مقام های محلی در ولایت ننگرهار گفته‌اند که حدود ۵۰ میلیارد کلدار پاکستانی از چرخه اقتصادی و دادوستد این ولایت خارج شده است.
شاه‌محمود میاخیل، والی ننگرهار روز سه‌شنبه(۱دلو) در گزارش ماهانه ترویچ پول افغانی در این ولایت گفته بود که در ماه گذشته کارزار مبارزه با اسعار خارجی در این ولایت، مبلغ ۵۰ میلیارد کلدار پاکستانی را از چرخه دادوستد خارج و حدود ۳۰ میلیون دالر وارد بازارهای ننگرهار شده است.
این در حالی است که روند ترویج پول افغانی در شماری از ولایات شرقی و جنوبی کشور از چندی به این سو آغاز شده و استفاده از پول کلدار در شماری از ولایات مانند ننگرهار ممنوع شده است. پیش از این دفتر والی ننگرهار گفته بود که ورود کلدار و خروج افغانی پیش از مورد نیاز نیز از بندر تورخم ممنوع شده و به دانش آموزان مکاتبی که کلدار داشته باشند، اجازه ورود به مکتب داده نمی شود.
استفاده ارز خارجی در بازارهای داخلی
در یک ماه اخیر، مردم ولایات شرقی و جنوبی کشور به صورت خود جوش دست به استفاده از پول افغانی زده‌‌اند و هر گونه مبادله و تجارت با ارز خارجی را ممنوع نموده‌اند.
این کارزار در حالی راه‌اندازی شده است که ولایات هم مرز با پاکستان مانند خوست، ننگرهار، کنر و لغمان از کلدار پاکستانی و ولایت هایی غربی کشور از تومان استفاده می‌کنند. اما با ترویج پول افغانی با گذشت هر روز استفاده از پول ملی افزایش پیدا کرده و در پهلوی آن ارزش این پول نیز نسبت به تومان و کلدار پاکستانی در این مدت تغییر چشم گیری داشته است.
کارزار منع استفاده از کلدار پاکستانی ابتدا از خوست شروع شد و در ادامه ولایات ننگرهار، کنر، هلمند، هرات، غزنی و به تازگی نیمروز نیز به آن پیوسته‌اند.
اکنون در این شهرها بیشترین مبادلات به پول افغانی صورت می‌گیرد و گزارش ها می رساند که این موضوع باعث شده تاثیر زیادی بر دادوستد مردم داشته باشد.
هر چند در این روز‌ها این کارزار با چالش‌های زیادی رو به رو است اما مردم به استفاده بیشتر از پول افغانی رو آورده‌اند.
پس از آغاز این کارزار تقاضای پول افغانی به ویژه پول خُرد در بازارها افزایش یافته و بانک مرکزی برای حمایت از کارزار منع استفاده اسعار خارجی نزدیک به 1.5 میلیارد بانک نوت های خرد را راهی بازارهای ولایت هایی کرد که در آن کارزار منع اسعار خارجی راه اندازی شده بود.
شریف‌الله شگیوال، سخنگوی بانک مرکزی به خبرنامه گفت: “اکنون در بازار افغانستان 258 میلیارد افغانی پول در گردش است که هر روز در حال تغییر می‌باشد. اما از زمانی که این کمپاین راه اندازی شده است، صدها میلیون افغانی جدید بانکنوت به این ولایات فرستاده شده است و بیشتر این بانکنوت‌ها هم پول خرد می‌باشد.”
کاهش قیمت دالر در این روز‌ها
سخنگوی بانک مرکزی در ادامه صحبت‌هایش گفت: “زمانی که در یک کشور از پول ملی استفاده شود، و تقاضا به پول ملی بیشتر شود، به همان اندازه ارز خارجی از چرخه اقتصادی بیرون می‌شود و هر قدر تقاضا اضافه شود ارزش افغانی نیز افزوده می‌شود و سبب می‌شود تا ارزش ارز خارجی در مقابل پول افغانی پایین بیاید. به طور مثال در این اواخر با استفاده از پول افغانی قیمت دالر از 78 به 76 افغانی تغییر کرده است.”
قیس محمدی، استاد دانشگاه و آگاه مسائل اقتصادی نیز به خبرنامه گفت: “به هر اندازه که مقدار پول افغانی در مارکت استفاده شود، از یک طرف حاکمیت ملی کشور بهتر شده و از سوی دیگر ارزش پول افغانی افزایش پیدا کرده و نه تنها شهروندان به ارزش آن اعتماد می‌کنند بلکه دیگر کشورها نیز به آن اعتماد پیدا خواهند کرد. در این راستا بانک مرکزی نیز پول بیشتر چاپ و به نشر می‌رساند که خود عواید حکومت را افزایش می‌دهد.”
او همچنان افزود که استفاده از پول افغانی در کشور سبب می‌شود تا بانک مرکزی بتواند در پیاده سازی پالسی‌های خود بهتر عمل کند. زیرا اکنون در ولایاتی که پول ملی استفاده نمی‌شود، پالسی بانک مرکزی تاثیر ندارد.
در حال حاضر بانک مرکزی و مقامات محلی ولایات در تلاش هستند تا تمام معاملات تجاری کوچک و بزرگ در ولایات با پول افغانی صورت بگیرد تا ارز خارجی از چرخه بازار خارج شود.
چرایی استفاده از ارز خارجی در ولایات
عده‌یی از آگاهان مسائل اقتصادی به این باور هستند که روابط تجاری تنگاتنگ ولایات هم مرز با کشورهای غربی و جنوبی و شرقی کشور باعث شده تا مبادلات تجاری، واردات و صادرات با پول این کشورها صورت بگیرد.
از سوی دیگر بی اعتمادی مردم به ارزش پول افغانی و عدم آگاهی، آنان را از استفاده از پول افغانی بازداشته است. اکنون در ولایات و کلان شهرهای افغانستان از دالر و یورو به پیمانه زیاد استفاده می‌شود.
قیس محمدی افزود: “کم توجه‌یی مسولین به پول افغانی، کاهش و افزایش ارزش پول افغانی باعث ایجاد بی اعتمادی در بین مردم شده است. بانک مرکزی در استفاده از پول افغانی هیچ تاکیدی نداشته و قوانین به درستی تطبیق نشده بود و این باعث شده بود تا پول کشورهای دیگر در بسیاری از ولایات مورد استفاده باشد. اما این را نیز نباید فراموش کرد که نه تنها ولایات هم مرز بلکه کابل نیز از امر استفاده از پول خارجی مستثنا نیست.”
او با بیان این که امروزه معاملات بزرگ اقتصادی با دالر و یورو انجام می‌شود، گفت زمانی از پول خارجی یک کشور استفاده می‌شود که تجارت آن کشور تحت تاثیرات اقتصادی آن قرار بگیرد. او با آوردن مثال ولایت هرات و نیمروز افزود که واردات بیش از حد از ایران باعث شده تا مردم در این ولایات از تومان استفاده کنند.
اما آقای شگیوال در واکنش به بی توجهی بانک مرکزی به عدم استفاده از پول افغانی گفت: “بانک مرکزی همیشه از شهروندان تقاضا کرده است که از بانکنوت‌های افغانی در معاملات خود استفاده نمایند و حالا نیز بر این مورد تاکید دارد زیرا به میزانی که از پول افغانی استفاده شود، عواید ملی و اقتصاد ملی در کشور بلند رفته و سطح اقتصادی خانواده‌ها نیز تغییر می‌کند. حالا نیز ارزش پول کشورهای همسایه در مقابل اسعار خارجی به خصوص دالر کاهش داشته که این به زیان شهروندانی است که از ارزش خارجی استفاده کنند.”
منفعت بیشتر در معاملات
با توجه به کارزار استفاده از ارز افغانی، سید ولی سلطان، والی ولایت نیمروز در صحبت به خبرنامه نیز گفت: “ولایت نیمروز در غرب از جمله ولایات هم مرز با ایران است که بیشترین دادوستد آن با تومان صورت می‌گیرد. اما اکنون ما با پیوستن به کارزار منع استفاده از ارز خارجی سعی داریم تا از پول افغانی در سطح ولایت استفاده شود. ولی این نیاز به یک برنامه دقیق دارد که ما از آگاهی دهی مردم شروع کرده‌ایم و در پی این هستیم تا پول افغانی کافی داشته باشیم تا به بازار تزریق نماییم.”
والی نیمروز معتقد است می‌تواند در این کارزار موفق باشد زیرا ارزش پول تومان در مقابل افغانی خیلی پایین بوده و مردم پول زیادی را باید به مصرف برسانند که خود این باعث می‌شود مردم به استفاده از پول ملی تشویق شوند.
اما با وجود این که مردم و مقامات محلی در سدد رفع این مشکل هستند و تلاش دارند تا در همه ولایات از پول افغانی استفاده شود ولی به باور برخی از آگاهان، تاجران در استفاده از پول خارجی منفعتی بیشتری دارند.
واردات محصولات با قیمت ارزان، و مصرف کمتر در مبادلات پولی تاجران در جریان صادرات و واردات باعث شده تا آنان در خرید و فروش خود از ارز کشورهایی استفاده کنند که بیشترین واردات را از آنان دارند.
این موارد سبب شده تا پول افغانی ارزش خود را در بین شهروندان کشور از دست بدهد.
ولی هنوز هم چالش در تغییر استفاده از ارز خارجی به پول ملی وجود دارد. اکنون در ولایاتی چون ننگرهار قیمت اجناس بلند رفته است.
قیس محمدی، آگاه مسائل اقتصادی در این مورد گفت: “نرخ بلند در اجناس تاثیر استفاده از پول ملی نیست بلکه این افزایش به دلیل احساس ترسی است که تاجران در معاملات خود استفاده می‌کنند. آنان فکر می‌کنند که اگر از پول مروج به پول جدید رو بیاورند امکان ضررشان وجود دارند به این سبب حاشیه فایده خود را بیشتر از گذشته تعیین می‌کنند که اما به مرور زمان وقتی به ارزش پول افغانی اعتماد کنند، دوباره به حالت اول خود برخواهد گشت.”
حفظ و بالا رفتن ارزش پول افغانی
با وجود مشکلاتی نظیر کمبود پول افغانی در ولایات و افزایش قیمت اجناس اما مقامات محلی به نتیجه این کارزار خوش بین هستند. همچنان بانک مرکزی با یادآوری این که در راستای چاپ پول افغانی کار می‌کند اعلام داشته که سعی دارد تا ارزش پول افغانی ثابت نگه داشته شود.
این بانک هر هفته با پمپاژ دالر در بازار و جمع آوری مقدار پول افغانی در تلاش ثبات ارزش ارز داخلی است.
آقای محمدی نیز با تایید این گفته‌ها افزود: “ما مجبور هستیم که به نحوی نرخ تبادله افغانی به دالر را به حد ثابت نگهداریم تا نرخ تبادله ما با ارزهای دیگر نیز ثابت باقی بمانند. کشورها برای این که ارزش پول و نرخ تبادله اسعار را ثابت نگهدارند یا پول ملی خود را می‌فروشند و یا هم ارز خارجی می‌خرند تا ارزش پول خود را حفظ کنند.”
او افزود: “این روش همچنان زمینه صادرات بیشتر به کشورهای خارجی را مهیا می‌کند. و ما در بخش صادرات خود بهتر عمل خواهیم کرد.”
با همه این‌ها کارزار منع استفاده از پول خارجی همچنان ادامه دارد و بسیاری‌ها نتیجه این روند را افزایش عواید ملی و بالا رفتن ارزش پول افغانی می‌دانند.
افزودن دیدگاه