بی اختیاری ادرار یک بیماری شایع است که صدها میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند. این اختلال می‌تواند بر سلامت جسم و روح تأثیر زیادی بگذارد و ممکن است حضور در اجتماع و شرکت در فعالیت‌های مورد علاقه فرد مبتلا را دشوارتر کند.
برخی از انواع بی اختیاری نیاز به دارو و حتی جراحی دارند، اما گزینه‌های درمانی دیگری نیز در دسترس است، از جمله درمان‌های طبیعی و خانگی که ممکن است به بهبود علائم بی اختیاری ادرار کمک کند. در این مقاله چند درمان خانگی بی اختیاری ادرار را خواهید دید. در صورتی که خودتان یا یکی از عزیزان‌تان دچار این مشکل شده‌اید، می‌توانید از درمان‌های قید شده در ابن مطلب که عوارض هم ندارند، استفاده کنید.
بی اختیاری چیست؟
بی اختیاری ادرار به این معناست که به طور تصادفی ادرار نشت کند زیرا نمی‌توانید مثانه را کنترل کنید. مطابق با برآوردها این اختلال بسیار شایع چندین میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. اما آمار دقیقی از این بیماری در کشورها نمی‌توان ارائه داد زیرا بسیاری از افراد بی اختیاری ادرار را به دلیل شرم یا خجالت گزارش نمی‌دهند.
بی اختیاری ادرار در افراد مسن و زنان شایع‌تر است. در واقع زنان 50 درصد بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بی اختیاری ادرار هستند.
انواع مختلفی از بی اختیاری ادرار وجود دارد که هر کدام دلایل مختلفی دارند:
- بی اختیاری اضطراری: بی اختیاری اضطراری زمانی اتفاق می‌افتد که نیاز شدید و ناگهانی به ادرار کردن دارید که باعث ادرار غیر ارادی در زمان‌های نامناسب می‌شود. این نوع از بی اختیاری زمانی رخ میدهد که مثانه به دلیل یک اختلال عصبی، عفونت یا دیابت منقبض می‌شود.
- بی اختیاری استرسی ادرار: این نوع بی اختیاری به دلیل ترکیبی از افزایش فشار در شکم و عضلات ضعیف لگن و/یا مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه تخلیه می‌کند) ایجاد می‌شود. در افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار استرسی، اتفاقات و فعالیت‌های روزمره مانند عطسه، خندیدن یا ورزش می‌تواند باعث نشت ادرار شود.
- بی اختیاری سرریزی ادرار: این نوع بی اختیاری زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های مثانه قادر به ایجاد فشار مناسب برای تخلیه مثانه نیستند.
- بی اختیاری ترکیبی: این نوع بی اختیاری ترکیبی از بی اختیاری اضطراری و استرسی است.
- بی اختیاری عملکردی ادرار: در این نوع بی اختیاری، مثانه به طور طبیعی کار می‌کند، اما شما نمی‌توانید به موقع به دستشویی بروید و ادرار کنید یا متوجه نمی شوید که باید ادرار کنید. افراد مبتلا به زوال عقل و ناتوانی‌های ذهنی و افرادی که به دلیل اختلالاتی چون فلج مغزی که مشکل راه رفتن دارند، ممکن است این نوع بی اختیاری را تجربه کنند.
چنانچه ممکن است تصور کنید، بی‌اختیاری ادرار می‌تواند برای زندگی روزمره خجالت‌آور و آزاردهنده باشد، به ویژه برای کسی که مکررا این مشکل را تجربه می‌کند. به علاوه، بی اختیاری ادرار می‌تواند منجر به مشکلات دیگر سلامتی چون زخم، افسردگی، عفونت و عفونت دستگاه ادراری شود.
خوشبختانه، تعدادی درمان خانگی بی اختیاری ادرار وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید، اما رویکرد درمانی مناسب به دلایل بی اختیاری ادرار و نیازهای فردی خودتان بستگی دارد.
پزشک معمولاً قبل از اینکه به مداخلاتی مانند دارو یا جراحی روی بیاورد، با روش‌های طبیعی و کمتر تهاجمی مانند رفتار درمانی، کاهش وزن (بی اختیاری ادرار در افرادی که اضافه وزن دارند شایع‌تر است) و تمرینات کف لگن درمان را شروع می‌کنند.
درمان خانگی بی اختیاری ادرار
در حالی که ممکن است برای درمان برخی از افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار، جراحی یا دارو لازم باشد، متخصصان توصیه می‌کنند که با تنظیم سبک زندگی رفع این اختلال را شروع کنند.
درمان‌های جایگزین مانند مکمل‌ها نیز می‌توانند به برطرف کردن مشکل کمک کنند. در صورتی که بی اختیاری ادرار را تجربه می‌کنید، درمان‌های خانگی و درمان‌های طبیعی زیر می‌توانند تا حدی کمک کننده باشند:
مصرف مایعات‌تان چقدر است؟
یکی از اولین درمان‌هایی که ممکن است پزشک برای بی اختیاری ادرار توصیه کند، رفتار درمانی است که اغلب شامل کنترل مصرف مایعات می‌شود. با این حال، این توصیه همیشه به معنای کم نوشیدن نیست.
نوشیدن مایعات کافی مانند آب در طول روز به هیدراته نگه داشتن بدن کمک می‌کند، چیزی که برای سلامت کلی ضرورت دارد. محدود کردن مصرف مایعات می‌تواند به کم آبی بدن و بدبود شدن ادرار منجر شود و حتی می‌تواند منجر به تحریک مثانه شود و بی اختیاری ادرار را بدتر کند.
متخصصان پیشنهاد می‌کنند به جای اینکه خود را از مصرف مایعات دور نگه دارید یا حجم زیادی از نوشیدنی را به یک باره بنوشید، مصرف نوشیدنی را در طول روز و تمامی ساعات روز پخش کنید. اکثر مردم به حدود 2 تا 3 لیتر یا 8.5 تا 12.5 فنجان آب در روز نیاز دارند.
قرار نیست که زیاد یا کم بنوشید. اگر مشکل‌تان بی اختیاری شبانه است، نوشیدن مایعات را در ساعات قبل از خواب محدود کنید.
مراقبت هر چه می‌خورید و می‌نوشید باشید
نوشیدنی‌های خاصی مانند قهوه، چای کافئین‌دار و کوکا کولا می‌توانند بی‌اختیاری ادرار را بدتر کنند. نوشیدنی‌های دیگر مانند نوشابه‌های گازدار و الکل می‌توانند مثانه را تحریک کنند و ممکن است لازم باشد از مصرف آنها نیز پرهیز کنید.
برخی از غذاها هم برای افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار می‌توانند مشکل ساز باشند. به عنوان مثال، شکلات، سایر غذاهای حاوی کافئین، و غذاهای تند یا اسیدی می‌توانند مثانه را تحریک کرده و نشت ادرار را بدتر کنند.
اگرچه برخی مطالعات نشان می‌دهند که رژیم غذایی کم‌چرب سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌توانند به کاهش علائم بی‌اختیاری ادرار در زنان کمک کنند، اما تحقیقات بیشتری برای درک اینکه چگونه تغییرات رژیم غذایی بر این اختلال تأثیر می‌گذارد، مورد نیاز است.
یکی دیگر از توصیه‌های غذایی مفید برای درمان بی اختیاری ادرار، افزایش مصرف فیبر است. یبوست می‌تواند با فشار بر مثانه، بی اختیاری ادرار را بدتر کند. پیروی از یک رژیم غذایی پر فیبر با خوردن مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل و هیدراته نگه داشتن بدن با نوشیدن منظم آب در طول روز می‌تواند به پیشگیری از یبوست و درمان آن کمک کند.
به مثانه‌تان آموزش بدهید
به جای اینکه وقتی میل به ادرار کردن دارید، به دستشویی بروید، تلاش کنید یک برنامه منظم‌تر برای ادرار داشته باشید.
برای اینکه مثانه‌تان را “آموزش بدهید” تا بتوانید دفعات کمتری ادرار کنید، متخصصان توصیه می‌کنند برای پیگیری برنامه ادرار یک دفترچه یادداشت روزانه داشته باشید. سعی کنید مطابق با برنامه به دستشویی بروید و هر بار ادرار کنید حتی اگر میل شدیدی برای ادرار کردن احساس نمی‌کنید.
کم کم زمان بین رفتن به دستشویی را افزایش دهید. این کار به مثانه کمک می‌کند تا یاد بگیرد که ادرار بیشتری را نگه دارد و بتوانید در ساعات مشخصی در طول روز به دستشویی بروید.
وزن‌تان را به حد سالم برسانید
در صورتی که اضافه وزن دارید یا چاق هستید، چربی اضافی بدن در شکم به مثانه فشار وارد می‌کند و همین می‌تواند باعث بی اختیاری ادرار شود.
اگر در حال حاضر اضافه وزن یا چاق هستید و بی اختیاری ادرار را تجربه می‌کنید، از دست دادن چربی اضافی بدن می‌تواند به کاهش علائم این مشکل و بهبود سلامت کمک کند. تغییر رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی روزانه، خواب کافی و مدیریت سطح استرس همگی برای کاهش وزن اهمیت دارند.
اگر برای ایجاد یک برنامه کاهش وزن سالم و پایدار به کمک نیاز دارید، از یک پزشک یا یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
عضلات لگن را تمرین بدهید
در صورت ابتلا به بی اختیاری استرسی یا اضطراری، تقویت کف لگن می‌تواند کمک کننده باشد. تمرین عضلات کف لگن (PFMT) شامل انجام تمریناتی است که به تقویت عضلات اطراف مثانه کمک می‌کند. این تمرین اغلب به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند تحریک الکتریکی به عنوان درمان بی‌اختیاری ادرار استفاده می‌شود.
تقویت عضلات لگن می‌تواند به شما کمک کند ادرار خود را به مدت طولانی‌تری نگه دارید و دفعات نشت ادراری را که تجربه می‌کنید کاهش دهید.
یک فیزیوتراپیست آموزش دیده می‌تواند به شما در ایجاد یک روتین PFMT ایمن و مناسب کمک کند. به یاد داشته باشید که هنگام ادرار کردن نباید تمرینات کف لگن را انجام دهید.
مکمل‌های غذایی مصرف کنید
اگرچه مکمل‌های غذایی هرگز نباید جایگزین داروهای تجویزی مهم شوند، اما مطالعات نشان می‌دهند که برخی از مکمل‌ها مانند ویتامین‌ها و گیاهان دارویی ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار مفید باشند.
- ویتامین دی: مطالعات نشان میدهد که زنان دارای سطوح پایین ویتامین دی بیشتر در معرض بی اختیاری ادرار هستند. خوشبختانه، مکمل‌های ویتامین D می‌توانند به کاهش نشت ادرار کمک کنند. با پزشک‌تان در مورد آزمایش سطح ویتامین D صحبت کنید.
- گوشا جینکی گان (Gosha-jinki-gan ): این دارو ترکیبی از چندین گیاه مورد استفاده در طب سنتی چینی (TCM) است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که گوشا می‌تواند برای کاهش شب ادراری یا تکرر ادرار در شب مفید باشد و به همین دلیل می‌تواند درمان خانگی بی اختیاری ادرار باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد این دارو مورد نیاز است و همیشه باید قبل از استفاده از مکمل‌های گیاهی با پزشک‌تان صحبت کنید.
- عصاره دانه کدو تنبل: تحقیقات محدود نشان می‌دهند که مکمل‌های عصاره تخم کدو ممکن است برای کاهش علائم بی اختیاری ادرار در مردان مبتلا به هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) یا بزرگ شدن پروستات مفید باشد.
اگرچه برخی مکمل‌ها ممکن است برای برخی از انواع بی‌اختیاری ادرار موثر باشند، اما مهم است که با پزشک‌تان مشورت کنید و به او بگویید که آیا به مصرف ویتامین، مواد معدنی، گیاهی یا هر محصول دیگری علاقه دارید یا نه.
برخی از مکمل‌ها بی خطر هستند، اما برخی دیگر، به ویژه أنواع گیاهی می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و با داروهای رایج تداخل داشته باشند. در نهایت، برخی مکمل‌ها نیز می‌توانند علائم بی اختیاری را بدتر کنند. به عنوان مثال، مکمل‌های ویتامین C و کلسیم با دوز بالا می‌توانند مثانه را تحریک کرده و علائم این اختلال را بدتر کنند.
اما، خوردن غذاهای سرشار از ویتامین C مانند مرکبات می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و به کاهش علائم بی اختیاری مانند میل زیاد به ادرار کردن کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائمی مانند نشت ادرار، تکرر ادرار یا از دست دادن کنترل مثانه را تجربه می‌کنید که با درمان‌های خانگی بهتر نمی‌شوند، وقت آن رسیده که به پزشک مراجعه کنید.
پزشک عمومی یا یک متخصص مانند متخصص اورولوژی یا متخصص زنان می‌تواند به شما کمک کنند تا موثرترین درمان را برای بیماری‌تان پیدا کنید و نکاتی را که ممکن است در بهبود کیفیت زندگی شما اثرگذارند یاد بگیرید.
بسته به نوع و شدت بی اختیاری ادرار، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است اصلاح رفتار، کاهش وزن، یا فیزیوتراپی را تجویز کند یا دارو و روش‌های جراحی را توصیه کند.
کلام پایانی
بی اختیاری نوعی اختلال شایع است که می‌تواند بر سلامت جسمی و روحی شما تأثیر بگذارد. این اختلال بسته به نوعی که شما را مبتلا کرده، گاهی اوقات می‌تواند با درمان‌های طبیعی و خانگی مانند تمرین مثانه، تمرینات کف لگن، کاهش وزن و مکمل‌های غذایی درمان شود.
با این حال، این روش‌ها همیشه مناسب یا مؤثر نیستند، بنابراین اگر علائم بی‌اختیاری را تجربه می‌کنید، مهم است که به یک پزشک حاذق و مورد اعتماد مراجعه کنید تا بتوانید بهترین روش درمانی مناسب برای شرایط خودتان را دریافت کنید.
