افغانستان پس از چهار ماه جنگ نفس گیر در هشت ولایت اکنون به مسائل امنیت ملی خود می پردازد که متاثر از این جنگ شده است. مقامات حکومت افغانستان اخیرا در مصاحبه های به نقاط قوت و ضعف ساختار امنیتی این کشور پرداخته اند و از اشتباهات و موفقیت های خود گفته اند. حنیف اتمر مشاور امنیت ملی افغانستان نیز در گفتگو با رادیو آزادی به روابط خارجی افغانستان با آمریکا، مسائل بزرگ امنیت ملی و تهدیدهای آن و گروه داعش پرداخته است. آقای اتمر به صورت صریح داعش در افغانستان را پنجابی و پاکستانی عنوان کرده است. در ادامه مهمترین نکات این مصاحبه می آید.
افغانستان در مقابل چهار گرور تروریستی
افغانستان با چهار گروه تروریستی رو به رو است. تنها یک گروه هویت افغانی دارد. گروه دوم پاکستانی است که به آن لشکر طیبه، تی تی پی و جیش محمد می گویند. در این کشور، نام های اسلامی را روی این گروه گذاشته اند اما آنها، دشمن مسلمانان هستند. گروه سوم از آسیای میانه است که شامل جنبش اسلامی ترکمنستان، جنبش اسلامی ازبکستان و گروه های دیگر شبیه این ها میشوند. گروه چهارم با ماموریت بین المللی است که شامل القاعده و داعش میگردند.
افغانستان با این چهار گروه رو به رو است. آنها با همدیگر همکاری نزدیک دارند. یک گروه این تروریستان که افغانها است بر افغانستان و آینده آن تمرکز دارند. سه گروه دیگر آن به افغانستان میاندیشند، چرا که میخواهند اقدامات تروریستی علیه کشورهای دیگر را از این جا طرح و اجرا کنند. آنها علیه آمریکا، اروپا روسیه، ایران، چین و آسیای میانه هستند و میخواهند این کشورها را هدف قرار دهند.
مسولیت ناتو و آمریکا
با توجه به این گروههای تروریستی، آمریکا و ناتو دو مسوولیت و تکلیف دارند. اول، این جنگ بدون همکاری افغانستان به پیش نمیرود، بنا بر این قوای امنیتی افغانستان را باید تقویت کنند. و دوم این که حکومت افغانستان وارد گفتگو با گروه تروریستی افغان میشود و آنها یا این گفتگوها را قبول میکنند و یا هم رد مینمایند. اما ما مکلف به دفاع از افغانستان هستیم. مبارزه با گروههای خارجی از تکالیف ناتو و آمریکا است. القاعده را افغانستان ایجاد نکرده و مسوولیت مبارزه با آن نیز بر عهده افغانستان نیست. داعش را افغانستان ایجاد نکرده و نباید به تنهایی با آن افغانستان بجنگد. جیش محمد و لشکر طیبه را هم افغانستان ایجاد نکرده است. افغانستان تنها قربانی این گروهها اند. اما در جنگ با این گروهها با خارجیها یک جا سهم میگیرد.
همکاری در محور افغانستان
افغانستان می خواهد به کشورهای با منافع مختلف، که شامل آمریکا، ناتو، ایران، روسیه، هند، چین، عربستان سعودی و دیگر کشورها میباشند، اعلام کند که نفع آنها در این است که در جنگ با تروریزم با افغانستان همکاری کنند. مسائل شخصی و تنشهای روابط خارجی خود را به این جا نکشانند.
تاکید بر رابطه دولت با دولت
منطق دولت افغانستان این است که در مبارزه با تروریزم، دو اصل از سوی همه بازیگران دخیل در نظر گرفته شود. اصل اول این که، هر تروریست که دست به اعمال تروریستی میزند تروریست است و نباید میان آنها به عنوان خوب و بد فرق قایل شد. اصل دوم این که در جنگ با تروریزم مبنای روابط باید رابطه میان دولتها باشد نه رابطه میان دولت و یک گروه غیردولتی. اگر خارج از این اصل حرکت شود، در جنگ با تروریزم موفقیت به دست نمی آید. نباید تجربه پاکستان را تکرار کرد.
روسیه و ایران دوستان ما اند. حالا که به عنوان یک کشور دوست با هم ارتباط داریم، بیایید برای آوردن صلح تلاش کنیم، نه برای ادامه جنگ. اما آنها از این دو اصل عدول کرده اند. آنها میگویند با طالبان تماس دارند؛ اما به این گروه کمک نمیکنند. موضع دولت افغانستان این است که اگر به آنها کمک نمیکنید، چرا تماس دارید؟
افغانستان از خود دفاع میکند
افغانستان تلاش میکند که با همکارانش گفتگو صورت گیرد تا به یک اجماع دست یابیم. کارهای مثبتی نیز شده است. در صورتی که این مسیر جواب ندهد افغانستان بی دفاع و غیرمصون نخواهد ماند. این تکلیف افغانستان است که از خود دفاع کند. بسیاریها از موافقت نامههای دفاعی با آمریکا و ناتو انتقاد کرده اند؛ اما اگر اینها نبودند، در جنگ شدیدی که داشتیم، آیا موفق می شدیم. نکته اساسی این است که ما بی کمک و یا با کمک آنها از خود دفاع می کنیم. اما با کمک آن ها و در نتیجه این موافقتنامهها، نیروهای هوایی افغانستان قدرتمند می شود و حمایت آنها در این مسیر به نفع ملت افغانستان است.
نیروهای هوایی افغانستان باید ساخته شود
در جنگ امسال شرکای افغانستان به این نتیجه رسیده اند که آنها و افغانستان به قوای هوایی نیاز دارند. ایجاد نشدن به موقع نیروهای هوایی افغانستان اشتباه بود. در این زمینه تلاش فراوانی شده است. خرید هلیکوپتر از هند در همین راستا صورت گرفته است و تلاشها برای خرید بیشتر ادامه دارد. تاکید افغانستان بر این است که نیروهای هوایی باید ساخته شود. تغییراتی نیز در این زمینه آمده است که نیاز نیست اکنون با رسانهها در میان گذاشته شود. اما نیروهای هوایی افغانستان در سال آینده مسلما قویتر خواهد بود.
اصلاحات در مدیریت نیروهای جنگی به میان می آید
در مدیریت نیروها مشکل وجود داشته است و قابل انکار نیست. این مشکلات رفع میشود و اصلاحات میآید. اما فقط مشکلات نبوده است. در کنار این مشکلات، موفقیتهای نیز وجود داشته است. سال گذشته طرح دشمنان افغانستان این بود که یکی از ولایتهای کلان را در کنترول خود در آورند. اما جدای از شکست کوچکی که در قندوز ما داشتیم، دیگر در تمامی برنامه های شان آنها، شکست خوردند. هیچ نیروی در یک زمان در هشت مکان نجنگیده، اما در چهار ماه گذشته نیروهای افغان در هشت ولایت همزمان میجنگیدند.
داعش پنجابی است
داعش را پنجابی ها ایجاد کرده اند. آنها برای افغانستان به یک مشکل تبدیل میشود. نشانهها همه حاکی از آن است که آنها از پاکستان وارد افغانستان میشوند. بین هشتاد تا صد فرماندهان داعش در ننگرهار پاکستانی اند. چرا این گروه در آن سوی مرز افغانستان، خراسان را نمیسازند که در افغانستان این کار را میکنند. زمانی که افغانستان آنها را زیر فشار قرار میدهد به آن سوی خط دیورند می روند.
در ننگرهار در ولسوالیهای اچین و کوت زمانی که زیر فشار قرار گرفتند به آن سوی خط فرار کردند، اما دوباره برگشتند. بخش دیگری داعش که در افغانستان ظهور کرده گروههای مثل جنبش به اصطلاح اسلامی ازبکستان است که با داعش بیعت کرده. آنان با طالبان ارتباط و همکاری دارند. این نکته بسیار مهم است. اما عملیات افغانستان علیه آنها ادامه دارد. آنها توان جنگ را از دست میدهند. امیدوارم که آنها نه در پاکستان و نه در هیچ جای دیگر مخفی گاه پیدا کنند که دوباره به افغانستان برگردند.
تروریستان خارجی تهدید منطقهای
این جنگجویان خارجی که به نام القاعده، داعش و یا هر گروه دیگر در افغانستان میجنگند، دشمنان افغانستان هستند. با آنها صلح نمی شود و نخواهد شد. چرا که خارجی هستند. پس نباید در این باره نگرانی داشت. نگرانی اصلی است که این گروهی به نام داعش و یا واقعا داعش، دستگاه حمایتی برای جنگجویان خارجی در افغانستان بسازند، در این صورت دیگر تنها تهدید برای افغانستان نیستند، بلکه تمام منطقه را تهدید خواهند کرد.
حرف ما به بزرگان امنیتی منطقه این است که فکر نکنید داعش و یا کدام گروه تروریستی دیگر که قدرت میگیرند، آتش آنها تنها در افغانستان باقی میماند. شعلههای آتش به آنها نیز میرسد. به این منظور به نفع منطقه است که همه با هم اجماع کنند و افغانستان را یاری رسانند تا علیه داعش مبارزه شود. مساله دوم این است که اگر در منطقه یکی دو کشور در این مبارزه همکاری نکند، افغانستان بر موضع ضد داعش خود ایستاده خواهد شد.
موضع ما این است که با جهان همکاری میکنیم، توجه جهان را جلب میکنیم، در منطقه توجه و تعهد کشورهای دوست را جلب میکنیم. با داعش، القاعده، تروریستان منطقهای و تروریستان پاکستانی، جنگ را ادامه میدهیم. به گروههای تروریستی افغانی پیام ما این است که به پروسه صلح همراه شوند.
عبدالله رحمانی همکار این گزارش بوده است.