همین هفته پیش بود که طلوع نیوز گزارش داد، شفیقه دختر غوری که در هرات زندگی می کرد، پس از آن که توسط یکی از بستگان شوهر خاله اش، از مسیر مکتب ربوده شده و سپس مجبور به ازدواج می گردد، خود را آتش زده است.
شفیقه، در هرات زندگی می کرد. صنف دهم مکتب درس می خواند و در یک سالگی مادرش را از دست داده بود. او شانزده سال داشت که از سوی فضل الحق، که زن و شش فرزند دارد ربوده شده بود. فضل الحق، او را به یکی از ولسوالی های زیر کنترول طالبان برده و او را به عقد و نکاح خودش در آورد.
این کار، با واکنش خانم قبلی فضل الحق و پسرانش رو به رو می شود. شفیقه همه روزه با شدت تمام لت کوب شده و مورد اذیت و خشونت قرار می گیرد.
این دختر جوان، سر انجام دقیقا یک ماه پیش از امروز، به تاریخ بیستم میزان خودش را آتش می زند. او پس از سوختن چهار روز در خانه بوده روز بیست و پنجم میزان، زمانی که پدرش خبر می شود به کابل آورده و بستری می سازد. شفیقه نیمه های دوم چهار شنبه شب، 18ام میزان چشم از جهان بست.
این یکی از صدها و یا شاید هم هزاران داستان غم انگیزی خانم ها و دختران جوان در کشوری به نام افغانستان است که هر چند روز در یکی از روستاها و یا ولسوالی ها اتفاق می افتد و تازه رو به افزایش نیز است.
تلاش‌های ناکام
شانزده روز پیش، وزارت امور زنان افغانستان با همکاری برخی از ادارات دولتی و نهادهای دیگر داخلی و خارجی، کمپاینی شانزده روزه‌ای را به مناسبت روزجهانی محو خشونت علیه زنان به راه انداخته بود.
هر چند راه اندازی این گونه کمپاین‌ها تا جای خوشبینی ها را نیز به همراه دارد و مورد استقبال نیز قرار می‌گیرد؛ اما قدر مسلم این است خشونت در افغانستان و به ویژه خشونت با زنان در این کشور، بسیار ریشه دار تر از آن است که بتوان با راه اندازی کمپاین ها به آن خاتمه دارد.
شبکه زنان افغانستان به رسانه ها گفته است، یکی از دلایل موثر بودن این کمپاین این است که امسال آنها در این کمپاین یک هماهنگی جدی وزارت های مختلف را با نهادها و شبکه های جامعه مدنی و گروه های زنان ایجاد کرده اند و تلاش شان نیز این بوده است که این کار با قدرت تمام همگانی شود.
اما، گزارش حقوق بشر افغانستان و دیگر نهادهای مربوط زنان نشان می دهد که تلاش های دولت افغانستان برای کاهش خشونت با زنان و یا محاکمه عاملان خشونت ناکام بوده است. آنچه در گزارش امسال کمیسیون حقوق بشر افغانستان مشخص می گردد که موفقیت دولت در بازداشت، محاکمه و یا رسیدگی به پرونده های قتل و خشونت های دیگر با زنان بیشتر از 15 درصد نبوده است.
گزارش هشت ماهه حقوق بشر
گزارش هشت ماه نخست سال روان خورشیدی کمیسیون مستقل حقوق بشر نشان می دهد، که خشونت با زنان همچنان وحشت ناک و نگران کننده است. بر اساس گزارش این کمیسیون، گسترده ترین نوع خشونت علیه زنان، خشونت جسمی است که تا ماه قوس امسال، 2621 مورد در این دفاتر مربوط به این کمیسیون ثبت شده است. این آمار، کمیسیون حقوق بشر، تمام خشونت های نیست که در افغانستان با زنان صورت گرفته است. بلکه این آمار در نتیجه مراجعه افراد به دفاتر کمیسیون مستقل حقوق بشر ثبت شده است.
پیش از این رسانه ها به نقل از این کمیسیون گزارش داده بود که در شش ماه نخست سال جاری میلادی، 5132 مورد خشونت با زنان صورت گرفته است که از این میال 241 مورد آن قتل گزارش شده بود.
https://www.youtube.com/watch?v=Ld70M_HNzKA
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در هشت ماه گذشته، 165 مورد قتل زنان را مستند کرده که از این میان، 113 مورد قتل ناموسی بوده است. بیشتر این قتل ها در شمال، جنوب و غرب افغانستان رخ داده است.
از این میان، 32 مورد قتل در شمال افغانستان، 63 مورد در زون جنوب، 21 مورد در زون غرب، 33 مورد در زون شرق و 10 مورد قتل هم در زون مرکز صورت گرفته است.
حقوق بشر در گزارش خود نوشته است که اکثر عاملان این قتل ها فراری اند و کمترین رسیدگی به این پرونده ها صورت گرفته است. بر اساس این گزارش، تنها 11.36 درصد در زون غرب، 17.23 درصد در زون شمال، 5.12 درصد در زون جنوب، 5 درصد در شرق و از ده قضیه در زون مرکز، سه پرونده آن مورد رسیدگی قرار گرفته است.
خشونت جنسی
در گزارش حقوق بشر، 131 مورد خشونت جنسی نیز ثبت شده است. از این میان، 22 مورد تجازو جنسی بوده است، 22 مورد ارتباط نامشروع شوهر با دیگران، 34 موررد آزار و اذیت جنسی، 10 مورد اجبار به فحشا و روسپی گری، 6 مورد اجبار به تماشای تصاویر و فلم های مستجهن، 3 مورد سقط جنین و 2 مورد بارداری اجباری بوده است.
در گزارش حقوق بشر مشخص می گردد که بیشتر از 30 درصد از مجموع قضایای خشونت علیه زنان، توسط اعضای خانواده زنان و در درون خانه ها صورت می گیرد. در این گزارش، شوهر خشن ترین چهره با زنان معرفی شده است و بیشتر خشونت ها در درون خانواده ها، از سوی شوهر و سپس دیگر اعضای خانواده بوده است.
در کنار خشونت های فزیکی و خشونت های جنسی، خشونت های روانی و اقتصادی به مراتب بیشتر است و احتمالن در هر نقطه از افغانستان وجود دارد.
ولایت غور، جهنم زنان و دختران
ولایت غور در غرب افغانستان، در دو سه سال اخیر، رکورد دار خشونت و قتل دختران و زنان افغان شده است. در این ولایت از دره زدن دختران تا سنگسار، آتش زدن و تجاوز به آنها، به گونه فراوان دیده می شود. چهار ماه پیش رسانه‌ها گزارش دادند که یک دختر چهارده ساله غوری، به دلیل سوختگی شدید در کابل جان داده است.
خانواده زهرا دختری که از سوی خانواده شوهرش سوزانده شده، برای دادخواهی خیمه تحصن در کابل برپا کرده بودند. پدر و مادر زهرا دختر چهارده ساله غوری گفته بودند که دختر شان از سوی خانواده شوهرش آتش زده شده و پس از آن در بیمارستانی در کابل جان داده است.
این دختر نوجوان غوری در بدل آنچه که طویانه نامیده شده از سوی پدر خود به خانواده شوهرش داده شده و در دو سال پس از عروسی همواره مورد خشونت های شدید از سوی خانواده شوهرش قرار می گرفت. او که در کابل در شفاخانه استقلال جان داد، در ۱۲ سالگی به شوهر داده شده بود.
ولایت غور، از مناطق به شدت محروم و نا امن در غرب افغانستان است که با هشت ولایت شامل هرات، بادغیس، فراه، هلمند، دایکندی، بامیان، سرپل و فاریاب هم‌مرز است. به جز ولایت بامیان و دایکندی، دیگر تمامی ولایت های که با غور مرز مشترک دارند، شاهد حضور طالبان اند.
این ولایت سال گذشته با سنگسار رخشانه، به عنوان بدترین جای برای زنان بر سر زبان‌ها افتاد. رخشانه دختر 19 ساله توسط طالبان در منطقه غلمین در 45 کیلومتری شهر فیروزکوه مرکز ولایت سنگسار شد. این دختر جوان، به جرم زنا کشته شد. پسر 23 ساله همراه او، از سوی گروه طالبان شلاق خورد.
چند ماه پیش گزارش های به نشر رسید که یک ملای 60 ساله با یک دختر 6 ساله در این ولایت ازدواج کرده است. این ملا که محمد کریم نام داشت، در مرکز ولایت غور از سوی نیروهای امنیتی افغانستان بازداشت شد.
این ملا گفته بود که پدر دختر، کودک شش ساله اش را به عنوان هدیه به او داده است در حالی که خانواده دختر از مفقود شدن کودکش با پولیس صحبت کرده بود. خانواده این دختر در مناطق مرزی ولایت هرات با ایران زندگی می کردند.
گزارش های شبیه این، در این ولایت و ولایت های دیگر افغانستان به ویژه در شمال افغانستان، بارها در رسانه ها نشر شده است که زنان و دختران افغان از سوی طالبان و یا عناصر دیگر کشته شدند و یا هم شلاق خورده اند.
https://www.youtube.com/watch?v=qtz9Lr_rLfQ
تجاوز جنسی پدر به دختر
در کنار تمامی موارد خشونت آمیز با زنان، تجاوز پدر به دختر و یا ازدواج با کودکان زیر سن، مشکل اساسی دیگر در افغانستان است. بارها گزارش‌های به نشر رسیده که در آن گفته شده دختران از سوی پدران شان مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اند.
امسال نیز این مورد در افغانستان رخ داده است. یک ملا در هرات، از سوی خانم و دخترش متهم شد که بارها به دخترش تجاوز کرده است. مقام های امنیتی هرات به رسانه ها گفته بود که برای روشن شدن این قضیه، دختر را به طب عدلی فرستاده و از پدرش نیز خون گرفته تا چند و چون این ادعا مشخص گردد.
در ماه اگست سال جاری میلادی گزارش شد که یک ملا دیگر در ولسوالی انجیل ولایت هرات، به دختر 19 ساله اش بارها تجاوز کرده است.
سال گذشته، یک مرد به جرم تجاوز مکرر به دخترش، از سوی محکمه‌ای در کابل به اعدام محکوم شد. این مرد که حلیم نام داشت، مدت ده سال به دخترش تجاوز می‌کرد و از دخترش صاحب دو فرزند نیز هست.
خاطره دختر حلیم، بارها از پدرش بچه دار شده است که پیش از تولد به دلیل فشارهای پدرش فرزندانش را سقط کرده است. این دختر برای نخستین بار، در یازده سالگی از سوی پدرش مورد تجاوز جنسی قرار گرفته بود و سپس این روند برای سالها ادامه یافته است.
این حادثه مردم را در افغانستان و دیگر کشورهای جهان، شوکه کرده بود.
پیش از این در سال 1393 شبکه تلویزیون یک در کابل گزارشی از بازداشت مردی خبر داد که مدت یک سال به دخترش تجاوز کرده است.
این مرد که باشنده اصلی لغمان بود، سه ما پیش از بازداشت‌اش به ولسوالی قره باغ کابل آمده بود و بارها در جریان یک سال به دختر 17 ساله اش در مقابل چشمان دیگر دخترانش تجاوز جنسی کرده بود.
این مرد صاحب 9 فرزند بود. او یک شب پس از تجاوز مکرر، با مخالفت دخترش رو به رو شده و به پولیس معرفی می گردد. پولیس ولسوالی قره‌باغ کابل در آن زمان تأیید کرده بود، که پدر متجاوز به جرمش اعتراف کرده است.
بد دادن دختران زیر سن
نوع دیگری خشونت در افغانستان بد دادن دختران خرد سال است، که بیشتر برای ختم دعوای خانوادگی در میان قبایل در این کشور مرسوم است.
بد دادن دختران، در مناطق شرقی افغانستان بیشتر از هر جای دیگر عملی می گردد. هر چند این امر در شمال و غرب و افغانستان و در مواردی در ولایت های جنوبی و مرکزی نیز ثبت شده است. پدیده‌ای که کمتر مردم جرأت کرده اند در مقابل آن در مناطق شان اعتراض کنند تا جلو آن گرفته شود.
خان ولی عادل اما تنها جوان افغان است که حدود یک و نیم سال است با این پدیده مبارزه می کند. او از ولایت شرقی پکتیا است و یک و نیم سال پیش زمانی دست به اعتراض زد که بزرگان قریه اش تصمیم گرفتند در عوض کشته شدن دو برادرش، خانواده قاتل شش دختر به آنها بدهند.
او پیش از این و زمانی که کودک بود، شاهد به بد داده شدن خواهر خرد سالش بود که هیچ چیزی در مورد ازدواج نمی دانست.
خان ولی عادل پس از آن که اعتراض‌اش در ولایت پکتیا مورد استقبال مردم قرار نگرفت به کابل آمد و خیمه تحصن بر پا کرد. او ماهاست که در کابل در اعتراض به این کار به نهادهای مختلف مراجعه می کند؛ اما ظاهرن دولت هم خیلی به این قصه علاقه مندی نشان نداده است.
موضوع خشونت با زنان در افغانستان، قصه غم انگیز و تلخی است. شاید همه ساله ده ها میلیون دالر زیر نام مبارزه با خشونت علیه زنان به مصرف برسد، اما آنچه در گزارش ها دیده می شود، این پدیده نه تنها که رو به افزایش است بلکه همه روزه رویدادهای گزارش می شود که بسیار تکان دهنده است.
کشته شدن زنان با تبر و چاقو، قطع عضو از سوی اعضای خانواده، تجاوز های گروهی و تجاوز به کودکان دختر در افغانستان، همواره سرخط خبرهای پر طرفدار رسانه های مشهور جهان و افغانستان بوده است؛ اما چیزی که هنوز در این مورد کم تر دیده می شود، رسیدگی به این معضل وحشت ناک است.
https://www.youtube.com/watch?v=Aoo_dgLedlw
امسال نیز از روز جهانی حقوق بشر در افغانستان در حالی تجلیل می شود که احتمالن همین اکنون هزاران زن و دختر جوان و یا نوجوان در معرض بی رحمانه ترین نوع خشونت ها در گوشه های مختلف افغانستان قرار دارند؛ کشوری که در آن از نگاهی برخی ها زنان جنس ضعیف و بی حیا شمرده می شوند. نمونه اش اظهارات رییس شورای علمای ولایت تخار است که چند روز پیش گفت، زنان بی حیا ترین طایفه روی زمین اند.
عبدالله رحمانی همکار این گزارش بوده است.
افزودن دیدگاه