همه ما بارها و بارها شنیده ایم که استرس مضر است و باید تمام تلاش خودمان را برای مدیریت آن به کار ببندیم. دکتر ریچارد شلتون، معاون پژوهشی در بخش روانپزشکی دانشگاه آلاباما بیرمنگام، می‌گوید: اما گوش به زنگ بودن همیشه هم چیز بدی نیست. به هر حال، واکنش بدن به جنگ یا گریز باید کارکرد محافظتی داشته باشد، نه ضرربخش. در این مقاله در مورد فواید استرس خوب و اینکه چگونه مقدار کمی از اضطراب کوتاه مدت می‌تواند برای مغز و بدن مفید باشد، خواهید خواند.
آیا چیزی به نام استرس خوب وجود دارد؟
بله، چنین چیزی وجود دارد: مطابق با گزارش انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، استرس خوب، که به عنوان eustress نیز شناخته می‌شود، “واکنش مثبت استرس است که شامل سطوح بهینه تحریک شدن و برانگیخته شدن می شود.” به عبارت دیگر، این استرس است که ممکن است در اثر انجام کاری سخت اما لذت بخش به وجود بیاید. چند نمونه از فعالیت ها یا اتفاقاتی که می‌توانند منجر به استرس خوب شوند به قرار زیر هستند:
- بازنشسته شدن
- تشکیل خانواده
- آماده شدن برای یک موقعیت شغلی جدید
- حضور در یک رویداد ورزشی
هرچند استرس خوب در اثر پیش بینی یک اتفاق یا چیزی هیجان انگیز به وجود می‌آید، اما این تنها نوع از استرس نیست که با نتایج خوبی همراه است. در مقابل آن، پریشانی یا اضطراب – که مطابق با گفته APA زمانی است که استرس به ذهن ما می‌رسد – می‌تواند برای ذهن و بدن ما مفید باشد.
چگونه استرس می‌تواند مثبت باشد؟
مطابق با گزارش MedlinePlus، به طور کلی واکنش های کوتاه مدت به استرس، می‌تواند به ما کمک کند تا با یک تجربه استرس زا مقابله کنیم. از این رو، استرس می‌تواند از چند سو برای ما سودمند باشد. برخی از اثرات مثبت استرس را در زیر می‌بینید:
استرس به تقویت قدرت مغز کمک می‌کند
استرس در سطح پایین تولید نوعی مواد شیمیایی در مغز را به نام نوروتروفین تحریک می‌کنند و ارتباطات بین نورون ها را در مغز بهبود می‌دهد. دکتر شلتون می‌گوید این ممکن است همان مکانیسم اولیه‌ای باشد که از طریق آن ورزش (یک عامل استرس زای فیزیکی) به افزایش بهره وری و تمرکز فرد کمک می‌کند.
علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2017 که در مجله EXCLI منتشر شد، نشان داد که استرس این توانایی بالقوه را دارد که در برخی موقعیت‌ها (به عنوان مثال، ضرورت حضور در یک امتحان کتبی) و در یک بازه زمانی کوتاه مدت حافظه را بهبود دهد.
فواید استرس: می‌تواند سیستم ایمنی را در کوتاه مدت تقویت کند
دکتر شلتون توضیح می‌دهد: زمانی که بدن در برابر استرس واکنش نشان می‌دهد، خود را برای احتمال وقوع هرگونه آسیب یا عفونت آماده می‌کند. یکی از راه‌های بدن برای انجام ای کار، تولید بیشتر اینترلوکین است – نوعی مواد شیمیایی که به تنظیم سیستم ایمنی کمک می‌کنند – و به این ترتیب دست کم یک به طور موقتی سیستم دفاعی را بهبود می‌دهد.
استرس قادر است شما را انعطاف پذیرتر کند
اینکه یاد بگیریم با موقعیت های استرس زا مقابله کنیم به خودی خود می‌تواند مدیریت اتفاقات آینده را آسان‌تر کند. چنانچه دکتر شلتون می‌گوید، در واقع چنین ایده ای پشت آموزش یگان ویژه نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا یا SEAL قرار دارد؛ اگرچه مطمئناً استفاده از تجربیات کمتر افراطی نیز امکان پذیر و سودمند است.
دکتر شلتون اضافه می کند: «قرار گرفتن در معرض رویدادهای استرس‌زا به طور مکرر به اعضای SEAL این شانس را می‌دهد که هم حس فیزیکی و هم روانی کنترل را ایجاد کنند، به همین دلیل وقتی در نبرد واقعی هستند، هیچ چیز متوقف شان نمی‌کند».
فواید استرس: شما را برای موفقیت ترغیب می کند
استرس ممکن است تنها چیزی باشد که برای انجام کارها و وظایف تان در محل کار نیاز دارید. دکتر شلتون توضیح می دهد: “به یک مهلت انجام کار یا ضرب الاجل فکر کنید: مدام در فکرتان رژه می رود و رفتار شما را تحریک می‌کند تا شرایط را به طور موثر، سریع و سازنده‌تری مدیریت کنید.”
به گفته دکتر شلتون، کلید کار این است که موقعیت‌های استرس‌زا را به‌عنوان چالشی ببینیم که می‌توانیم با آنها روبرو شویم نه یک مانع غیر قابل عبور!
کلام پایانی
استرس تنها زمانی که مزمن می شود یا باعث می شود احساس کنیم که دیگر کنترلی روی موقعیت‌ها نداریم، بر سلامت و آرامش ما تأثیر منفی می‌گذارد. اگر هنوز هم در زمینه مدیریت استرس مشکل دارید، با یک مشاور یا متخصص سلامت روان صحبت کنید. فرد متخصص می تواند به شما کمک کند تا بهترین تکنیک ها یا روش های درمانی را برای مدیریت استرس در خودتان بیابید و بیشترین تاثیر را از آنها بگیرید.