در 16 سال گذشته با رشد ورزش در افغانستان، تیم‌های ورزشی در رشته‌های مختلف توانسته‌اند در رقابت‌های جهانی بدرخشند و مقام‌های قهرمانی مختلفی را نیز برای کشورشان به دست آورند. پیروزی های تیم های فوتبال، تکواندو و کریکت در داخل افغانستان بازتاب گسترده ای داشت و به صورت فراوان مورد استقبال قرار گرفت. اما در این میان تیم‌های ورزشی دیگری هم بودند که با وجود کسب قهرمانی در رقابت‌های خارجی، آن چنان که باید مورد استقبال قرار نگرفتند و بعد از آن نیز به توجه چندانی به این رشته‌ها نشده است.
تیم بسکتبال با ویلچر زنان افغانستان یکی از تیم‌هایی است که کمتر از یک ماه پیش توانست برای اولین بار در یک رقابت خارجی و در میان 8 کشور آسیایی، مقام قهرمانی را بدست آورد. معلولانی که معمولا در جامعه افغانستان به حاشیه رانده شده اند و ورزش بسکتبال و قهرمانی در این رشته را، راه مناسبی برای دیده شدن در متن جامعه یافته‌اند.
تیم بسکتبال بانوان معلول افغانستان با پیروزی بر تیم‌های تایلند، هند و اندونزی توانست به مقام قهرمانی در بازی‌های “جام بسکتبال بالی” در اندونزی دست یابد.
جام بسکتبال با ویلچر بالی در سال 2014 میلادی با هدف برگزاری مسابقات بسکتبالِ معلولان، میان تیم‌های کشورهای آسیایی راه اندازی گردید. تیم بسکتبال بانوان افغانستان توانست در اولین حضور خود در این بازی‌ها، با جام قهرمانی به کشور بازگردد.
تشکیل تیم
تیم ملی بانوان معلول افغانستان سه سال قبل و با حمایت کمیته جهانی صلیب سرخ تشکیل شد. برای انتخاب بازیکنان تیم ملی، مسابقاتی میان ولایت‌های مختلف انجام می‌شود تا برترین بازیکنان برای حضور در تیم ملی شناسایی شده و انتخاب شوند.
از ترکیب تازه تیم بسکتبال بانوان معلول افغانستان کمتر از یک سال می‌گذرد. مسوولان این تیم می‌گویند که ترکیب فعلی از میان 60 بانو از ولایت‌های کابل، هرات و مزارشریف انتخاب شدند که بین 16 الی 25 سال سن دارند.
بیشتر دخترانی که عضو این تیم هستند به دلایل مختلفی مانند جنگ، انفجار ماین و بیماری‌هایی مانند فلج اطفال از قسمت پا دچار معلولیت شده‌اند.
حمایت اندک
مسوولان تیم بانوان معلول افغانستان می‌گویند تیم بسکتبال بانوان معلول این کشور با کم‌ترین حمایت و امکانات توانستند به مقام قهرمانی در اندونزی برسند اما، این قهرمانی تنها از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مورد تقدیر و استقبال قرار گرفت.
طاهره یوسفی مربی تیم ملی بسکتبال بانوان معلول افغانستان است. او می‌گوید که شرایط بانوان ورزشکار این تیم ناخوشایند است و با مشکلات زیادی روبرو هستند.
طاهره یوسفی به خبرنامه می‌گوید “ورزشکاران تیم ملی بسکتبال بانوان معلول کشور، از هیچ‌گونه حمایتی از سوی حکومت و مردم برخوردار نمی‌باشد. در حالی‌که بازیکنان کشورهای دیگر از لحاظ مادی و معنوی حمایت می‌شوند و بیمه هستند.”
مربی این تیم می‌افزاید، این دختران با وجود اینکه اعضای تیم ملی کشور هستند اما به آنها هیچ حقوق یا امتیازی در نظر گرفته نشده و تنها زمانی که برای شرکت در مسابقات به خارج از کشور سفر می‌کنند، در حدود 9 هزار افغانی به آنها پرداخت می‌شود.
با این حال قرار است که از ماه آینده کمیته پارالمپیک افغانستان به دخترانی که عضو تیم ملی بسکتبال بانوان این کشور هستند، ماهانه 1000 افغانی( یک هزار افغانی) پرداخت نماید؛ پولی که به گفته مسوولان این تیم بسیار ناچیز است و با توجه به محدودیت‌هایی که اعضای این تیم دارند، شاید برای هزینه رفت و آمد آنها نیز کافی نباشد.
شروع خوب
طاهره یوسفی مربی تیم بانوان معلول افغانستان، مدت 7 سال است که به ورزش روی آورده و عضو تیم ملی بسکتبال این کشور است. با وجود این که خودش هیچ‌گونه معلولیتی ندارد، مربی گری تیم بانوان معلول را برعهده گرفته است.
او به خبرنامه می‌گوید با همکاری کمیته صلیب سرخ که برنامه‌ای با عنوان “بازتوانی اجتماعی” به پیش می‌بردند، بانوان معلول را تشویق کرده است تا به ورزش روی آورند.
طاهره یوسفی می‌گوید که در هفته، دو روز با تیم بسکتبال بانوان معلول افغانستان تمرین می‌کند. ماهانه یک هزار افغانی از سوی ریاست تربیت بدنی به او پرداخت در حالی‌که هزینه رفت و آمد برای تمرین نیز بر عهده خود اوست.
با این حال، خانم یوسفی بنابر علاقه‌ای که داشته در این مسیر قدم گذاشته است و قهرمانی در اندونزی شاید برای او و بخصوص بانوان ورزشکار این تیم شروع بسیار خوبی باشد چرا که، از میان انبوهی از مشکلاتی مانند کمبود امکانات و بی توجهی‌ها عبور کرده و به این مقام قهرمانی رسیده‌اند.
بهترین بازیکن مسابقات
کاپیتان این تیم سمیه نام دارد که در 6 سالگی و پس از یک حادثه ترافیکی، یک پایش را از دست داده است. اما او می گوید که هرگز ناامید نشده و به تلاش‌هایش ادامه داده تا این که 3 سال قبل توانسته عضویت تیم ملی بسکتبال را به دست آورد و کاپیتان تیم شود.
در مسابقات اندونزی در پیروزی‌های تیم ملی بسکتبال بانوان افغانستان در اندونزی نقش پررنگی داشته و از سوی مسوولان این مسابقات به عنوان بهترین بازیکن انتخاب شد. افتخاری که هر ورزشکاری در آرزوی رسیدن به آن است. حالا سمیه با وجود اینکه یک پای خود را در کودکی از دست داده، توانسته به این مقام دست یابد. رسیدن به افتخاری که نشان دهنده اراده و امید او به زندگی و بهتر بودن است.
کاپیتان تیم ملی بسکتبال بانوان افغانستان اما باز هم شرایط در افغانستان را برای ورزش کردن بانوان معلول بسیار دشوار می‌داند. او به خبرنامه می‌گوید “در کشورهای دیگر دختران به صورت آزادانه در مسابقات شرکت می‌کنند در حالی‌که بیشتر خانواده‌ها در افغانستان مانع ورزش دختران هستند.”
مصمم‌تر از قبل
شبانه، یک تن از اعضای تیم ملی بسکتبال بانوان معلول افغانستان است که از 3 سال قبل عضویت این تیم را دارد. حمایت خانواده، دوستان و معلمان مکتب، شبانه را انگیزه بیشتری داده تا به ورزش روی آورده و با تلاش و پشتکار زیاد بتواند وارد تیم ملی در این رشته شود.
او می‌گوید با وجود اینکه سطح سواد و آگاهی مردم در این جامعه کم است و در مورد ورزش بانوان نظر و دید خوبی ندارند اما به تلاش ادامه داده تا این که توانسته جام قهرمانی در مسابقات اندونزی را بالای سر ببرد.
شبانه اما حالا پس از این قهرمانی، انگیزه بیشتری برای برداشتن گام‌های بعدی و رسیدن به قهرمانی‌های بعدی گرفته و از حکومت افغانستان می‌خواهد تا برای رشد جامعه وزشی بانوان و بخصوص بانوان معلول، توجه جدی‌تر و بیشتری داشته باشد.
معلولیت ذهنی ندارم
بازیکن دیگر تیم ملی بسکتبال بانوان معلول افغانستان جمیله است. او از کودکی به دلیل بیماری فلج اطفال (پولیو) سلامتی پاهایش را از دست داده است.
افغانستان در کنار پاکستان و نیجریه یکی از سه کشور جهان است که در آنها بیماری فلج اطفال ریشه کن نشده است. برنامه واکسن کودکان در این کشور هنوز هم ادامه دارد و مسوولان افغانستان امیدوار هستند تا سال 2017، سال ریشه کن ساختن این بیماری باشد.
جمیله به خبرنامه می‌گوید که از دو سال قبل ورزش بسکتبال با ویلچر را شروع کرده و در این مدت شاهد تغییرات مثبت زیادی در روحیه و زندگی خود بوده است.
جمیله می‌گوید “زمانی که در تلویزیون دختران معلول را می دیدم که ورزش می‌کنند من هم این انگیزه را پیدا کردم تا ورزش کنم. فهمیدم که بانوان معلول هم می‌توانند ورزش کنند و برای خانواده و جامعه خویش افتخار آفرین باشند.”
او که از کودکی به علت بیماری سلامتی اش را از دست داده حالا می گوید که ناتوانی جسمی نمی‌تواند مانع رشد و ترقی انسان‌ها شود. جملیه می‌گوید که “من معلولیت جسمی دارم نه معلولیت ذهنی و فکری.”
به سوی قهرمانی‌های دیگر
مربی و تیم بسکتبال بانوان معلول افغانستان می‌گویند که با وجود تمام مشکلات مالی، فنی، اجتماعی و فرهنگی در جامعه افغانستان و در بخش ورزش بانوان معلول، با کسب قهرمانی در خارج از کشور و بالا بردن پرچم افغانستان، وظیفه خود را در قبال جامعه خویش انجام داده‌اند.
این تیم که می‌تواند پس از این نیز در سطوح بالاتر مسابقات جهانی افتخارات دیگری را به دست آورد، تنها نیازمند حمایت‌های بیشتر از سوی مسوولان حکومت و بخصوص مسوولان بخش ورزش افغانستان است.
از سوی دیگر گفته‌های اعضای این تیم نشان می‌دهد که حمایت‌های مردمی و اجتماعی از این قشر می‌تواند، انگیزه آنان برای حضور بیشتر در اجتماع را بیشتر سازد. انگیزه‌ای که می‌تواند آنها را از گوشه نشینی و حاشیه نشینی در خانواده و جامعه رها سازد و بر سکوی پر افتخار قهرمانی در منطقه و جهان قرار دهد.
افزودن دیدگاه