میوه‌های تازه افغانستان بار دیگر در سرخط اخبار این کشور قرار گرفته است. برخی از ولایت‌های افغانستان توانسته نام بزرگی برای تولیدات شان شوند. فراه در این میان به خاطر تربوز خبرساز شده است. اخیرا گزارش شده که در ولایت فراه حدود 580 هزار تن تربوز تولید شده که میزان درآمد شهروندان فراهی از آن حدود 60 میلیون دالر خواهد بود.
علاوه بر این آمارهای دیگری نیز منتشر شده که نشان می‌دهد افغانستان در بخش میوه های تازه تولیدات فراوانی داشته است. انگور در این کشور در سال گذشته خورشیدی بیش از 870 هزار تن تولید شده و در عین حال تولید سیب افغانستان 140 هزار تن بوده است. تولیدات ناک این کشور حدود 100 هزار تن بوده و زردآلوی آن بیش از 17 هزار تن می‌باشد. آلو نیز در افغانستان بیش از 5 هزار تن تولید شده است.
این تولیدات نشان می‌دهد که افغانستان در حوزه میوه‌های تازه نیز حرفی برای گفتن دارد. اما این که چقدر این میوه‌ها در داخل افغانستان مصرف می‌شود خود سوال دیگری است. برخی از گزارش‌ها می‌رساند که افغانستان در سال 2015 میلادی 25 هزار تن میوه‌های تازه نیز صادر کرده است. این رقم در مقایسه با تولیدات داخلی افغانستان مقداری اندکی برای صادرات می‌باشد. با این حال در عرصه میوه‌های تازه نیز افغانستان جزء از صادرکنندگان محسوب می‌شود. علاوه بر این از رقم حدود 865 میلیون دالری صادرات افغانستان، بیش از 19 درصد آن را صادارت انگور تشکیل می‌دهد.
چرایی فراه
از آن جایی که فراه در زمره حاصل خیزترین ولایات افغانستان در تولید تربوز قلمداده شده، چگونگی تبدیل این ولایت به وضعیت غیرمتعارف اما مثبت در حوزه تولید میوه تازه یکی از مسائل مورد بحث می‌باشد. در این باره دلایل متعددی وجود دارد.
لطف الله راشد، سخنگوی وزارت زراعت افغانستان در باره آمارهای تازه از افزایش تولید تربوز به خبرنامه گفت که حاصل‌خیز بودن ولایت فراه باعث شده که کشاورزان آن از هر هکتار زمین، ۳۴ تن تربوز تولید کنند. او تاکید کرد که دلیل دیگر افزایش میزان تولید این میوه، افزایش مالیات بر میوه‌های تازه وارداتی می‌باشد.
مزارع تربوز در این ولایت بیشتر در مرکز و ولسوالی‌های پشت کوه، شیب کوه، پشت رود، خاک‌سفید و بکوا موقعیت دارد. زمین زیرکشت تربوز در این ولایت در سال گذشته‌ی خورشیدی 16هزار و 700 هکتار بود که این میزان در سال جاری خورشیدی به 17هزار هکتار افزایش یافته است. در عین حال آمارها نشان می‌دهد که حدود 10 هزار کشاورز در این زمین‌های کشاورزی مصروف کاراند.
همزمان با این، 95درصد از تربوز تولید شده فراه به ولایت‌های هرات، قندهار، نیمروز، هلمند، غزنی، کابل و شماری از ولایت‌های شمال افغانستان توزیع شده و فروش می‌گردد.
تهدیدات توسعه
با آن که تولید میوه تازه در افغانستان رشد چشم گیری داشته اما نگهداری و حفاظت از آن با چالش‌های جدی نیز مواجه است.
کمبود سردخانه و عدم بازاریابی درست، ازجمله چالش‌های عمده فراروی بازار میوه افغانستان است. اما تلاش‌ها برای جلب سرمایه گذارها در این بخش جریان دارد و مقام‌های رسمی می‌کوشند تا این وضعیت بازار میوه تازه افغانستان را تغییر دهند.
با این حال، تنها چالش عمده فراراه میوه تازه و حتی خشک افغانستان سردخانه و محلات نگهداری حرفه ای نیست. گزارش شده است که بخش بزرگی از این میوه‌ها به صورت غیررسمی افغانستان به پاکستان انتقال داده می‌شود. این موضوع بازار افغانستان را به شدت متاثر می‌سازد.
لطف الله راشد، سخنگوی وزارت زراعت افغانستان به خبرنامه گفت که “ما تلاش می‌کنیم در قدم نخست نیاز داخلی را مرفوع کنیم و بعد متباقی این میوه‌ها به بیرون از کشور صادر شود. از سوی هم ما تلاش کرده‌ایم که تعرفه‌های گمرکی را بالای میوه‌های وارداتی زیاد کنیم تا در داخل کشور، از محصولات خود ما استفاده شود. “
آقای راشد تاکید می‌کند که این وزارت با وزارت‌های دفاع و داخله نیز طی قراردادی تصمیم گرفته‌اند که بعد از این میوه‌های مورد نیاز اردو و پولیس افغانستان نیز از میوه و تولیدات داخلی این کشور تهیه شود.
تسهیلات صادراتی
در شرایطی که وضعیت تولید افغانستان در عرصه‌های مختلف از جمله میوه‌های تازه بهبود یافته، کابل برای توسعه صادارت خود به عضویت اش در سازمان تجارت جهانی چشم دوخته است. سال گذشته افغانستان عضویت سازمان تجارت جهانی را به دست آورد و دولت اشرف غنی نیز روی آن به شدت مانور داد. اکنون اما، مقامات تجارتی افغانستان روی تسهیلاتی که می‌تواند این سازمان جهانی به لحاظ سیاست‌های کلان تجارتی برای افغانستان فراهم کند، مانور می‌دهند. آنان باور دارند که افغانستان می‌تواند در زمینه تجارت و ترانزیت با استفاده از مواد موافقت نامه عضویت سازمان تجارت جهانی از موانعی که در مقابل آن قرار می‌گیرد جلوگیری کند.
مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت که ” بزرگ‌ترین چالش افغانستان در بخش میوه و صادرات آن، چالش ترانزیت و انتقال آن بود که نمی‌توانست در وقت مناسب به بازارهای مورد نظر برسد. با این وجود درصدی زیاد میوه‌ها در مسیر راه فاسد می‌شد. اما در حال حاضر با ایجاد مسیرهای ترانزیتی میان افغانستان و کشورهای مختلف این چالش به حداقل رسیده است. “
خط آهن آقینه، خط آهن هرات-مشهد، خط آهن ترکمنستان-هرات، خط آهن مزار-هرات که نقطه وصل چین و ایران است، بند چابهار و در تازه‌ترین مورد دهلیز هوایی افغانستان-هند از جمله مسیرهای ترانزیتی است که انتقال محصولات افغانستان، به‌ویژه میوه‌ی این کشور را آسان کرده است.
ابتکار جدید
پس از آن که سال گذشته مسیرهای صادارتی و وارداتی افغانستان با پاکستان متاثر از تنش‌های سیاسی شد و در شماری از موارد این تنش‌های مرزی باعث صدمات زیادی مالی به تاجران میوه تازه افغانستان گردید، دولت افغانستان در صدد ایجاد راه‌های بدیل برای صادارت خود شد. یکی از این ابتکارات، ایجاد خط ویژه انتقال کالاهای صادارتی افغانستان از طریق مرزهای هواپیمایی این کشور بود. روز دوشنه این هفته دهلیزهوایی افغانستان-هند به‌گونه‌ی رسمی با حضور رییس جمهوری افغانستان، بازرگانان این کشور و مقام‌ها هند گشایش یافت. نخستین هواپیمای حامل کالاهای بازرگانی افغانستان، کابل را به‌سوی هند ترک کرد.
صدیق الله مجددی، مسوول پروژه دهلیزهای هوایی افغانستان-هند گفت که گسترش مبادلات بازرگانی میان افغانستان و هند و برچیدن موانع انتقال کالاهای بازرگانی افغانستان از جمله اهداف این مسیر جدید است.
با این حال مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان گفته اند که پیش از این کابل از طریق دهلیزهای هوایی به هند و برخی از کشورهای دیگر مانند امارات متحده عربی صادرات داشت، اما دهلیز ویژه‌ی حمل و نقل تجاری وجود نداشت. آنان می‌گویند که اموال از طریق این کارگو با هزینه‌ی کمتر به هند انتقال خواهد یافت.
مسوولان نهادهای بازرگانی امیدوار است که این دهلیزهای هوایی بتواند، سبزی و میوه‌های تازه افغانستان را در وقت مناسب به بازارهای هند انتقال دهد. آنان تاکید دارند که پیش از این میوه‌های تازه افغانستان به دلیل انسداد راه‌های ترانزیت زمینی، فاسد و خراب شده که از این بابت بازرگانان افغانی ضرر هنگفتی را متحمل شده اند.
اصلاح فضای سرمایه‌گذاری
تاجران افغان به شمول بازرگانان میوه افغانستان همواره از محیط سرمایه‌گذاری افغانستان و چالش‌های فراروی فعالیت‌های بازرگانی خود شاکی می‌باشند. به این جهت، جامه جهانی برنامه اصلاح فضای سرمایه گذاری را برای زمینه سازی رشد اقتصادی و فضای رقابت در افغانستان راه اندازی کرده تا در قالب آن بخش خصوصی را حمایت کند.
تمرکز این برنامه علاوه بر کابل روی مراکز عمده‌ی اقتصادی افغانستان از جمله مزار شریف، هرات، کندهار و جلال آباد می‌باشد.
این برنامه که با هزینه ۱۳٫۳ میلیون دالر از سوی اداره‌ی توسعه بین المللی ایالات متحده امریکا تمویل می‌شود، توسط شرکت بین المللی مالی که بخشی از بانک جهانی می‌باشد، اجرا می‌گردد.
مسوولان این برنامه گفته اند که همراه با حکومت افغانستان، که تعهد خود را در راستای آوردن اصلاحات اقتصادی تجدید کرده است، جهت ارتقای سرمایه‌گذاری و تبدیل کردن افغانستان به یک مکان مناسب برای فعالیت‌های اقتصادی کمک خواهند کرد.
هدف اصلی این برنامه کاهش موانع در مسیر فعالیت‌های موثر کارآفرینی جدید از طریق ساده سازی مقررات و کاهش هزینه‌ها، رعایت قانون، بهبود چهارچوب حقوقی و قانونی برای سرمایه گذاری‌ها در سطج ملی و ولایتی، ساده سازی طرزالعمل‌های که مانع فعالیت‌های سکتور خصوصی می‌شود و تشویق رشد و سرمایه گذاری در بخش‌های کلیدی، می‌باشد.
افزودن دیدگاه