ابتذال فرهنگی؛ 30 اصطلاح بازاری در ادبیات گفتاری بسیاری از جوانان

شاید شما هم بعضی اوقات با حرف‌های شوخی آمیز روبرو شده باشید و برخی اوقات ممکن آن را به شوخی گرفته و فراموش کنید و اما گاهی اوقات نسبت به برخی این حرف‌ها عبارات واکنش نشان داده باشید. گاهی حتا در جریان روز در مسیر راه، در محل کار و یا در محل درس با حرف‌های رو به رو می‌شوید که عصبانی تان می‌سازد. ما در این گزارش به برخی از این اصطلاحات و شوخی‌های پرداختیم که نشان از ضعف فرهنگ اجتماعی در شهر و محیط زندگی ما دارد و کم کم دارد به یک رویه عادی میان پسران و دختران تبدیل می‌شود.

بادی را چی میکنی کش سیل کو

این عبارت را اکثرن پسران به کار می‌برند. پسران شوخ و حرف ناشنوی که فقط بلد اند افرادی را مسخره کنند و یا با به کار گرفتن این دست عبارات آنها را تعریف کنند. مورد کاربر هم زمانی است که کسی اندام لاغر داشته باشد و یک کار فرا تر از توانش را بتواند انجام بدهد، معمولن می‌گوید: بادی را چه می کنی کَشه سیل کو…

آزار دادن دختران

اگر شما دختر باشید بیشتر با کلمات و جمله‌های رو به رو شده‌اید که خیلی آزار دهنده هستند. شاید اگر پسر هستید و خود تان نخواستید حرفی تحقیر آمیزی به دختران بگویید، حتمن در جای متوجه شده‌اید که پسرانی به دختران حرف‌های را گفته‌اند که آدم خجالت می‌کشد از شنیدن آن. کاربرد این کلمات و نیشخند ها نزد به شرایط فرق می‌کند. مثلن اگر دختری زیبا، خوش اندام و به قولی استایلی باشد، بیشتر این دست حرف‌ها برایش گفته می‌شوند:

جیگرک ایسو دیگه، وییییییییییییی جان، در جیگرت ملاقک بزنم، بمرمت، ده جیگرت نفس، چی مال استی و امثال این گونه حرفها ….  

و اما اگر دختری نازیبا، بی سلیقه و بی‌نظم باشد، قصه فرق می‌کند. در این گونه موارد حرف‌های را می‌شونید بیچاره‌ها که رنج شان بیشتر خواهد شد. مثلن:

الا بدرنگک، ویییی شاه کوکوی بی دستکول

و یا دخترای که تلاش می‌کنند خوش تیپ باشند. مثلن در بازار عینک‌های آفتابی بپوشند، عمدتن عبارت بشقاب سلاته را حتمن می‌شنوند…

حرف‌های بازاری

برخی عبارات به شدت عام شده و مورد استفاده گسترده به خود گرفته‌اند. به ویژه در شهر کابل، حتا کم کم در میان افراد با کلاس تر هم دارد راه می‌یابد. خواستگاه و مورد استفاده اصلی این عبارات مکاتب می‌باشند. کم کم به جاده‌ها و محافل خصوصی دوستانه نیز راه پیدا کرده و بیم آن می‌رود که وارد ادبیات سیاسی ما نیز بشود.

مورد استفاده‌اش هم زمانی است که کسی کمی بیشتر از خود و یا در مورد کارهایش حرف‌های مبالغه آمیز بزند و یا به قول عامیانه، خود را بالا بالا بزند، برایش می‌گویند:

سیلو که جمپ است

سرت خبر هم نیستم

بیگی خوده

سر ما خوده ایلا میته

ایلا کدی خوده بچیش/ زیاد خوده ایلا نتی

و مثلن شماری از نوجوانان و یا جوانان وقتی کمی بیشتر در مورد خود بگویند، خیلی عادی برایش می‌گویند:

ایلا دادن 6 ماه قید داره 3 ماه سرگردانی

در شماری از این عبارات کلماتی استفاده می‌شوند که مخصوص راننده‌ها اند. قصه فرهنگ رانندگی را که همه می‌دانید. مراعات هیچ چیز و هیچ کسی را نمی‌کنند.

حرف‌های صمیمانه

شماری از پسران، به خاطر دوستی و صمیمیتی که با هم دارند برای نشان دادن این صمیمیت اصطلاحات و حرف‌های جالب خود را دارند. حرف‌های که بیشتر برای همدیگر شان شخصیت می‌دهد و نهایت نزدیکی را نشان می‌دهد. هرچند خیلی‌ها کاربرد این اصطلاحات و جملات را متملقانه می‌دانند.

سلام رییس ! چطور هستی بابیم، قومندان

و جانم استی و امثال این گونه حرف‌ها…

شاید شما دیده باشید، برخی‌ها هستند که خیلی از خود راضی‌اند و در همه موارد خود را دانا و همه کاره می‌دانند. یا به قول عامیانه، خیلی کلان کار اند. گاهی اتفاق می‌افتد که در اوج همان کلان کاری، شماری دیگری به راحتی واکنش نشان می‌دهند. البته این واکنش‌ها در میان همین نسل جوان بسیار رُک و پُست کنده است و بدون کدام ملاحظه‌ای می‌گویند:

تو کدام شینگ بولانی، سرت خبر هم نیستم، زیاد اکشن نکو و یا مثلن، پیش ما آنتن نمیته ….

بسیار عادی است که کسی نامزد می‌شوند حرف‌های زیادی می‌شوند. این مساله در میان دختران بیشتر با یک جمله جالب همراهی می‌شود. دخترانی که تازه نامزد می‌شوند، در نخستین واکنش از سوی دوستانش با این جمله رو به رو می‌گردند:

تبریک تبریک چهار پای شدی

اما دختران جوان هم کم از پسران نیستند. این جامعه با تمام محدودیت‌های که برای زنان و دختران دارند، شماری از دختران هستند که خیلی راحت به پسران لاغر و نازیبا می‌گویند:

چپسک سوخته ….

آیا دیده اید کسی را که در ظاهر بسیار قوی است اما درباطن وی قادر به انجام هیچ کاری نیست، بعد به نحوه شوخی برایش می‌گویند که:  

نیم کیلو میبودی خوبش میبودی

اگر در بین جوان‌ها یکی از آن ها کار خوب تر نسبت به دیگران انجام می‌دهند برایش می‌گویند:

سر ما نشی

دمت گرم

بیگی بیستی ره

چند چوری خوده ایلا کدی

در میان پسران جوان که با هم دوست‌اند، اگر گاهی کاری را به عهده یکی شان می‌گذارند و او بهانه بیاورد در انجام آن کار و یا از آنجام آن سر باز زند، بسیار به راحتی برایش می‌گویند:

اوووووو بچه شیر و پراته، اوه بچه پیر….

بر عکس اگر کسی هر کاری را انجام بدهد و توانایی‌های در انجام کارهای سخت و دشوار داشته باشد و یا هم جرأت بیشتر برای انجام کارها داشته باشند، همه برایش می‌گویند:

بیرق‌ات بالا است

گاهی اتفاق می‌افتد که یکی همیشه در هر جا به افرادی کمک کرده باشد. یا مثلن در درون صنف در انجام هر کاری سهم گرفته باشد و در مورد خاصی مثلن نخواهد کمکی و کاری بکند، چون همه انتظار دارند و در گذشته شاهد کمک او بوده اند، به راحتی برایش می‌گویند:

شینگ ته معلوم کو

خیلی اصطلاحات و حرف‌های زننده دیگر هم است که همه روزه در میان جوانان، دانش آموزان، دانشجویان و حتا افراد بالغ‌ تر و با سواد تر و یا در میان افراد عادی جامعه و کسبه کاران عادی رد و بدل می‌شوند.

نتیجه اخلاقی

شاید شما که این گزارش را می‌خوانید خیلی برای تان مسخره به نظر برسد. شاید هم این فکر به ذهن تان کلیک بخورد که تیم خبرنامه بیکار مانده و بی مضمون و از بی‌مضمونی دست به این کارها می‌زنند. اما ما باور داریم این گونه موارد، چالش‌های اند که با بی‌رحمی ارزش‌ها و فرهنگ یک جامعه را ضعیف ساخته و نابود می‌کند.

ترویج و رشد این موارد در میان نوجوانان، سبب می‌شود از هدف‌های اصلی که آن‌ها باید به آن مسیر حرکت کنند باز بمانند و نسل نو به سوی ابتذال کشیده می‌شوند که شاید در آینده، رعایت حال هیچ چیز و هیچ کسی را نکنند. این ابتذال‌ها تبدیل به فرهنگ می‌شوند و بلاخره بنیادهای ارزشی اجتماع را با مشکل رو به می‌کنند.

هدف از پرداختن به این موارد دست کم برای افراد بزرگ سال خانواده این است که مراقب اطفال و نوجوانان خانواده‌شان باشند که در مکاتب به جای درس چیزهای یاد می‌گیرند که شاید روزی کار دست شان بدهد.

نصیر فیضی همکار این گزارش بوده است