نگرانی‌ها از تامین برق در زمستان؛ درخواست بودجه‌ی ویژه و تمرکز برانرژی بدیل در افغانستان

مسوولان شرکت برشنا می‌گویند که به ‌دلیل مصرف زیاد برق در زمستان، این شرکت به ‌بودجه‌ی بیشتر برای تامین برق شهروندان این کشور از طریق برق حرارتی، نیاز دارد.

آنان تاکید می‌کنند که مصرف برق کابل در زمستان دو برابر بیشتر از میزان مصرف در سایر فصل‌ها می‌باشد و این شرکت به غیر از استفاده از برق حرارتی و هزینه‌ی سنگین آن، راه حل دیگری ندارند.

وحیدالله توحیدی، سخنگوی شرکت برشنا به‌ خبرنامه گفت که “ما در فصل بهار به‌گونه‌ی عادی حدود 340 مگاوات برق در کابل مصرف داریم، اما در زمستان این مقدار به 700 مگاوات برق می‌رسد. در زمستان خیلی‌ها از وسایل برقی پر مصرف برای گرم کردن خانه‌های‌شان استفاده می‌کنند.”

به همین منظور شرکت برشنا بودجه‌ی 140 مگاوات برق حرارتی را از وزارت مالیه‌ی افغانستان درخواست کرده است. این برق دیزلی از اول ماه جدی سال جاری خورشیدی تا آخر ماه حوت، در کنار 280 میگاوات برق وارداتی ازبکستان در کابل استفاده خواهد شد.

به گفته‌ی مسوولان این شرکت، قیمت هر کیلووات برق حرارتی حدود 40 افغانی می‌باشد که در کل در یک شبانه روز به ارزش 100 تا 150 هزار دالر هزینه‌ی تولید برق حرارتی می‌شود. به گفته آنان به این دلیل که شهروندان، این هزینه را پرداخته نمی‌توانند، این شرکت مجبور است که بودجه‌ی این برق حرارتی را از وزارت مالیه‌ی این کشور بگیرد.

آقای توحیدی گفت : “ما بیشترین ساعات مزدحم را بین ساعت‌های 5 شام تا 8 شب و هم‌چنان از 5 صبح تا 8 صبح داریم. تقاضای ما از هم‌وطنان ما این است که در این اوقات، کمتر از وسایل پر مصرف برقی‌شان استفاده کنند. این یگانه راه معقول است. در غیر آن با روشن کردن چندین مگاوات برق حرارتی نیز نمی‌توان برق مورد نیاز کابل را تامین کرد.”

جیره‌بندی برق

هم‌زمان با فرا رسیدن فصل سرما و افزایش میزان مصرف برق در افغانستان و به ‌ویژه در پایتخت، توزیع برق در بسیاری از شهرهای افغانستان به ‎‌شمول کابل، نوبتی می‌شود. با این وجود شهروندان افغانستان مجبور‌اند در کنار برق دولتی، برق جنراتوری نیز مصرف کنند که در کنار آلودگی صوتی در سطح شهر، هزینه‌ی هنگفت مالی را برای آنان در پی دارد.

از سوی دیگر در فصل زمستان، اکثر کارخانه‌های کوچک که کارهای تولیدی دارند، نیمه تعطیل است. این کارخانه‌ها به‌دلیل نداشتن برق، درآمد کم‌تری در فصل زمستان دارند.

از سویی هم شماری از مغازه‌داران شهر کابل می‌گویند که نبود برق سبب می‌شود مواد خوراکی داخل یخچال‌ها فاسد شده و غیرقابل استفاده شوند. به گفته‌ی آنان، این مشکل نه ‌تنها در زمستان، بل در تابستان با گرم شدن هوا نیز رخ می‌دهد.

با این وجود مسوولان شرکت برشنا تایید می‌کنند که این شرکت به ‌دلیل کمبود برق، مجبوراند برق را جیره‌بندی کنند که در 24 ساعت حد اقل هر خانواده و مغازه‌دار کابل، 20 ساعت برق داشته باشد.

سخنگوی برشنا یکی از دلایل کمبودن انرژی برق امسال را، به پایان رسیدن زمان قرارداد 300 میگاوات انرژی تاجیکستان می‌داند و می‌گوید که در حال حاضر کابل تنها از برق ازبکستان استفاده می‌کند.

آقای توحیدی گفت که “در حال حاضر ما با کمبود 45 مگاوات برق روبه‌رو هستیم. ما در تلاش هستیم که برای تمدید قرارداد، نمایندگان خود را به شهر دوشنبه‌ی تاجیکستان روان کنیم. به زودی نتیجۀ این سفر روشن خواهد شد.”

افزایش تولید انرژی بدیل

هم‌زمان با افزایش قطع برق در شهر کابل، ریاست شرکت برشنا از طرح تازه‌یی برای جلوگیری از کمبود برق در این شهر خبر داده است. این طرح که از آن به عنوان طرح «تولید کننده و مصرف کننده» یاد می‌شود، با توزیع سولرهای آفتابی برای شهروندان کابلی، نیاز به برق شماری از شهروندان را مرفوع می‌سازد.

بر اساس این طرح، در یک سال آینده در گام اول ۱۵ میگاوات برق برای شماری از وزارت خانه‌ها و اداره‌های دولتی فراهم خواهد شد و در گام دوم برنامه‌ی نصب سولر بر بام‌های خانه‌های مسکونی عملی خواهد شد.

وحیدالله توحیدی سخنگوی شرکت برشنا می‌گوید که هزینه‌ی اجرای این طرح از سوی بانک توسعه آسیایی پرداخت خواهد شد.

به گفته‌ی مقام‌های شرکت برشنا این طرح با نصب میتر‌های دو طرفه، شهروندان را قادر می‌سازد که هم تولیدکننده باشد و هم مصرف کننده. در این صورت اگر شهروندان با کمبود برق مواجه شدند از شرکت برشنا برق می‌گیرند و اگر برق تولید شده را نیاز نداشتند، می‌توانند برق اضافی را به این شرکت بفروشند.

وحیدالله توحیدی در این مورد می‌گوید که از برنامه‌های دراز مدت این اداره، آماده‌سازی لین ۵۰۰ کیلوولت برق وارداتی است که کار حدود ۶۵ درصد آن تکمیل شده و ۳۵ درصد دیگر آن نیز ادامه دارد.

مقامات شرکت برشنا می‌گویند که حدود ۶۵ درصد کار پروژه توتاپ تکمیل شده و ۳۵ درصد دیگر آن نیز ادامه دارد. به گفته‌ی توحیدی از این طریق ۱۰۰۰ میگاوات برق به افغانستان وارد می‌شود که ۱۳ ولایت مرکزی، شمالی، جنوبی، جنوب غربی  و حدود ۲٫۳ میلیون نفر را از انرژی برق مستفید می‌سازد.

چالش‌های جمع‌آوری پول برق

مسوولان شرکت برشنا می‌گویند که این شرکت سالانه تا حدود 300 میلیون دالر از کشورهای همسایه برق خریداری می‌کند.

آنان تاکید دارند که به ‌دلیل نپرداختن پول مصرفی برق توسط برخی از نهادهای دولتی، زورمندان محلی و نمایندگان مردم در پارلمان و هم‌چنان ناتوانی در جمع‌آوری پول برق در برخی از مناطق ناامن این کشور، این شرکت به صورت سالانه‌ زیان هنگفتی را متحمل می‌شود.

امان الله غالب، رییس این شرکت در یک نشست خبری در کابل گفت که در صورتی که مشترکان این شرکت، پول‌های برق مصرفی‌شان را تحویل ندهند و از سوی دیگر این شرکت نتوانند پول برق را از ولایت‌های ناامن جمع‌آوری کند این شرکت، ورشکست خواهد شد.

آقای غالب گفت: “تا سه ماه پیش مقدار پول مقروضین به 10 میلیارد افغانی می‌رسید، اما در حال حاضر این مقدار به 11 میلیارد افغانی رسیده است، از سویی هم مناطق نا‌امن تا حدود 10 تا 15 درصد از بودجه‌ی کل خریداری برق ما را در بر می‌گیرد که ما نمی‌توانیم این پول را جمع‌آوری کنیم.”

به گفته‌ی مسوولان شرکت برشنا، حدود شش منطقه در افغانستان است که آنان به‌دلیل ناامنی نمی‌توانند پول برق را جمع‌آوری کنند. قندوز، هلمند، هرات، فاریاب و جوزجان از جمله ولایت‌هایی است که در برخی مناطق آن به‌دلیل جنگ و حضور طالبان، این شرکت موفق به جمع‌آوری پول برق نشده است.

در حالی که تامین برق در فصل زمستان همیشه یکی از دشواری‌های عمده برای حکومت افغانستان بوده و شرکت برشنا برای تامین برق در فصل زمستان سال جاری نیز از نیازمندی به بودجه ویژه خبر داده است، بخشی از برق این کشور در مناطقی به مصرف می‌رسد که خارج از کنترل حکومت این کشور است.

مقامات شرکت برشنا می‌گویند که نه می‌توانند پول مصرف برق در این مناطق را بدست آوردند و نه می‌توانند برق مناطق ناامن را قطع سازند؛ به دلیل این که شهروندان ساکن در این مناطق از داشتن برق محروم می‌شوند. این مقامات برشنا تنها راه حل این مشکل را تامین امنیت و حاکمیت حکومت می‌دانند.