افغانستان در هفته گذشته شاهد چندین رویداد تروریستی مرگبار بود که در آن دهها تن کشته و زخمی شدند. این حملات پیدرپی که از حمله طالبان بر شهرستان جغتوی ولایت میدان وردک آغاز شد، سپس به غزنی، پکتیا، غور و کابل رسید و در آخرین مورد جان 15 تن از افراد وزارت دفاع این کشور را عصر روز گذشته در حوزه پنجم امنیتی شهر کابل گرفت.
بیشتر این حملات توسط طالبان انجام شد و تنها مسوولیت حمله بر مسجد امام زمان، واقع در دشت برچی در حوزه سیزدهم امنیتی پولیس کابل را داعش بر عهده گرفت.
حملات گسترده طالبان یک روز پس از نشست عمان با اشتراک افغانستان، پاکستان، چین و امریکا در مورد صلح افغانستان آغاز شد. چهار کشور در مسقط، پایتخت عمان جمع شده بودند تا سلسله نشستهای گروه هماهنگی چهارجانبه صلح افغانستان را از سر بگیرند. در این نشست روی تعهدات قبلی گروه هماهنگی چهارجانبه تاکید شد و در آن پاکستان متعهد شده تا کارخانگی خودش را انجام بدهد.
طالبان که در این نشست دعوت نشده بودند، یک روز پس از این نشست حملات تهاجمیشان را با تغییر تاکتیک آغاز کردند و به باور بسیاری از آگاهان، این حملات پاسخی به صلحخواهی افغانستان بود.
چگونگی حملات
طالبان در چندین عملیات مشابه با استفاده از وسایط زرهی و غیرزرهی نیروهای نظامی افغان، با انجام حملات انتحاری چندین مرکز نظامی را هدف قرار دادند. این گروه در نخست حوالی ساعت 12 بامداد سهشنبه هفته گذشته با انفجار یک موتر مملو از مواد انفجاری بر شهرستان جغتوی ولایت میدان وردک حمله کردند. پس از آن جنگجویان طالب برای پنج ساعت با نیروهای نظامی افغان درگیر شدند.
هدف دوم این گروه حمله بر مرکز فرماندهی پولیس شهرستان اندر ولایت غزنی بود. طالبان پس از انفجار دادن یک عراده موتر هاموی که در جنگ با نیروهای امنیتی افغان بهدست آورده بودند، حملات گستردهای را بر پاسگاههای نظامی این شهرستان آغاز کردند.
صبح روز بعد طالبان در یک حمله مشابه دیگر، با انفجار یک عراده موتر هاموی بر مرکز آموزشی پولیس در پکتیا حمله کردند. درگیری میان مهاجمان طالب و نیروهای افغان چهار ساعت دوام کرد.
یک روز پس از این رویداد خونین، طالبان بار دیگر با انفجار دادن دو عراده موتر هاموی یک پایگاه ارتش را در شهرستان میوند ولایت قندهار هدف قرار دادند. پس از انفجار این دو عراده هاموی، مهاجمان طالب وارد پایگاه ارتش در منطقه چشمو شدند.
در آخرین مورد عصر روز گذشته طالبان با انجام حمله انتحاری در مقابل دروازه ورودی دانشگاه نظامی مارشال فهیم، واقع در ناحیه پنجم شهر کابل سربازان وزارت دفاع افغانستان را هدف قرار دادند.
حلمه بر مساجد
در دو حمله جداگانه دیگر نمازگزاران در ولایتهای کابل و غور هدف قرار گرفتند. شام روز جمعه یک مهاجم انتحاری خود را در صف نمازگزاران در مسجد امام زمان، واقع در ناحیه سیزدهم شهر کابل منفجر کرد. مسوولیت این حمله را داعش به عهده گرفت.
اندکی پیشتر از زمان وقوع این حمله در غرب شهر کابل، یک حمله انتحاری دیگر در مسجدی در شهرستان دولینه ولایت غور رخ داد. هرچند مسوولیت این حمله را تاکنون کسی به عهده نگرفته است اما گفته میشود هدف این حمله یک فرمانده محلی نیروهای خیزش مردمی وابسته به حزب جمعیت اسلامی افغانستان بوده است.
تلفات
حملات پیهم انتحاری و انفجاری در نقاط مختلف افغانستان در چند روز اخیر جان صدها نظامی و غیرنظامی را گرفته است. براساس گزارشهای رسمی که از این رویدادها منتشر شده، دستکم 500 تن کشته و زخمی شدهاند.
در حمله طالبان بر شهرستان جغتوی ولایت میدان وردک دو سرباز پولیس کشته شدند. براساس گزارش دفتر سخنگوی این ولایت بیش از 30 طالب نیز کشته و زخمی شدهاند.
در حمله این گروه بر مرکز فرماندهی پولیس اندر ولایت غزنی نیز بیش از 40 نظامی و غیرنظامی کشته شدند و 30 تن دیگر زخمی. در حمله طالبان بر مرکز آموزشی پولیس در ولایت پکتیا نیز 41 تن کشته و 158 تن دیگر زخمی شدند.
افزون بر این سخنگوی وزارت دفاع افغانستان گفت که در حمله طالبان بر پاسگاه ارتش در قندهار، 43 سرباز ارتش شهید شدهاند، 9 تن زخمی و 6 تن دیگر ناپدید. به گفته او 2 سرباز دیگر نیز زنده ماندهاند.
در حمله انتحاری در مسجدی در غور نیز 20 نمازگزار کشته شده و 10 تن دیگر زخمی شدند. در حمله انتحاری در مسجد امام زمان کابل نیز 56 نمازگزار شهید و 70 تن دیگر زخمی شدند.
در آخرین مورد از حملات پیهم تروریستی، در حمله انتحاری در برابر دروازه ورودی دانشگاه نظامی مارشال فهیم در کابل، 15 تن کشته شده و 4 تن دیگر زخمی شدهاند.
در پاسخ به این حملات خونین تروریستی در نقاط مختلف، مقامهای افغان به محکوم کردن آن بسنده کردهاند. در دو مورد، رهبران حکومت وحدت ملی برای بازدید از محل رویداد، به ولایت پکتیا رفتهاند. شام روز حمله تروریستی در پکتیا رییس اجرایی افغانستان به محل حادثه رفت و صبح امروز محمد اشرف غنی، رییس جمهور این کشور وارد گردیز شد و با بزرگان و شهروندان این ولایت دیدار کرد.
شورشیان در کجایند؟
در ولایتهای قندهار، غزنی، میدان وردک و پکتیا، طالبان و شبکه حقانی فعالیت گسترده دارند. چندین واحد اداری این ولایات شاهد حضور گسترده شورشیان است.
عبدالرحمان منگل، سخنگوی والی میدان وردک در گفتوگو با خبرنامه گفت که از نُه واحد اداری این ولایت شهرستانهای جغتو و دایمیرداد با تهدیدهای بالای امنیتی روبرو هستند. شهرستانهای حصه اول بهسود و بهسود مرکزی امنیت کاملی دارند و در شهرستانهای چک، نرخ، جلریز و سیدآباد تهدید امنیتی در مقایسه با شهرستانهای جغتو و دایمیرداد کمتر است.
به گفتهی آقای منگل، رهبری دقیق طالبان در میدان وردک معلوم نیست اما صدها و یا هزاران طالب، از جمله طالبان مربوط به شبکه حقانی، فعالیت دارند که یا ساکن میدان وردک هستند و یا از ولایتهای غزنی و لوگر به آنجا میآیند.
در غزنی نیز طالبان حضور گسترده دارند. شهرستان ناوه این ولایت بیش از ده سال است که تبدیل به پایگاه طالبان شده و این گروه در آنجا مرکز ماینسازی و آموزشهای نظامی ساختهاند. افزون بر این و به گفتهی سخنگوی والی این ولایت، شهرستانهای دهیک و اندر از دیگر مناطق ناامن غزنی است.
عارف نوری، سخنگوی والی غزنی هفته گذشته به خبرنامه گفته بود که امسال در مقایسه با یک سال قبل که 14 شهرستان غزنی ناامن بود، امنیت در غزنی بهبود یافته است.
عبدالله حسرت، سخنگوی والی پکتیا نیز گفت که شهرستانهای جانیخیل، پتان، زرمت و مناطق اطراف مرکز ولایت پکتیا شاهد حضور فعالیت شورشیان مسلح مخالف دولتاند.
آقای حسرت به خبرنامه گفت که در پکتیا گروههای مختلف طالبان از جمله شورشیان شبکه حقانی حضور دارند که تلاش دارند تا با استفاده از روابط قومیشان در این ولایت، منطقه نفوذی برای خود ایجاد کنند.
او گفت: «رهبری خاص ندارند. پکتیا یک ولایت سرحدی است که طالبان هدایت مستقیم را از آن سوی خط دیورند دریافت میکنند.»
شکیبا هاشمی، نماینده قندهار در مجلس نمایندگان افغانستان نیز در مورد شرایط امنیتی این ولایت به خبرنامه گفت که هم مرز بودن ولایت قندهار با ولایتهای ناآرام هلمند و ارزگان موجب شکلگیری ناامنی در بخشهایی از قندهار شده است.
او گفت شهرستانهای ژیری، میوند، معروف، خاکریز و سپین بولدک متأثر از ولایتهای هلمند، ارزگان و پاکستان است. خانم هاشمی افزود: «تهدیدی که در هلمند و ارزگان است، باعث میشود که در ولسوالیهای میوند و ژیری به نیروهای امنیتی آسیب برسد.»
خانم هاشمی گفت در مورد نام افراد و رهبری گروههای شورشی اطلاعاتی در دست ندارد اما طالبان برای هر شهرستان و در کل ولایت قندهار افراد و اشخاص معین دارند.
ولایت غور نیز در سالهای اخیر یکی از ولایتهای خبرساز بوده است. در ماه اسد سال جاری شهرستان تیوره این ولایت به دست طالبان سقوط کرد. افزون بر این، شهرستان پسابند این ولایت نیز شاهد حضور گسترده شورشیان در دو سال اخیر بوده است.
افزایش حملات؛ شکست شورشیان؟
درحالی که حملات تروریستی یک هفته گذشته مردم افغانستان را در شوک فرو برده، وزارت دفاع این کشور به این باور است که شورشیان مخالف مسلح در جنگ رو در رو با نظامیان افغان شکست خوردهاند و توان مقابله را ندارند.
محمد رادمنش، معاون سخنگوی وزارت دفاع افغانستان در پاسخ به سوال خبرنامه گفت که ارتش تنها امروز 13 عملیات را در 12 نقطهی افغانستان سازماندهی کرده است.
او با اشاره به حملات انتحاری انجام شده گفت که «این تاکتیک بسیار تاکتیک قدیمی است. مردم را کشتن و به عملیات انتحاری دست زدن، مسألهای است که بازار اینها (شورشیان) کساد شده و فعلا نمیتوانند در برابر اردو مستقیم جنگ کنند. چون این کارآیی را از دست دادهاند کوشش میکنند که به فعالیتهای تروریستی از قماش انتحاری و انفجارات استفاده بکنند.»
در بهار سال جاری هنگامی که طالبان عملیات منصوری را آغاز کردند، وزارت دفاع افغانستان عملیات خالد را راهاندازی کرد. اکنون که فصل جنگ جبههای طالبان همزمان با فرارسیدن فصل سرما به پایان میرسد، وزارت دفاع افغانستان نیز میگوید بهخاطر دفاع از حاکمیت ملی افغانستان ایستاده است و نیروهای ارتش نیز با عملیات خالد 2، شرایط صلح را برای مردم افغانستان فراهم میسازند.
شورشیان مخالف مسلح دولت افغانستان در جنگهای مختلف توانستهاند مهمات نظامیان افغان، از جمله وسایل نقلیه نظامی را با خود ببرند. این گروهها در هفته گذشته با استفاده از وسایط نقلیه ارتش و پولیس افغانستان چندین حمله انتحاری خونین را راهاندازی کردند.
وزارت دفاع افغانستان مدعی است که نسبت به تمامی تهدیدهای امنیتی علیه مردم این کشور حساس بوده و اقدام خواهند کرد. او به سلاح هایی اشاره میکند که از سوی کشورهای خارجی در اختیار گروههای شورشی و از جمله طالبان قرار میگیرد.
او در این مورد به خبرنامه گفت که «در برابر سلاحی که شورشیان آن را از خارج از مرزهای افغانستان به داخل این کشور میآورند، حساسیت بیشتر به خرج میدهد.»
درحالی که حکومت افغانستان از شکست طالبان و شورشیان در جنگ رو در رو سخن میزند اما حملات هدفمند طالبان و داعش در یک هفته گذشته نشان میدهد که این گروهها با استفاده از تغییر تاکتیک جنگی با توجه به تغییر فصل و همچنین استفاده از خلاهای امنیتی، نقاط مهمی را در شهرها و مناطق استراتژیک مورد حمله قرار میدهند.
به باور شماری از کارشناسان، با فرارسیدن فصل زمستان شورشیان بیشتر به حملات هدفمند در شهرها و مراکز نظامی ادامه میدهند تا از این طریق به اهداف شان برسند، از این رو نیاز است تا نهادهای امنیتی افغانستان نیز در هماهنگی با یکدیگر آماده مقابله با این تاکتیک گروههای تروریستی در فصل تازه جنگ سال جاری باشند.