مبادلات تجاری افغانستان و تاجیکستان دو برابر شده است. مقام های افغان در حاشیه امضای ششمین تفاهمنامهی توسعهیی اقتصادی- بازرگانی با مقام های تاجیک در عین حال اعلام داشتند که متعهد به توسعه روابط بازرگانی دو جانب می باشند.
مقامهای وزرات اقتصادی افغانستان نقش پنج تفاهمنامهی قبلی را در بهبود روابط بین دو کشور مثبت ارزیابی کرده و میگویند که به همین دلیل، دور ششم آن با مذاکرات همهجانبه بین دوطرف، به امضا رسیدهاست.
عبد الستار مراد، وزیر اقتصاد افغانستان در برنامه امضای این تفاهمنامه در کابل گفت که تفاهمنامه مذکور شامل بخشهای مختلف از جمله بخشهای اقتصادی- تجارتی، فرهنگی، معارف و بهداشت میشود.
مقامهای وزارت اقتصادی افغانستان تاکید دارند که همکاری اقتصادی و تجارتی کابل و دوشنبه بیشتر روی توسعهی انرژی و آب، نفت و گاز، حمل و نقل، مخابرات و گمرکات تمرکز دارد.
مقامات حکومت تاجیکستان میگویند که اجرای برنامه انتقال انرژی آسیای میانه به جنوب آسیا به نام کاسا ۱۰۰۰ و ساخت راه آهن میان چین – قرقیزستان – تاجیکستان -افغانستان -ایران و همچنین ساخت راه آهن تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان میتواند به توسعه در افغانستان کمک جدی نماید.
خدایار خدایارزاده، وزیر حمل و نقل تاجیکستان در مراسم امضا این تفاهمنامه گفت که “افغانستان و تاجیکستان دو کشور محصور به خشکه است و به آبهای آزاد راه ندارند، ساخت این راهها میتواند این دو کشور را کمک کند.”
آقای خدایارزاده گفت که اکنون دوشنبه از صادر کنندگان عمده سمنت و برق به افغانستان است. وزیر نقلیات تاجیکستان با توجه به منابع آبی در افغانستان گفت که کشورش خواهان احداث بندهای برق در داخل این کشور میباشد و آن را یکی از راههای رسیدن به توسعه اقتصادی دانست.
مراودات بازرگانی
افغانستان از ناحیه شمال-شرق از راه ولایت بدخشان و همچنین از ولایت قندوز در شمال از مرز “شیرخان بندر” با تاجیکستان وصل میشود.
حکومت افغانستان با تاجیکستان یک قرارداد در زمینه خریداری انرژی برق دارد. همچنین تفاهمی میان دو کشور وجود دارد که براساس آن، سالانه یک نمایشگاه از صنایع افغانستان را برگزار میکند.
مهمترین سهمی که تاجیکستان در بخش اقتصادی در افغانستان بازی میکند، عرضه انرژی برق به افغانستان است. اما عملا در پروژه بازسازی افغانستان، سهمی نداشته است.
با این وجود با تیرهتر شدن روابط سیاسی افغانستان و پاکستان، کابل تلاش کرده است که راههای بدیل این کشور را برای برقراری روابط بازرگانی جستجو کند. در این زمینه، افغانستان توانسته تا در بخش واردات سمنت از تاجیکستان، هند و قزاقستان موفق عمل نماید.
از سوی هم وزارت تجارت و صنایع تاجیکستان اعلام کرده است که این کشور در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود ۱۶۲هزار تُن سمنت در۹۹ ماه اول این سال، به کشورهای همسایهاش از جمله افغانستان صادر کرده است. براساس آمار وزارت تجارت و صنایع تاجیکستان صادارت سمنت این کشور حدود ۳۷ درصد نسبت به سالهای قبل افزایش داشته است.
شرکت سمنت هوشین گایور تاجیکستان در سال ۲۰۱۵ یک قرارداد صادرات سمنت را با شرکت شمالشرق افغانستان به امضا رساند که بر اساس آن، این شرکت ۵۰۰ تن سمنت به افغانستان وارد می کند.
بر اساس اعلامیه دفتر مطبوعاتی خدمات گمرکی تاجیکستان، در شروع این قرارداد حدود ۱۲ کانتینر حامل ۳۷۰ تن سمنت از طریق گذرگاه مرزی پنجی پویان وارد افغانستان شد.
تاجیکستان پس از پاکستان طولانیترین مرز مشترک را که حدود ۱۳۰۰ کیلومتر میشود با افغانستان دارد. مرز افغانستان و تاجیکستان در قرن 19 میان روسیه تزاری، بریتانیا و دولت آن زمان افغانستان مشخص شد. با آغاز دهه نود میلادی و تغییرات گسترده در تاجیکستان و افغانستان، روابط میان دو کشور وارد یک مرحله جدید شد.
زمینه های اقتصادی میان تاجیکستان و افغانستان شاهد بیشترین پیشرفت در سال های اخیر بوده است.
براساس آمارهای اتاق تجارت و صنایع افغانستان حجم تجارت میان دو کشور در یک دهه گذشته بیشتر از بیست برابر افزایش یافته و به حدود ۱۶۰ میلیون دالر رسده است.
ساختن یک پل استراتژیک بر فراز رود خانه آمو در سال ۲۰۰۷ بازارهای دو کشور را عملا به یک دیگر وصل کرد و مبادلات تجاری دو کشور را متحول ساخت.
تا کنون چندین قرارداد مهم مربوط به توسعه همکاری ها در زمینه انرژی میان دو کشور به امضا رسیده است. مهمترین آنها قرارداد پنجصد میلیون دلاری انتقال انرژی برق تاجیکستان به پاکستان از راه افغانستان است که یکی از مهمترین پروژه های اتصال آسیای میانه به آسیای جنوبی از راه افغانستان می باشد.
این پروژه از حمایت مالی بانک جهانی، بانک توسعه آسیایی و بانک اسلامی توسعه برخوردار است.
تاجیکستان دارای بزرگترین منابع نیروی برق آبی در منطقه است و هم اکنون برای صادرات برق به افغانستان با کشور همسایه اش ازبکستان در حال رقابت است.
محدویتهای ترانزیتی
شماری از بازرگانان افغان در ماه حمل سال جاری خورشیدی به دلیل وضع محدودیتهای ترانزیتی از سوی تاجیکستان در مرز مشترک افغانستان-تاجیکستان دست به اعتراض زده و این مرز را بستند.
مقامهای محلی ولایت قندز این چالشهای بازرگانان را تایید کرده و میگویند که پیش از این نیز این بازرگان به دلیل محدودیت در ویزای بازرگانی تاجیکستان و بلند بودن قیمت آن دست به اعتراضهای مدنی زده بودند.
محمود دانش، سخنگوی والی ولایت قندز به خبرنامه گفت که این بازرگانان چندین بار شکایتشان را با مقام این ولایت در جریان گذاشته اند. آنان ادعا دارند که تنها به ۲۵ موتر حامل اموال تجارتی افغان از سوی تاجیکستان “رود پاس” یا اجازه عبور داده شده، درحالی که بیش از ۲۵۰ موتر تاجیکستانی میتواند وارد افغانستان شود.
از سوی هم این بازرگانان افغان ادعا دارند که سفارت تاجیکستان توزیع ویزا را برای بازرگانان افغانستان نیز محدود کرده است. به گفتهی آنان سفارت تاجیکستان در بدل هر ویزای ششماهه بازرگانی، حدود یکهزار تا ۱۲صد دالر میگیرد. این بازرگانان هشدار داده اند که اگر به مشکلشان رسیدگی نشود، بندر بازرگانی شیرخان را همچنان بسته نگه میدارند.
مقامهای محلی در ولایت قندز دلیل وضع این محدودیتهای ترانزیتی از سوی تاجیکستان را، وجود کمیشنکاری در این مرز بازرگانی اعلام میکنند و میگویند که به دلیل نبود کنسولگری تاجیکستان، بازرگانان با مشکلات زیادی در این مرز روبرو اند و سر انجام به کمیشنکارها روی میآورند.
سخنگوی والی قندز گفت که “دلیل وضع محدودیت، بر میگردد به خود کنسولگری تاجیکستان، نبود کنسولگری در مرز شیرخان بندر و در کندز خودش زمینه کمیشن کاری را برای دیگران مساعد کرده است که آنان با پرداخت پول میخواهند با تاجران روابط برقرار کنند.”
مقامهای محلی قندز، باز شدن کنسولگری تاجیکستان را در قندز یکی از راههای حل این مشکل میدانند و از حکومت مرکزی خواسته اند که هزینه ویزای بازرگانی برای این تاجران کاهش پیدا کند و به همان اندازه که برای بازرگانان تاجیکی ویزا و اجازه ترانزیت داده میشود، برای افغانان نیز محدودیتی ایجاد نشود.
افزودن دیدگاه