مغز انسان اندام پیچیده و جذابی است که تمام جوانب زندگی روزمره یک فرد را کنترل و حافظه، افکار، عواطف، احساسات و حرکات فیزیکی بدن را تنظیم میکند. وقتی مشکلی برای این عضو پیش میآید، سیگنالهای مختلفی برای هشدار میفرستد تا شما را متوجه وجود مشکل کند. این سیگنالها میتوانند از تغییرات ظریف در خلق و خو و رفتار تا علائم فیزیکی جدی متغیر باشند. مهم است که با دیدن سیگنالها و نشانهها اقدامات لازم را صورت دهید. در این نوشتار ۷ مورد از نشانه های بیماری مغز را خواهیم دید.
سردرد میتواند نشان دهنده به خطر افتادن سلامت مغز شما باشد
سردرد یکی از رایجترین علائمی است که نشان میدهد سلامت مغز شما به خطر افتاده است. بسیاری از سردردها ناشی از استرس یا تنش هستند. اما سردردهای شدید یا مداوم میتوانند نشان دهنده یک بیماری زمینهای باشند. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد که ممکن است علل زمینهای متفاوتی داشته باشند.
به عنوان مثال، سردردهای تنشی معمولاً به دلیل تنش یا استرس عضلانی ایجاد میشوند و میتوانید با داروهای مسکن درد آن را کاهش دهید. اما سردردهای میگرنی شدیدتر هستند و میتوانند با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ و حساسیت به نور یا صدا نیز همراه شوند.
سردرد گاهی اوقات میتواند نشان دهنده بیماری زمینهای جدیتر مانند تومور مغزی، آنوریسم یا سکته باشد. در صورت داشتن سردردهای مداوم یا شدید، به ویژه هنگامی که با علائم دیگر همراه است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
به عنوان مثال، تومورهای مغزی به دلیل فشاری که بر بافت مغز یا ساختارهای اطراف آن وارد میکنند، میتوانند باعث سردرد شوند. بسته به محل و اندازه تومور، سردرد میتواند با علائم مختلفی مانند تهوع، استفراغ، تشنج و تغییر در عملکرد بینایی یا شنوایی همراه باشد.
تغییرات خلقی
تغییرات ناگهانی نیز میتواند نشان دهنده وجود مشکلی در مغز باشد. منظور از تغییرات خلقی داشتن همشگی احساساتی مانند ناراحتی، غم، ناامیدی، تحریک پذیری، اضطراب و حتی خشم و پرخاشگری است.
تغییرات خلقی میتواند نشان دهنده چندین بیماری زمینه ای باشد که افسردگی یکی از شایعترین آنهاست. اگر با تغییرات خلقی دست و پنجه نرم میکنید باید بگوییم که میلیونها نفر در سراسر جهان با همین مشکل رو به رو هستند. افسردگی می تواند باعث احساس غم و اندوه، ناامیدی و از دست دادن علاقه شما نسبت به فعالیتهای روزانه تان شود.
اضطراب نیز باعث تغییرات خلقی میشود. اگر دچار اضطراب شوید، همیشه با نگرانی و ترس مداوم زندگی خواهید کرد و فعالیتها و روابط روزمرهتان نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. حملات پانیک، ترس یا اضطراب ناگهانی و شدید، میتوانند باعث تغییرات خلقی و سایر علائم فیزیکی نیز شوند.
از طرفی بروز اختلالات تیروئید نیز عاملی برای تغییرات خلق و خو در افراد هستند. غده تیروئید هورمونهایی تولید میکند که وظیفه تنظیم سطح متابولیسم و انرژی بدن را به عهده دارند. اگر غده تیروئید خیلی کم یا بیش از حد هورمون تولید کند، تغییرات خلقی، خستگی و سایر علائم رخ خواهد داد.
اختلالات حافظه
اختلالات حافظه هم از نشانه های بیماری مغز است و میتواند حاکی از بروز مشکلات جدیتر در سلامت مغز باشد. به عنوان مثال، ممکن است در به خاطر سپردن اطلاعات جدید یا کارهای زبانی یا هوش بصری-فضایی مشکل داشته باشید. حتی ممکن است چیزهایی را که قبلا میدانستید فراموش کنید. اختلالات حافظه میتواند نشان دهنده چندین بیماری زمینهای باشد.
یکی از شایعترین اختلالات مرتبط باحافظه، بیماری آلزایمر است. آلزایمر یک بیماری پیشرونده و دژنراتیو است که بر حافظه و تواناییهای شناختی تأثیر میگذارد. زوال عقل یکی دیگر از بیماریهایی است که میتواند باعث چنین اختلالاتی شود. زوال عقل یک اصطلاح کلی است که به کاهش عملکرد شناختی اشاره دارد و فعالیتهای روزانه را مختل میکند.
این بیماری میتواند از چندین بیماری زمینهای دیگر از جمله بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، بیماری هانتینگتون و سایر بیماریها به وجود بیایید. همچنین سایر مشکلاتی که باعث اختلالات حافظه میشوند، سکته مغزی، آسیب مغزی و تومور هستند. این بیماریها باعث آسیب به بافت مغز، تداخل با حافظه و سایر عملکردهای شناختی میشوند.
نشانه های بیماری مغزی: تغییرات بینایی چشم
تغییرات بینایی میتوانند به روشهای مختلفی مانند تاری، دوبینی، از دست دادن بینایی یا حتی توهمات بینایی ظاهر شوند. مغز برای تفسیر و درک جهان به اطلاعات گرفته شده توسط چشمها متکی است. هر گونه مشکل در چشمها یا قدرت بینایی میتواند سیگنالی از مغز باشد که به شما هشدار میدهد مشکلی وجود دارد. این تغییرات ممکن است شامل تاری یا دوبینی، از دست دادن بینایی یا توهمات بینایی شود.
یکی از شایعترین شرایط مرتبط با تغییرات بینایی، سردردهای میگرنی است. میگرن باعث اختلالات بینایی مختلف، از جمله چشمک زدن نورها در داخل چشم، خطوط زیگزاگ یا نقاط کور میشود. این اختلالات بینایی اغلب با علائم دیگری مانند سردرد شدید، حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا همراه است.
گاهی اوقات، تغییرات بینایی میتواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای جدی تر، مانند تومور مغزی یا آنوریسم باشد. این اختلالات میتواند باعث فشار بر عصب بینایی، تداخل بینایی و سایر عملکردهای شناختی شود. سایر اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس نیز میتوانند باعث تغییرات بینایی شوند.
مغز با مختل شدن برنامه خواب نیز به شما هشدار میدهد
اختلالات خواب، مانند به سختی به خواب رفتن یا خواب طولانی نیز میتوانند نشانههایی از مسائل مهم مربوط به سلامت مغز باشد. کم خوابی یا خواب نامناسب باعث بروز مشکلات مختلف جسمی و روحی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال در عملکرد شناختی و حافظه میشود.
اختلالات خواب مانند بی خوابی، آپنه خواب، یا سندرم پای بیقرار نیز میتوانند بر کیفیت و مدت خواب اختلال ایجاد کنند. این اختلالات ناشی از اختلال در چرخه خواب و بیداری مغز است که منجر به خواب آلودگی، خستگی و تحریک پذیری در طول روز میشود.
خواب نامنظم ممکن است نشانهای از یک بیماری زمینهای مانند یک اختلال عصبی یا مشکل در سلامت روان باشد. به عنوان مثال، بیماری پارکینسون، بیماری هانتینگتون و بیماری آلزایمر همگی میتوانند باعث اختلال در خواب شوند. این اختلالات شامل خواب آلودگی بیش از حد در طول روز و سندرم پای بیقرار است.
یکی از عوامل موثر در بروز اختلالات خواب، بیماریهای اعصاب و روان مانند افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است. حتی برخی داروها و مواد نیز میتوانند باعث اختلال در خواب شوند. به عنوان مثال، محرکهایی مانند کافئین، نیکوتین و برخی از داروهایی که برای درمان بیش فعالی (ADHD) استفاده می شوند، میتوانند خواب را مختل کنند. به طور مشابه، برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان اضطراب و افسردگی نیز منجر به اختلال در خواب میشوند.
خستگی
هرچند طبیعی است که هر از گاهی احساس خستگی کنید. اما احساس خستگی مداوم یا بیش از حد میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای باشد. مشکلاتی عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر همگی میتوانند علت خستگی دائمی باشند. علاوه بر این، سایر بیماریها مانند کم خونی، اختلالات تیروئید و دیابت نیز میتوانند باعث خستگی شوند.
اختلالات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و استرس مزمن نیز از دلایل احساس خستگی هستند. گاهی اوقات خستگی میتواند یکی از عوارض جانبی دارو یا خواب بی کیفیت پایین خواب باشد. به عنوان مثال، برخی از داروهایی که برای درمان افسردگی، اضطراب یا فشار خون استفاده میشوند، میتوانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث خستگی شوند. کیفیت پایین خواب یا کمبود خواب نیز منجر به خستگی میشود.
خستگی میتواند با ایجاد کمبود انرژی، مشکل در تمرکز و کاهش بهرهوری کلی بر زندگی روزمره تأثیر بگذارد. اگر همیشه و هر ساعت احساس خستگی و کسالت شدید دارید، به خصوص اگر خستگی شما با سرگیجه، ضعف و کاهش وزن بی دلیل همراه باشد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
علائم فیزیکی
علائم فیزیکی میتواند معانی مختلفی داشته باشد. اما برخی از این نشانهها به صراحت به برخی مشکلات مهمتری در سلامت بدن اشاره دارند. برخی از علائم فیزیکی رایج که نشانه های بیماری مغز هستند عبارتند از تشنج، لرزش، سرگیجه، اختلال تعادل و مشکل در هماهنگی یا حرکت بدن. این علائم ممکن است ناشی از بیماریهای عصبی مانند صرع، بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس یا آسیب مغزی باشد.
به عنوان مثال، تشنج زمانی رخ میدهد که مغز فعالیت الکتریکی غیرطبیعی داشته باشد. در چنین شرایطی علائم فیزیکی مختلفی مانند تشنج، لرزش و از دست دادن هوشیاری را تجربه خواهید کرد. تشنج ممکن است ناشی از صرع باشد، یک اختلال عصبی که بر فعالیت الکتریکی مغز تأثیر میگذارد. سایر بیماریهای عصبی نیز شامل تومورهای مغزی، عفونتها یا صدمات مغزی میشود.
از طرفی دیگر علائم فیزیکی بیماری مغز شامل تغییر در اشتها یا وزن، مشکلات گوارشی، درد مزمن و بیماری های پوستی است. این علائم ممکن است از وضعیت سلامت روان شما مانند افسردگی و اضطراب سرچشمه بگیرد.
علائم فیزیکی غیرعادی گاهی اوقات نشان دهنده یک اختلال شدید یا تهدید کننده زندگی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی است. اگر علائم فیزیکی ناگهانی یا شدید را تجربه کردید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
مغز حیاتیترین عضو بدن است که عملکردهای مختلف بدن را هماهنگ و کنترل میکند. در واقع مغز به شما کمک میکند تا تعادلتان را با دنیای اطرافتان حفظ کنید. همه چیز از حرکات گرفته تا افکار، احساسات و حواستان همه از طریق مغز کنترل میشود.
به علاوه، مغز بر همه فعالیت های روزمره که بستگی به کیفیت زندگی و سلامتیتان دارد، تاثیر میگذارد. خوشبختانه، مغز شما این توانایی را دارد تا در صورت بروز یک مشکل سیگنالهای هشدار دهندهای را از طریق علائم فیزیکی ارائه دهد. این علائم می توانند سردرد، تغییر در بینایی، سرگیجه، گیجی، اختلالات حافظه، تغییرات خلق و خو و غیره شما باشند.
شناخت علائمی که مغز شما ارسال میکند برای حفظ سلامت و کیفیت زندگی شما خیلی مهم است. اطلاع از علائم هشداردهنده بیماری مغز و جستجوی روشی درمانی می تواند به شما کمک کند تا سلامت بدنتان را حفظ کنید. این هشدارها میتوانند از بروز عوارض جدیتر جلوگیری کنند، بنابراین سعی کنید هیچ وقت علائم فیزیکی بدنتان را نادیده نگیرید.