گروه داعش پس از سه سال ترور و کنترول بخش عظیمی از کشورهای سوریه و عراق این روزها نفس آخر خود را می کشد. این گروه در ماه های اخیر به صورت گسترده مورد حملات شدید قرار گرفته و مناطق زیادی را از دست داده است. آخرین مورد این که دولت عراق توانسته است بخشی عظیمی از موصل را که پایگاه داعش در عراق پنداشته می شد در دست گیرد.
در سوریه نیز داعش بخشی بیشتر از مناطق تحت کنترول خود را از دست داده است. حلب شهری استراتژیک که یکی از مناطق مهم زیر کنترول داعش بود، تقریبا از دست این گروه خارج شده است. اما اکنون نگرانی از ایجاد پایگاه های دیگر از سوی داعش و یا گروه های که خود را داعش می نامند به میان آمده است. افغانستان که در دو سال گذشته شاهد ایجاد و توسعه گروه های به نام داعش در مناطق شرقی خود بوده، بیشتر مورد نگرانی از بازتولید داعش می باشد.
داعش به جای طالبان
این نگرانی ها در مورد بازتولید داعش در سطح کلان ساختار امنیتی افغانستان نیز مطرح می باشد. دفتر مشاور امنیت ملی افغانستان معتقد است که داعش به عنوان یک گروه تروریستی تهدیدی برای امنیت ملی افغانستان می باشد.
نگرانی مقامات در شورای امنیت افغانستان نیز به دلیل حمایت برخی کشورها از طریق فراهم سازی مراکز آموزشی برای این گروه در خاک شان می باشد.
تواب غورزنگ سخن‌گوی دفتر شورای امنیت ملی افغانستان در این زمینه به خبرنامه می گوید که ” بدون شک تلاش داعش و کشورهایی که سیاست حمایت از تروریزم را دنبال می کنند و برای رسیدن به اهداف سیاسی خود بر گروه های تروریستی سرمایه گذاری کرده اند، افزایش ناامنی ها در افغانستان است. اما نیروهای امنیتی افغانستان برای مبارزه و نابودی این گروه آمادگی کامل دارند.”
آقای غورزنگ مراکز آموزشی امن برای گروه تروریستی داعش در خاک پاکستان را ” مایه تشویش” افغانستان می داند. او می گوید ” تشویش ما این است که اگر پایگاه های داعش در آن سوی خط دیورند از بین برده نشود، این گروه تهدیدی برای افغانستان، منطقه و جهان خواهد بود.”
سخن گوی دفتر مشاور امنیت ملی افغانستان می گوید که نگرانی افغانستان و جامعه جهانی از این جهت است که “گروه داعش از همان مراکز آموزشی و مراکز امنی در خاک پاکستان استفاده می کند که در گذشته طالبان استفاده می کردند.”
او با اشاره به تهدیدهایی که از جانب گروه داعش علیه امنیت افغانستان وجود دارد از ” تهدیدها و نگرانی های مشترک” علیه افغانستان و کشورهای حامی اش سخن می گوید؛ تهدیدهای مشترکی که موجب شده است تا نیروهای ناتو برای مبارزه با این گروه های تروریستی در کنار نیروهای امنیتی افغانستان قرار بگیرند.
با این که مقامات شورای امنیت ملی افغانستان بر لزوم از بین رفتن پایگاه های گروه داعش در پاکستان تاکید دارند اما به نظر می رسد واکنش مقامات پاکستانی در مقابل این درخواست افغانستان همانند گذشته، در پیش گرفتن “سیاست انکار و بازی دوگانه” خواهد بود.
بیم و امید
همزمان با نگرانی های دفتر شورای امنیت ملی افغانستان، برخی از کارشناسان و مسوولان این کشور نیز بر این باورند که با شکست داعش در عراق و سوریه، مقصد بعدی این گروه افغانستان است و این به معنای افزایش جنگ و ناامنی در این کشور در سال آینده خواهد بود.
میرداد نجرابی رییس کمیسیون امور داخلی مجلس نمایندگان افغانستان به خبرنامه می گوید که با شکست داعش در عراق و سوریه، این گروه به دنبال انتقال افرادش به افغانستان خواهد بود.
آقای نجرابی، دخالت برخی کشورهای همسایه در امور افغانستان، جنگ های نیابتی و رقابت میان قدرت های منطقه ای و جهانی را از عواملی می داند که انتقال این گروه به افغانستان را آسان می سازد.
رییس کمیسیون امور داخلی مجلس می گوید “در کنار پاکستان، برخی کشورهای دیگر نیز با دخالت در مسایل داخلی افغانستان به دنبال شعله ور نگه داشتن آتش جنگ هستند و این نگران کننده است.”
آقای نجرابی معتقد است که افغانستان باید در هماهنگی با کشورهای حامی خود و هم چنین، همکاری با کشورهای منطقه در صدد “تغییر وضعیت” بوده و از این طریق، از قدرت یافتن داعش جلوگیری کند و به دنبال نابودی دیگر گروه های تروریستی از جمله طالبان باشد.
این نماینده مجلس بر لزوم آموزش و تجهیز کامل نیروهای زمینی و هوایی افغانستان و همچنین حمایت نیروهای ناتو تاکید دارد و می گوید که با انجام حمایت های بیشتر از نیروهای امنیتی افغانستان، می توان به شکست داعش در افغانستان امیدوار بود.
به باور آقای نجرابی اگر با توجه به میزان تهدیدهای امنیتی از سوی گروه های تروریستی، برای تقویت و حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان اقدامی نشود، داعش می تواند برای افغانستان یک “تهدید جدی” محسوب شود.
کمر شکسته‌ی داعش
در همین حال مقامات وزارت دفاع افغانستان از دست‌آوردها و پیشرفت‌های صورت‌گرفته علیه داعش در ننگرهار رضایت دارند.
جنرال دولت وزیری سخن گوی وزارت دفاع افغانستان به خبرنامه می گوید که با انجام عملیات های نظامی علیه این گروه در ننگرهار “بسیاری از فرماندهان شان کشته شده، پناه گاه ها و مراکز آموزشی شان نابود شده و کمرشان شکسته شده است.”
با این وجود، آقای وزیری داعش را برای این کشور، یک تهدید و چالش بزرگ نمی داند. به باور او عملیات های نظامی نیروهای امنیتی علیه این گروه، قدرت عمل و نفوذش داعش در ننگرهار را به شدت کاهش داده است.
او می افزاید “داعش قبلا برای ما یک چالش بود اما حالا نیست. مراکز این گروه در ولایت های هلمند، فراه، ارزگان و زابل هدف قرار گرفته و مرکز بزرگی که قصد داشتند در ننگرهار ایجاد کنند نیز با حملات صورت گرفته از بین رفته است.”
آقای وزیری به کشته شدن فرماندهان داعش در ننگرهار اشاره می کند و می گوید که با کشته شدن رهبران ارشد این گروه، حالا این تروریستان در کوه ها پنهان شده اند اما عملیات زمینی و هوایی برای از بین رفتن کامل این گروه، ادامه خواهد یافت.
مقامات در وزارت دفاع افغانستان از آمادگی نیروهای دفاعی این کشور برای نابودی این گروه در مناطق مختلف خبر می دهند.
نگرانی در مناطق مرکزی
با توجه به دستاوردهای ساختار دفاعی افغانستان و نگرانی های جدی از این گروه تروریستی در سطح شورای امنیت ملی این کشور، اخیرا برخی از رهبران حکومتی هزاره ها وشیعیان نیز نگرانی های شان را از داعش در سال آینده خورشیدی مطرح کرده اند.
محمد محقق معاون دوم ریاست اجراییه روز گذشته نیز با اشاره به تهدیدهای امنیتی که علیه مردم افغانستان و به خصوص مناطق مرکزی وجود دارد، بر لزوم اجرای طرح امنیتی جامع برای تامین امنیت مردم تاکید کرد.
آقای محقق که در مراسم سالروز شهادت شهید مزاری در غرب کابل صحبت می کرد، گفت که در حال حاضر 20 گروه تروریستی در افغانستان فعالیت دارند و نیاز است که در راستای مبارزه با این گروه ها، مبارزه جدی صورت بگیرد.
آقای محقق گروه های تروریستی و از جمله داعش را، خطر بزرگی برای افغانستان و جهان دانست و افزود ” ملت افغانستان همانگونه که متجاوزان و قدرت های بزرگ استعماری را شکست داده اند، گروه های تکفیری و تروریستی چون داعش که در گوشه و کنار افغانستان دست به جنایت می زنند را نیز نابود خواهند کرد.”
همزمان با ابراز این نگرانی ها، شماری از بزرگان سیاسی مناطق مرکزی، طرحی امنیتی را نیز برای مقابله با این تهدیدها تهیه کرده و به شورای امنیت افغانستان فرستاده اند.
سرور دانش معاون رییس جمهور و محمد محقق معاون ریاست اجراییه، در این طرح به طور مشخص از افزایش قدرت داعش و هجوم این گروه به مناطق مرکزی ابراز نگرانی کرده و خواهان استقرار نیروهای امنیتی بیشتر در ولایت های بامیان، پروان، میدان وردک، دایکندی، غور و غزنی شده اند که از مناطق اصلی سکونت هزاره ها و شیعیان به حساب می آید.
زنگ خطر
داعش از دو سال قبل به تدریج فعالیت هایش را در افغانستان آغاز کرد. این گروه در این مدت در ولایت های ننگرهار، غور، زابل، کابل، غزنی و برخی دیگر از ولایت ها، دست به فعالیت های تروریستی و تجمعاتی زده اند که نگرانی مقامات و مردم این کشور را در پی داشته است. نگرانی هایی که به نظر می رسد در سال های ابتدایی چندان جدی گرفته نشد.
هرچند رییس جمهور اشرف غنی در حوت سال ۱۳۹۴ در مراسم افتتاح سال ششم کاری پارلمان افغانستان گفته بود که “داعش در افغانستان شکست خورده است“ اما از آن زمان تابحال، نگرانی از نفوذ و قدرت یابی داعش به عنوان یک خطر جدی همواره پابرجا بوده است.
نگرانی ها از بابت این گروه پس از آن جدی تر شد که جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری افغانستان، نسبت به رشد این گروه در بهار پیش رو هشدار داد و زنگ خطر حضور داعش را برای امنیت این کشور به صدا در آورد. او در ماه میزان سال جاری از برنامه این گروه برای استقرار در ولایت های شمالی افغانستان خبر داد.
آقای دوستم از احتمال استقرار حدود ۷۵۰۰ تن از نیروهای داعش در ولایت های بدخشان در شمال شرق و بادغیس در شمال غرب این کشور خبر داده و گفته بود که “این تعداد از نیروهای داعش، شهروندان کشورهای قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، روسیه و چچن هستند که می خواهند از بهار سال آینده در شمال افغانستان مستقر شوند.”
آقای دوستم از “سازمان اطلاعات ارتش پاکستان” به عنوان یکی از مجریان طرح استقرار داعش در شمال نام برد.
در ماه های اخیر و پس از شدت گرفتن حملات داعش در مناطق مختلف از جمله ولایت ننگرهار، مقامات روسیه نیز اعلام کردند که نسبت به حضور داعش در افغانستان نگرانند و این گروه را تهدیدی برای امنیت و منافع کشور خود می دانند.
https://youtu.be/ubT4xI13eBs
داعش در ننگرهار
این ولایت یکی از پایگاه های اصلی داعش در منطقه است. صعب العبور بودن برخی مناطق این ولایت شرقی از یک سو و هم مرز بودن آن با پاکستان از سوی دیگر، از ویژگی های جغرافیایی ننگرهار است که موجب توجه و تجمع افراد وابسته به داعش در مناطق مختلف این ولایت شده است.
اما به تازگی نیروهای امنیتی افغانستان با حمایت نیروی هوایی ناتو عملیات شاهین 25 را با هدف نابودی گروه داعش در ننگرهار آغاز کرده اند.
مقامات محلی ننگرهار به تاریخ 24 دلو اعلام کردند که این عملیات، با هدف نابودی داعش در ولسوالی های هسکه مینه و کوت راه اندازی شده و تا زمان پاک سازی کامل این ولایت از وجود داعش، ادامه خواهد یافت.
گفته شده که عملیات نظامی علیه داعش در ننگرهار به دستور رییس جمهور آغاز شده است.
در همین حال مقامات وزارت دفاع در اعلامیه ای که امروز ( 7 حوت) منتشر کردند از پیشرفت ها و دستاوردهای این عملیات ضد داعش خبر دادند.
به گفته مقامات وزارت دفاع افغانستان، در ادامه عملیات نظامی علیه داعش، در ولسوالی های ده بالا و کوت ولایت ننگرهار، 47 داعشی کشته شده و 25 تن دیگر زخمی شده اند. در این اعلامیه گفته شده که، 6 تن از فرماندهان این گروه نیز از بین رفته اند.
مقامات وزارت دفاع افغانستان هم چنین گفته اند که تعداد زیادی از مواضع و پناه گاه های گروه داعش توسط نیروهای امنیتی این کشور نابود شده است.
غور، زابل، غزنی و جوزجان
علاوه بر ننگرهار رد پای داعش در برخی ولایت های دیگر دیده شده است. غور، زابل، غزنی، سرپل و کابل از این ولایت ها هستند.
داعش در ولایت غور با کشتن نزدیک به 30 تن از غیرنظامیان در ماه عقرب، دست به ایجاد وحشت در این نقطه از افغانستان زد.
ولسوالی خاک افغان در ولایت زابل نیز یکی از مراکز تجمع افراد داعش است. به گفته نمایندگان زابل در مجلس، این ولسوالی از 12 سال قبل از کنترل حکومت افغانستان خارج است و اکنون تبدیل به پناه گاه امنی برای تروریستان و از جمله داعش شده است.
حضور داعش در خاک افغان، نگرانی مقامات محلی در ولایت غزنی که با این ولسوالی مرز مشترک دارد را نیز در پی داشته است. امین الله امرخیل فرمانده پولیس ولایت غزنی حدود یک ماه قبل به خبرنامه گفته بود که گروه های تروریستی مانند القاعده، شبکه حقانی، طالبان و داعش در این ولایت حضور دارند. به گفته ی او این تروریستان، از شهروندان کشورهای عربی، پاکستان و چچن هستند.
فرمانده پولیس غزنی گفته بود، داعش که مرکز اصلی آن در خاک افغان ولایت زابل قرار دارد، از ولایت غزنی به عنوان مسیر عبور به سمت ولایت های دیگر استفاده می کند.
یکی دیگر از ولایت هایی که به تازگی گروه داعش در آن دست به عملیات تروریستی زده است، ولایت جوزجان است. ماه گذشته 6 کارمند سازمان جهانی صلیب سرخ در این ولایت کشته شدند و 2 تن دیگرشان ناپدید شدند.
فرمانده پولیس جوزجان گفته بود که دو ولسوالی قوش تپه و درزاب، از ولسوالی های نا امن این ولایت هستند که گروه های تروریستی داعش و طالبان در آن مناطق فعالیت دارند.
این گروه در کابل نیز چند حمله تروریستی انجام داد اما با توجه به نوع حملات و اهدافی که توسط این گروه انتخاب شده بود، این نوع حملات را به گونه ای جداگانه و با هدف ” ایجاد اختلاف های قومی و مذهبی” می توان بررسی کرد.
https://twitter.com/ICRC_af/status/829296915720323073?ref_src=twsrc%5Etfw
با توجه به اقدامات اخیر داعش در هدف‌قراردادن یکی از پیروان مذاهب افغانستان و اتهامات جدی روی پاکستانی‌بودن داعش در افغانستان، برخی کارشناسان افغان معتقدند که داعش تهدید بزرگی برای آینده امنیت ملی افغانستان به ویژه پس از شکست در خاورمیانه می باشد. همزمان با این، این کارشناسان تاکید می کنند که مقامات پاکستانی نیز در طول سال های گذشته نشان داده اند که هیچ گاه با افغانستان روابطی توام با صداقت و حسن نیت نداشته و از گروه های تروریستی به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف شان استفاده می کنند.
این کارشناسان می گویند که علاوه بر تمرکز بر نابودی داعش در داخل افغانستان، تجربه این سال ها نشان می دهد که افغانستان دیگر نباید فرصت ها را با اعتماد بیشتر بر پاکستان و امید همکاری از آنها، از دست بدهد. تجربه عمر دوساله ی حکومت وحدت ملی نشان داده است که بهترین راه برای مقابله با گروه های تروریستی و حامیان شان، حملات هدفمند در داخل افغانستان، مراجعه به نهادهای بین المللی و کشورهای قدرتمند جهانی برای فشار بر پاکستان و انزوای این کشور در منطقه می باشد.
علی اکبر همکار این گزارش بوده است.
افزودن دیدگاه