چهار کمیشنر بین المللی به کمیسیون های انتخاباتی طی فرمان های رییس جمهور معرفی شده اند. این کمیشنران به روزهای یک شنبه و سه شنبه در کمیسیون های مستقل انتخابات وشکایات انتخاباتی آغاز به کار نموده اند. این کمیشنران بر اساس تفاهم میان حکومت و سازمان ملل متحد و طبق مفاد ماده سیزدهم قانون تعدیل شده‌ی انتخابات، برای کمیسیون انتخابات و شکایات انتخاباتی برگزیده شده اند.
اهمیت این موضوع: یکی از جدی ترین مواردی که انتخابات افغانستان را تحت تاثیر قرار داده، کاهش اعتماد عمومی نسبت به روندهای انتخاباتی بوده است. این موضوع زمانی جدی تر شده که در انتخابات پارلمانی 2018 رسوایی های بزرگی شکل گرفت و تقلب های انتخاباتی مجموع روند انتخابات را تحت تاثیر قرار داد. به این جهت، در قانون تعدیل شده انتخابات، برای تامین شفافیت و کارکرد موثر کمیسیون ها 4 کمیشنر بین الملللی برای این دو نهاد انتخاباتی تصویب شده است.
حوا علم نورستانی رئیس کمیسیون مستقل انتخابات در روز معرفی دو کمیشنر بین المللی گفته است که “ما به مشورۀ شما و همکاران بین المللی در امر تحقق یک انتخابات سالم و شفاف نیاز داریم. ” موضوع دیگر مورد نظر این است که این کمیشیران بتوانند تاحدی خلاء ظرفیت کاری کمیسیون انتخاباتی را پر نماید. چنانچه که خانم نورستانی در روز معرفی این کمیشنران بیان داشته که “شما در یک موقعیت زمانی بسیار حساس به کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان پیوستید. این کمیسیون به تجارب و دانش مسلکی ارزشمند نیاز دارد. امیدوارم که درین راستا کمیسیون را همکاری نموده تا بتوانیم شاهد تحقق یک انتخابات سالم در کشور باشیم”.
پیشینه موضوع: تعدیل قانون انتخابات در میانه اعلام نتایج انتخابات پارلمانی که حدود شش ماه به طول انجامید انجام شد. این تعدیل که شامل حضور 4 کمیشنر بین الملللی برای کمیسیون های انتخاباتی نیز می شود، از آن جا آغاز شد که مسولان کمیسیون های انتخاباتی نتوانستند انتخابات پارلمانی را به صورت شفاف و سالم برگزار نمایند. به این جهت، آن ها طی فرمان های رییس جمهور از کار برکنار شده و به دادستانی کل برای پاسخگویی در مورد تقلب ها و جرایم انتخاباتی معرفی شدند. با این حال، تنها در دو انتخابات سال 2014 برای ریاست جمهوری و 2018 پارلمانی کمیشنران بین المللی حضور نداشتند. پیش از آن در چهار انتخابات دیگر نقش کمشینران بین المللی انتخابات به شدت محسوس بوده و آن ها در امر برگزاری انتخابات و شفافیت آن نقش عمده ای را بازی می کردند.
وضعیت موجود: در تازه ترین تصمیم کمیسیون انتخابات، تنها انتخابات ریاست جمهوری در 6 میزان سال جاری خورشیدی برگزار می شود. انتخابات مجلس نمایندگان برای غزنی و انتخابات شورای ولایتی که قرار بود در این روز همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود، به دلیل کمبود بودجه و محدودیت زمانی به تعویق افتاده است. به این جهت، یکی از نگرانی ها این است که انتخابات ریاست جمهوری نیز با تقلب به همراه باشد و نتوانند قابل دفاع گردد.
همزمان با این تلاش ها برای تامین شفافیت نسبی در انتخابات پارلمانی جریان دارد. گماشتن کمشنیران بین المللی نیز بخشی از این تلاش ها عنوان شده است. اما این که آیا این افراد می توانند کاری از پیش ببرند، خود سوالی است که همواره در محافل مختلف مطرح می باشد.
نکته پایانی: گماشتن کمیشنران جدید بین المللی در کمیسیون های انتخاباتی با استقبال نهادهای ناظر و کارشناسان مواجه شده است.
یوسف رشید رییس بیناد انتخابات آزاد و عادلانه – فیفا- معتقد است که گماشته شدن این کمشینران می تواند تا حدی به اعتمادسازی مجدد کمک نماید. او در عین حال گفت که “امیدوارم با آمدن این کمیشنران بین المللی خلاء پایین ظرفیت کمیشنران داخلی را تا حدی پر بکنند.”
در همین حال عبدالعزیز ابراهیمی معاون سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات در صحبت به خبرنامه گفت که این کمیشنران بین المللی دارای صلاحیت مشابه کمیشران داخلی اند اما حق رای ندارند.
آقای رشید نیز تاکید کرد که “موضوع اساس اول این است که اینها حق رای ندارند. بدون شک نقش شان در حالت مشوره در حد این که این کمیشنران تجارب خود را شریک بسازند باقی می ماند. و دوم این که تا چه حد کمیسیون مستقل انتخابات از مشوره ها و تجارب شان استفاده درست می کند.”
با همه این ها اما با توجه به کارکرد مسولان برکنار شده کمیسیون انتخابات در انتخابات پارلمانی سال 2018 و جنجال های ناشی از تلقبات انتخاباتی در سال 2014، شک و تردیدها در باره کارکرد اساسی و شفاف کمیسیون های فعلی انتخاباتی به شدت گسترده بوده و بیم از آن می رود که ناکارآمدی و تقلبات انتخاباتی سرآغاز بحران دیگر سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری میلادی گردد؛ امری که در وضعیت شکننده موجود می تواند تاثیرات جدی بر آینده افغانستان داشته باشد.
افزودن دیدگاه