بازار سوال برانگیز نفت افغانستان؛ 4 میلیون تن واردات نفتی و 1.6 میلیون تن نفت معیاری

مقام‌های ریاست نورم و استندرد افغانستان مى‌گويند که از 4میلیون تن نفت مصرفی افغانستان تنها 1.6 میلیون تن آن توسط این ریاست تثبیت و نظارت می‌شود و بقیه‌ی آن به گونه‌ی قاچاقی و بدون تثبیت وارد بازار این کشور می‌گردد.

معیارهای افغانستان برای نفت‌های وارداتی، با کیفیت 90 می‌باشد، اما به گفته‌ی مسوولان ریاست نورم و استندرد افغانستان، نفت‌های که تحت همین نام نیز وارد این کشور می‌شود، بعد از تثبیت دیده کیفیت بلندتر از 80 ندارد. مقام‌های این ریاست از وجود فساد گسترده در شرکت‌های واردکننده نفت خبر می‌دهند و تاکید دارند که بازار نفت در اختیار گروهای مافیایی می باشد؛ گروهایی که هیچگاهی از آن به صورت واضح سخن گفته نشده است.

نقیب الله فایق، رییس اداره نورم و استندرد افغانستان روز شنبه این هفته در پارلمان این  کشور گفت که “در افغانستان نظام بازار است. در نظام بازار نرخ بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. اما در افغانستان چون بازار به دست یک مافیایی خاصی است، نرخ را آنان تعیین می‌کنند و در فصل سرما یا هر وقت دیگر که دلشان خواست، نرخ را بلند می‌برند.”

آقای فایق به ‌موجودیت تناقض در قوانین نفت این کشور اشاره می‌کند و می‌گوید که معیار برای نفت‌های وارداتی 90 می‌باشد، در حالی که در داخل این کشور اجازه تولید نفت به معیارهای 80 نیز داده شده است. با این وجود مقام‌های ریاست نورم و استندر افغانستان می‌گویند که آنان در یک سر درگمی در مورد عملی کردن یک معیار مشخص، به‌سر می‌برند.

رییس ریاست نورم و استندرد افغانستان تاکید کرد که در تمام نفت‌فروشی‌های شهر کابل، نفت‌های زیادی به‌نام «تیل سوپر» به‌فروش می‌رسد. این در حالی است که به گفته او، در طول چندین سال در هیچ‌یکی از گمرک‌های افغانستان نفت سوپر ثبت نشده است.

لغو 50 شرکت

مقام‌های ریاست نورم و استندرد افغانستان مى‌گويند که در دو سال اخير، جواز فعاليت ٥٨ شرکت به‌دليل واردات مواد کم‌کيفت نفتى لغو شده و قرار است جواز ١٥ شرکت ديگر نيز لغو شود.

با اين حال مقام‌های حکومت افغانستان مى‌گويند که ۸۷ درصد مواد نفتى این کشور، از سوی شرکت‌هايى وارد می‌شود که جواز فعاليت ندارند.

در دو سال گذشته حکومت افغانستان نظارت و ارزیابی را بر مواد نفتی وارداتی جدی کرده و برای شرکت‌های که مواد کم‌کیفیت وارد می‌کند، جریمه وضع کرده است. بر اساس قوانین اداره نورم و استندر افغانستان شرکت‌های که مواد کم‌کیفیت وارد می‌کند در مرحله نخست 5درصد جریمه می‌شود و در مرحله‌ی دوم جواز آنها لغو می‌شود.

بر اساس آمار ریاست نورم و استندرد افغانستان در شش ماه اخیر بیش از 18هزار تن مواد کم‌کیفیت تثبیت شده که از مجموع این رقم، حدود 3هزار و 600 تن آن مسترد شده است. هم‌چنان آنان تاکید دارند که در این مدت آنان حدود 110 واگون گاز کم کیفیت را تثبیت کرده‌اند.

این درحالی است که به گفته‌ی مقام‌های حکومت افغانستان پیش از این حتی حدود یک لیتر گاز نیز در گمرک‌های این کشور تثبیت و مسترد نشده بود.

افزایش جهانی بهای نفت

مقام‌های حکومت افغانستان دلیل افزایش نرخ نفت را در بازارهای این کشور، افزایش در نرخ جهانی این مواد عنوان می‌کنند. آنان تاکید دارند که قیت مواد نفتی در سطح جهان به‎‌گونه‌ی قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.

فیروز مسجدی، معین و سرپرست وزارت تجارت و صنایع افغانستان می‌گوید که در بازارهای جهانی، قيمت يک تن نفت از ۱۲۹ دالر امریکايى به ۱۹۵ دالر افزایش یافته است.

آقای مسجدی که بخاطر ارائه توضیحات در مورد افزایش نرخ مواد نفتی در افغانستان در پارلمان این کشور خواسته شده بود، گفت با آن که در نرخ جهانی مواد نفتی افزایش چشم گیری مشاهده می شود اما در افغانستان نرخ مواد تا حدی زیادی ثابت بوده است.

اوگفت: “در افغانستان نسبت به يک سال گذشته، در قيمت يک ليتر تيل از يک تا دو افغانى، اما در قيمت يک کيلو گاز مايع از پنج تا هفت افغانى به دنبال افزايش قيمت آن در بازارهاى جهانى افزايش آمده است، اما افزایش که قابل نگرانی باشد در نرخ این مواد نیامده است.”

در حال حاضر قیمت هر بشکه نفت برنت در بازارهای جهانی حدود ۰.۴ درصد افزایش یافته و به ۶۰ دالر و ۸۶ سنت رسیده است.

خبرگزاری رویترز نوشته است که کاهش تولید اوپک و متحدانش که در حال کاهش شکاف بین عرضه و تقاضا در بازار است و هم‌چنین افزایش تقاضا برای نفت موجب شده تا قیمت نفت امروز با افزایش مواجه باشد.

بر اساس این گزارش، قیمت هر بشکه نفت برنت نسبت به پایین‌ترین رقم های سال 2017 که در ماه جون به ثبت رسید 37 درصد رشد کرده است.

قیمت نفت خام آمریکا نیز در حال حاضر با 29 سنت، با معادل نیم درصد افزایش به 54 دالر و 83 سنت رسیده است. هم‌چنان قیمت نفت خام آمریکا نسبت به پایین‌ترین رقم‌های سال 2017 در ماه جون 30 درصد رشد داشته است.

احساس افزایشی حاکم بر بازار با تقویت احتمال تمدید توافق کاهش تولید بین اوپک و متحدانش تشدید شده است. از سوی دیگر میزان تقاضا به ویژه از سوی چین در حال افزایش است. میزان واردات نفت چین با پیشی گرفتن از آمریکا به حدود 9 میلیون بشکه در روز رسیده و این کشور بزرگ‌ترین وارد کننده نفت جهان لقب گرفته است.

با این حال مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که آنان تدابیری را برای نگهداشتن تعادل نرخ نفت در بازارهای این کشور روی دست دارند.

مقام‌های وزارت تجارت و صنایع این کشور می‌گویند که این وزارت مواد نفتى کافى در ذخاير دارد و براى زمستان آمادگی کامل دارد.

فیروز مسجدی، معین و سرپرست وزارت تجارت و صنایع افغانستان می‌گوید که “در حال حاضر، وزارت ما ٢٠ غرفه در مناطق مختلف شهر کابل، يک کيلو گاز مايع را ٤٣ افغانى به فروش مى‌رساند و اين قيمت، تا آخر زمستان از ٤٥ افغانى بلند نخواهد رفت و قرار است که ٥٠ غرفه‌ی ديگر را نيز در شهر کابل ايجاد کنیم”