فلج خواب در واقع از از دست دادن موقت عملکرد عضلانی در هنگام خواب است و به طور معمول در این مواقع رخ می دهد:
- وقتی یک نفر به خواب می رود.
- مدت کوتاهی پس از این که فرد به خواب برود.
- زمانی فرد بیدار می شود.
افراد مبتلا به فلج خواب معمولا برای اولین بار در سنین 14 تا 17 سالگی این وضعیت را تجربه می کنند. این بیماری معمولا رایج است. محققان تخمین می زنند که بین 5 تا 40 درصد افراد این بیماری را تجربه می کنند.
دوره‌های فلج خواب ممکن است همراه با اختلال خواب دیگری به نام نارکولپسی رخ دهد.
نارکولپسی یک اختلال خواب مزمن است که باعث خواب آلودگی شدید و حملات خواب ناگهانی در طول روز می شود. با این حال، اکثر افرادی که به نارکولپسی مبتلا نیستند نیز ممکن است فلج خواب را تجربه کنند.
هرچند این وضعیت خطرناک نیز اما می تواند برای برخی نگران کننده باشد، با این حال به معاینه پزشک نیاز ندارد.
علائم فلج خواب چیست؟
فلج خواب وضعیت اورژانس نیست. با این حال آشنایی با علائم می تواند آرامش خاطر شما را فراهم کند.
شایع ترین ویژگی یک دوره فلج خواب ناتوانی در حرکت یا صحبت کردن است. این اختلال ممکن است از چند ثانیه تا حدود 2 دقیقه طول بکشد. هنگام فلج خواب ممکن است این علائم را احساس کنید:
- ممکن است فکر کنید چیزی شما را به سمت پایین هل می دهد.
- یا احساس کنید کسی یا چیزی در اتاق شما است
- احساس ترس
- تجربه هیپناگوژیک و هیپنوپومپیک (HHEs)، که به عنوان توهم در حین، قبل یا بعد از خواب توصیف می شوند.
علائم دیگر نیز وجود دارد که ممکن است تجربه کنید، مثل:
- مشکل در تنفس
- احساس می کنید در حال مردن هستید
- تعریق
- دردهای عضلانی
- سردرد
- پارانویا
دوره فلج خواب معمولا خود به خود یا زمانی که شخص دیگری شما را لمس می کند یا تکان می دهد، پایان می یابد.
ممکن است از اتفاقی که در اطراف شما در حال رخ دادن است، آگاه باشید، اما قادر به حرکت یا صحبت در طول دور اختلال فلج خواب نباشید. حتی وقتی از این دوره عبور کنید، جزئیات را کامل به یاد بیاورید.
در موارد نادر، برخی از افراد توهمات رویا در بیداری را تجربه می کنند که باعث ترس یا اضطراب در آن ها می شود، اما این توهمات بی ضرر هستند و هیچ آسیبی به فرد وارد نمی کنند.
چه چیزی می تواند باعث فلج خواب شود؟
کودکان و بزرگسالان در هر سنی ممکن است فلج خواب را تجربه کنند. با این حال، گروه های خاصی نسبت به سایرین در معرض خطر بیشتر ابتلا به فلج خواب هستند.
این گروه از افراد بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند:
- افراد که از بیخوابی رنج می برند
- نارکولپسی
- افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی
- افسردگی شدید
- اختلال دوقطبی
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
فراموش نکنید که فلج خواب معمولا به دلیل قطع ارتباط بین ذهن و بدن ایجاد می شود که در طول خواب اتفاق می افتد. علل معمول آن نیز عبارت اند از:
- بهداشت ضعیف خواب، یا نداشتن ساعت معین و مناسب برای خواب با کیفیت
- اختلالات خواب مانند آپنه خواب
اختلال در برنامه خواب نیز با فلج خواب مرتبط است. مواردی که می تواند برنامه خواب شما را مختل کند می تواند شامل کار کردن در شیفت شب یا جت لگ بعد از سفر است.
در برخی موارد، فلج خواب می تواند ارثی نیز باشد. با این حال این مورد کاملا نادر است و هیچ درک علمی واضحی مبنی بر به ارث بردن این بیماری وجود ندارد.
همچنین بیاد داشته باشید که خوابیدن به پشت یا کمبود خواب نیز می تواند وقوع فلج خواب را افزایش دهد.
چگونه فلج خواب را درمان کنیم؟
علائم فلج خواب معمولا در عرض چند دقیقه برطرف می شود و هیچ گونه اثر فیزیکی یا آسیب پایداری ایجاد نمی کند. با این حال، این تجربه می تواند خیلی ناراحت کننده و ترسناک باشد.
این بیماری که گاهی اوقات پدیدار می شود، معمولا نیازی به درمان ندارد. اما اگر کسی علائم نارکولپسی را تجربه می کند، باید با پزشک مشورت کنند. مراجعه به پزشک موقعی مهم تر می شود که این اختلال باعث مختل شدن فعالیت های روزمره فرد شود.
اگر نارکولپسی علت اصلی وضعیت بهم ریخته روتین شما باشد، پزشک ممکن است داروهای خاصی را برای کمک به کنترل فلج خواب برایتان تجویز کند.
به خاطر داشته باشید که کلید کاهش وقوع دوره های این بیماری، بهبود بهداشت خواب با پایبندی به یک روتین خوب قبل از خواب است که شامل موارد زیر می شود:
- اجتناب از نور آبی قبل از خواب
- اطمینان از پایین نگه داشتن دمای اتاق
رعایت این دو نکته قبل از خواب می تواند به شما کمک کند تا خواب با کیفیت و بهتری داشته باشید.
چگونه می توانم از فلج خواب جلوگیری کنم؟
شما می توانید با چند تغییر ساده در سبک زندگی، علائم یا دفعات دوره ها را به حداقل برسانید، مثلا می توانید:
- استرس تان را کاهش دهید.
- به طور منظم ورزش کنید اما نباید نزدیک به ساعت خواب این کار را انجام دهید.
- استراحت کافی داشته باشید.
- از برنامه خواب منظمی پیروی کنید.
- در مصرف داروهای خود توجه کنید.
- عوارض جانبی و تداخلات داروهایتان را بشناسید تا بتوانید از عوارض جانبی احتمالی از جمله فلج خواب جلوگیری کنید.
- به پهلو بخوابید و از خوابیدن به پشت خودداری کنید.
همچنین رعایت این نکات می تواند به جلوگیری از این بیماری نیز موثر باشد:
- درمان
- مشاوره تروما
- یوگا و تمرینات تنفسی
اگر از یک بیماری روانی مانند اضطراب یا افسردگی رنج می برید، مصرف یک داروی ضد افسردگی می تواند به کاهش دوره های فلج خواب کمک کند. داروهای ضد افسردگی می توانند به کاهش تعداد توهمات رویا در بیداری کمک کنند، با این کار این بیماری نیز کمتر اتفاق می افتد.
افزودن دیدگاه