالای همه تطبیق کند.
در همینحال، برخی از کاربران شبکههای جتماعی چشمدیدهای امروز شان را در صفحات توییتر و فیسبوک شریک کردهاند که نشان میدهد طرزالعمل کابینه زیاد هم کارساز نبوده، چرا که طبق معمول در برخی نقاط شهر کابل ازدحام بوده و مردم، به خصوص دستفروشان در خیابانها و سرکها برای کار و درآمد خرج زندگی روزمره شان حضور یافتهاند.
آیا قرنطینه کردنِ کابل ممکن است؟
در قرنطینه کردن شهرها دو مورد قابل توجه است؛ محدودیت گشت و گذار در داخل شهر و دیگری دخول در شهر و خروج از آن. بنابراین، تجربه نشان داده که در مورد دوم، حداقل در این مدت نزدیک به دو دهه حکومت همچنان ناکام بوده و تا هنوز نتوانسته که محدودیتهای در رابطه وضع کند که عملی باشد، چرا که همهروزه در شهر کابل موترهای مملو از مواد انفجاری داخل میشود و مکانهای مهم دولتی و غیردولتی را هدف قرار میدهد. اما در مورد اول، این تجربه نخست است. تا هنوز شرایطی پیش نیامده که اینگونه طرح قرنطینه کردن و محدودیت گشت و گذار در چنین سطح وسیع مطرح شود. بنابراین، این مورد با چالشهای زیادی مواجه است که فعلاً مهمترین آن مسئله درآمد روزانه دستفروشان و کارگران روزمزد در شهر کابل است. چنانچه برخی از دستفروشان ادعا دارند، تا زمانیکه کار نکنند، توان پرداخت هزینههای زندگی به ویژه تهیه غذای خانواده را ندارند.
براساس طرح پیشنهادی از سوی کمیته اضطراری جلوگیری از شیوع ویروس کرونا که توسط کابینه به تصویب رسیده، در ماده پنجم، بند چهارم، بخش ج، آمده است که: «برای دستفروشان و کارگران روز مزد، طرح خاص توسط کمیته اضطراری ولایت کابل تهیه شده و به کمیته اضطراری جلوگیری از شیوع کرونا ارائه گردد.» چنانچه از این طرح معلوم است، این فقط یک طرح پیشنهادی است و هنوز راهکار عملی جهت رسیدگی به نیاز اولیه دستفروشان از سوی حکومت سنجیده نشده، در حالیکه از سوی دیگر تأکید بر خانه ماندن شهروندان کابل میشود. با اینهمه، آیا ممکن است این جمعیت کابل که اکثریت آن کارگران روزمزد و دستفروش، دکاندار و غریبکار هستند، طبق طرزالعمل حکومت در خانههایشان بمانند؟